woensdag 6 augustus 2008

De Morgen over journalistieke geloofwaardigheid

Kijk begin augustus maar goed uit met 'groot nieuws'. Ooit heette dit 'de pruimentijd', toen kinderen gedichten leerden als 'Jantje zag eens pruimen hangen'. 'Pruimen' zijn nu de metafoor voor primeurs: unieke, belangrijke en spectaculaire nieuwsberichten die slechts één medium heeft. Vroeger moesten die ook juist zijn. Nu niet meer.

Neem de twee recentste primeurs. Primeur één: koning Albert koopt een Toscaanse villa. Meer nog: een kasteel, een paleis. Kostprijs: 50 miljoen euro. En dat voor een vorst die vorig jaar zijn vermogen bekendmaakte: 12,4 miljoen euro. Oproer, want de koning had zijn land voorgelogen. Of ook: Albert koopt een ballingsoord voor het geval België splitst, want zo bespaart hij zijn familie het lot van de Romanovs.

Helaas, het nieuws klopte niet. Het paleis ontkende formeel. Geen enkele kenner geloofde er iets van. Het bewijs stopte met de verkoper van het vastgoed die zei gecontacteerd te zijn door een Belgische edelman met goede connecties met het hof. Huh huh. Een broodje aap, zij het met een royale portie saus.

Primeur twee: kwaliteitskrant wijdt haar voorpagina aan de hallicunante vertrekpremie van Herman Verwilst, de nieuwe CEO van Fortis. Vijf miljoen, het drievoud van de 'schandalige' 1,3 miljoen euro voor zijn voorganger Jean-Paul Votron. Een mens zou voor minder revolteren. Alleen bestaat die 'premie' niet. Het is een (theoretische) extrapolatie van een formule uit het jaarverslag. Niet van de hand van Fortis, maar van de journalist. Een hersenspinsel, in het beste geval een spielerei.

En dat terwijl elke insider weet dat Fortis de intentie noch de wil heeft om Verwilst eenzijdig en voortijdig te ontslaan voor het einde van zijn sowieso kortstondige mandaat. Want alleen dan zou de premie kunnen gelden. Kan, zo schreef de journalist nog. Op de website van zijn krant was die nuance al weg: 'Ondanks de ophef over de vertrekpremie van Fortis-CEO Jean-Paul Votron, ligt de premie van zijn opvolger nog hoger.' Dat is niet juist, en dus fout.

Maar het kwaad is geschied. De koning wilde 50 miljoenen spenderen aan een villa. Verwilst had na geen maand al 5 miljoen in zijn zak. Twee keer fout, en toch geschreven. Het blijft hangen. Het pruimengedicht vervolgde met: 'O, als eieren zo groot.' Net zo overdreven zijn die primeurs, én breekbaar. Eén kritische tik en ze liggen er.


Walter Pauli
Politiek commentator
06/08/08 08u15