tag:blogger.com,1999:blog-39229673577142259542024-03-13T20:13:01.042+01:00victacausa (appendices)dit weblog bevat de volledige artikelen, in de oorspronkelijke taal, waar mijn teksten op www.victacausa.blogspot.com naar verwijzen.
Om naar het verwijzende artikel terug te gaan, klikt u in het titelveld van de tekst.Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.comBlogger149125tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-54855506129556657162022-05-24T18:27:00.002+02:002022-05-24T18:27:32.473+02:00De laatste woorden van Willem van Oranje<iframe title="De laatste woorden van Willem van Oranje" allowtransparency="true" height="100" width="100%" style="border: none; min-width: min(100%, 430px);" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player" src="https://www.podbean.com/player-v2/?i=a5fc9-1233b33-pb&from=pb6admin&share=0&download=0&rtl=0&fonts=Times%20New%20Roman&skin=ff6d00&font-color=auto&logo_link=episode_page&btn-skin=1b1b1b"></iframe>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-24173320076961543462021-09-04T22:16:00.001+02:002021-09-04T22:16:06.578+02:00vechtende hanen<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjL2lJVuPv5yzDAB7CavAkcguNCFrRpXL3ntxZ-Je5DSnKue7XH73jfavom_7j3jQ4h7KsVU5Oh2R62hNquxZ-i_lAmbtF2O80TQJYRYcIOBH0-KTcjPq1ZlFaIcs8bZmTnhZzdRG-hUy0P/s449/Vechtende+hanen.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><br /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjL2lJVuPv5yzDAB7CavAkcguNCFrRpXL3ntxZ-Je5DSnKue7XH73jfavom_7j3jQ4h7KsVU5Oh2R62hNquxZ-i_lAmbtF2O80TQJYRYcIOBH0-KTcjPq1ZlFaIcs8bZmTnhZzdRG-hUy0P/s449/Vechtende+hanen.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><br /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjL2lJVuPv5yzDAB7CavAkcguNCFrRpXL3ntxZ-Je5DSnKue7XH73jfavom_7j3jQ4h7KsVU5Oh2R62hNquxZ-i_lAmbtF2O80TQJYRYcIOBH0-KTcjPq1ZlFaIcs8bZmTnhZzdRG-hUy0P/s449/Vechtende+hanen.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="404" data-original-width="449" height="288" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjL2lJVuPv5yzDAB7CavAkcguNCFrRpXL3ntxZ-Je5DSnKue7XH73jfavom_7j3jQ4h7KsVU5Oh2R62hNquxZ-i_lAmbtF2O80TQJYRYcIOBH0-KTcjPq1ZlFaIcs8bZmTnhZzdRG-hUy0P/s320/Vechtende+hanen.png" width="320" /></a></div><br /> <p></p>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-77359291547593747672021-08-30T17:20:00.002+02:002021-08-30T17:22:44.160+02:00Ramblasgedichten<p><span style="color: white;">. </span></p><p><span style="color: #315dae;"><b>IK</b></span></p><span style="color: #315dae;">Ik ben je pijn,<br />straat die niet meer welkom is<br />in het nieuwe urbanisatieproject.<br />Ik lig hier onaangeroerd te wachten<br />op jouw genezing.<br /><br />Ik ben je doodlopende relatie,<br />werkelijkheid om ogen voor te sluiten.<br />Nacht in een ander hoofd.<br /><br />Ik ben je ginds,<br />schim die voorbij glijdt langs een façade,<br />melige repliek bij vale maan.<br /><br />Ik ben je dood.<br />Morgen slechts herinnering,<br /><br />dode vogel in een plas.<br /><br /> Bart Stouten</span><br /><br /><b>Raad aan de jonge dichter</b><br /><br />Dooie dichters willen wij,<br />Verorberd door de wormen.<br />Woorden, netjes in de rij,<br />Niks geen nieuwe vormen.<br /><br />En wat de thema’s nu betreft:<br />Nergens gevoelens bezingen,<br />Of freudiaanse dingen!<br />Ik hoop dat je dit goed beseft.<br /><br />Wél kan een leerdicht natuurlijk,<br />Of een klucht rond De Gucht,<br />Ook een haal naar Dewael,<br />Gepaard gaand met wat vuurwerk.<br /><br />Haiku’s zijn compleet harám,<br />Ghazeltjes mogen weer wél –<br />Eén van rijm, perfect van tel.<br />Blanke verzen klinken lam.<br /><br />Vergeet bijgot filosofie,<br />Diepe gedachten zijn een kwaal.<br />Het enige dat telt is taal:<br />Je komt in mijn chrestomathie.<br /><br /><b>Coda</b><br />Een dode vogel in een plas,<br />Hij kan de eetlust bederven.<br />Maar wat geregeld ook gebeurt,<br />Is dat vlinders sterven.<br />'s Avonds vaak, in plassen<br />Bij 't wassen. En onbetreurd !<br /><br /><b>Moraal</b><br />Bij 't plassen mag niemand vergeten<br />Dat vlinders echt niet veel weten,<br />En soms op plaatsen gaan baden<br />Die wij gewoonlijk versmaden.<br />Met niets om zich vast te klampen<br />Struik'len zij dan, in ureumdampen.<br /><div><span style="color: white;">.</span></div>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-17478014839253434772016-10-05T10:12:00.003+02:002016-10-05T10:19:22.115+02:00Analyse van een Arrest<div class="MsoTitle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">ENKELE
KANTTEKENINGEN<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
<b><span style="font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">BIJ HET PROCES TEGEN HET VLAAMS BLOK</span></b><br />
<b><span style="font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></b>
<b><span style="font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">Jos de Man</span></b><o:p></o:p></div>
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
INLEIDING<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
Cassatiearrest van 9 november 2004 in de strafzaak tegen drie vzw’s van het
Vlaams Blok voltooit een geding dat gedurende jaren de gemoederen heeft verhit.
Juridisch is het laatste woord gesproken. Maatschappelijk blijft er een haard
van conflicten smeulen die bij de geringste aanwakkering weer kan ontbranden.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Want
de definitieve veroordeling van het Vlaams Blok lost noch de problemen op, die
door deze partij, volgens de rechter op strafbare wijze, werden aangekaart,
noch maakt zij een einde aan een op het scherp van de snede gevoerde discussie
over het prangende problemen die voortvloeien uit de immigratie en het
multi-etnisch karakter van de samenleving.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Er
zijn demografische, economische en sociale aanwijzingen dat deze problemen
eerder toe- dan afnemen. Zal de <i>political correctness</i>, die haar
vreemdelingenbeleid vooral op de bescherming van de allochtoon afgestemd wil
zien, de koers blijven bepalen? Of nemen de traditionele partijen de
waarschuwing ter harte van de eerste burger van het land, die vreest dat onze
beschaving door een vloedgolf van migranten wordt weggespoeld?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
Vlaams Belang heeft al laten weten dat men het programma van het veroordeelde
Vlaams Blok onvoorwaardelijk trouw blijft, wat de dialoog niet bevordert.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Blijkt
anderzijds aan de basis van de traditionele partijen dat het cordon sanitaire
steeds minder aanhangers telt, dan blijven hun politieke leiders er zich
hardnekkig aan vastklampen. Soms krijgt men de indruk dat zij zelf in hun
schutskring opgesloten zitten, en zich enigszins radeloos afvragen hoe ze er
zich zonder al te veel gezichtsverlies uit kunnen bevrijden. Uit de
hoofdkwartieren verneemt men nu schuchtere suggesties om over te gaan tot de ‘evaluatie’
van de snel-Belgwet. Net als de wet op het migrantenstemrecht is dit staaltje
van ondoordacht en nefast beleid, een doorn in het oog van de meerderheid der
Vlamingen. Hierbij dringt zich de vaststelling op dat enkel het Vlaams Blok
zich radicaal heeft verzet tegen deze wetten die door de Waalse partijen werden
opgedrongen. Zal het Vlaams Belang, dat een kwart van de Vlamingen
vertegenwoordigt, bij het beleid worden betrokken? Of worden de pogingen hervat
om haar door middel van een systematische haatcampagne te demoniseren? Het
procédé heeft niet echt weerklank gevonden bij de bevolking, wat haar
‘progressieve’ tegenstanders na de éclatante verkiezingsoverwinning van de
verketterde partij op 13 juni 2004, tot enige omzichtigheid heeft aangezet. Nog
kon de man die geroepen was om aan te treden als Vlaams minister-president er
zich niet van weerhouden de kiezers van het Blok als ‘criminelen of potentiële
criminelen’ te bestempelen. De toon is in het weldenkende kamp onderwijl flink
gematigd. Men geeft hier en daar zelfs toe dat men – gedurende dertig jaar –
een ontoereikend, of zelfs helemaal geen vreemdelingenbeleid heeft gevoerd.
Deze openbare biecht mag gezien worden in het licht van de bekommering van de
politici die dat beleid (niet) hebben gevoerd, om niet nog meer kiezers af te
stoten. Zij houdt immers de belofte in dat men voortaan beter naar ‘de mensen’
zal luisteren. Of dit ook werkelijk gebeurt of niet, feit is dat 13 juni de
Belgische politieke wereld op zijn grondvesten heeft doen daveren. Het wankel
evenwicht tussen de twee taalgemeenschappen dreigt onherroepelijk verstoord te
raken. De houding van de Waalse partijen, en in het bijzonder van de Parti
Socialiste is voorspelbaar. Met haar volgehouden halsstarrigheid zal zich
blijven verzetten tegen de splitsing van de sociale zekerheid. In het federale
parlement zal zij proberen het Vlaams Belang financieel droog te leggen.
Minister Onkelinx wijkt niet af van haar gewoonte om haar veto stellen tegen
elk voorstel dat haar moslimvrienden zou kunnen mishagen. En minister Arena
heeft een tienpuntenplan bedacht dat er o.m. toe strekt de haar onwelgevallige
pers de mond te snoeren.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Veel
zal dus afhangen van het zelfrespect dat de Vlaamse bewindslieden en politici
aan de dag weten te leggen. Daar is op federaal vlak vooralsnog weinig van te
merken. Met name de VLD is, tegen de zin van een groot deel van haar kiezers
bereid onder het Waalse juk te blijven doorlopen, teneinde haar portefeuilles
te bewaren. Indien degenen die eindelijk uit hun multiculturele droom zijn
ontwaakt, deze rijkelijk verlate bewustwording ook willen omzetten in een
coherent beleid, zullen zij het conflict met de PS moeten aangaan. Onder
Verhofstadt II lijkt dit al even onwaarschijnlijk als onder Verhofstadt I. Zij
zullen tevens het fundamentele debat moeten aangaan met het Vlaams Belang,
waarvan de voorganger, zoals zij vaak hebben herhaald, de juiste analyse
maakte, maar de verkeerde oplossingen bood. Uit de bekentenisliteratuur die
recentelijk door dezen en genen in de media werd geventileerd blijkt dat zij
beseffen dat zijzelf evenmin oplossingen te bieden hebben. Deze beangstigende
schaarste aan oplossingen zou, liefst ‘onverwijld’, verholpen moeten worden.
Men zal, zo valt te hopen, het debat niet weer verstikken onder een taboe, of
door een zwijgplicht verijdelen. De laatste term is ontleend aan een
beschouwing van de hand van de politiek directeur van een onafhankelijk
dagblad, gepubliceerd op 20 november 2004 onder de titel ‘Vanwaar toch die
fascinatie?’. Het voorwerp van deze fascinatie blijkt het Vlaams Blok te zijn.
Fascinatie is betovering, en kan in dit geval het best worden uitgelegd als de
verlamming van degene die de blik niet kan afwenden van het bewonderde of,
zoals in dit geval, gevreesde object. Aanstonds laat ik de heer Yves Desmet aan
het woord: ‘Maar ook ter linkerzijde heeft men het Blok danig geholpen. Door
jarenlang een omerta uit te spreken over de reële problemen die de
multiculturele samenleving met zich brengt, door halsstarrig te blijven
ontkennen dat er minder leuke mensen rondlopen in de migrantensamenleving, door
steeds te minimaliseren en te bagatelliseren, door mensen met problemen
makkelijkheidshalve( sic sic: 1° dit woord bestaat niet; 2° een omerta
verklaren door gemakzucht is wel heel vergezocht. Had de linkerzijde er dan
geen bedoeling mee?) dan maar direct tot halve of hele racist te verklaren
heeft progressief Vlaanderen veel mensen naar de extreemrechtse hoek gejaagd,
waar ze zich plots best thuis blijken te voelen.’ Als biecht kan dat tellen. Je
zal maar lezer van De Morgen zijn. Jarenlang verzwijgt je krant onontbeerlijke
informatie, jarenlang roept ze fascist en racist naar wie problemen heeft met
de multiculturele samenleving, en, kan men hier er volledigheidshalve aan
toevoegen, soms wringt ze de waarheid de nek om, teneinde haar ‘ethische’
boodschap kracht bij te zetten (zo werden de mandatarissen van het Vlaams Blok
in het Europees Parlement, Philip Claeys en Koen Dillen, in haar kolommen aan
de schandpaal genageld als hypocrieten en zakkenvullers die de records van het
absenteïsme verpulveren, terwijl zij op de website van deze instelling in de
ranglijst der aanwezigheden ter zitting staan aangemerkt al de nummers zes en
zeven, met een score honderd procent) Op een mooie morgen blijkt dan de Heilige
Geest over de politiek hoofdredacteur te zijn neergedaald en belijdt hij zijn
zonden. Dat hij door berouw wordt verteerd is weinig waarschijnlijk. Veeleer
gaat het erom dat de herauten van de multiculturele samenleving besloten hebben
hun verhaal beter af te stemmen op wat er bij de bevolking leeft. Zo schuiven
de weldenkende media nu Bart Somers naar voren. Onder zijn bewind als
burgemeester van Mechelen is het Vlaams Blok daar met voorsprong de grootste
partij geworden. Hij weet dus waarover hij spreekt. Ziehier zijn analyse: ‘De
Vlaming stemt voor het Vlaams Blok omdat de overheid het multiculturele
vraagstuk heeft mismeesterd; Hij is het moe om beschuldigd te worden van alles
wat misgaat bij de allochtonen, terwijl die allochtonen zelf bepamperd (sic)
worden.’( De Morgen 11 oktober 2004)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Dat
heet de vinger in de wonde leggen. De overheid heeft de toestand laten
verzieken. De overheid, en niet de allochtoon, is de hoofdverantwoordelijke
voor de toenemende samenlevingsproblemen. In dat opzicht heeft het Vlaams Blok
zijn pijlen te vaak op het verkeerde doelwit gericht. Veel allochtonen zijn
zelf slachtoffers van een beleid dat als een magneet horden vreemdelingen
aantrekt, die van de westerse welvaart mee willen genieten, om ze vervolgens te
dumpen in de armoewijken van de grootsteden. Zo zijn er misstanden gegenereerd
die nog nauwelijks te verhelpen zijn. Het enige alibi dat de opeenvolgende
regeringen zouden kunnen aanvoeren is dat het beleid in ‘gidsland’ Nederland
even laks is geweest.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Nu de
islamisering van de grote steden onafwendbaar is geworden, nu blijkt dat de
fundamentalistische terreurgroepen in de Lage Landen vaste voet aan de grond
hebben gekregen, en sommige imams hun plan om de ongelovigen desnoods met harde
hand te bekeren openlijk ontvouwen, nu het aantal der snel-Belgen blijft
aanzwellen, en de mensensmokkelaars gouden zaken doen, nu er op deze wijze aan
het al bestaande het legioen van kansarmen (1 miljoen werklozen, waarvan 40%
allochtonen) nog een subproletariaat van volslagen onaangepasten wordt
toegevoegd, nu kortom het sociale weefsel van onze gemeenschap elke dag meer
ontrafeld en verscheurd wordt, is een open debat over een kordaat en radicaal
vreemdelingenbeleid het meest dringende politieke agendapunt. Het zou wraakroepend
zijn indien het opnieuw vertroebeld werd door alle misverstanden die in de loop
der jaren omtrent het Vlaams Blok werden opgeroepen. De haatcampagne zal plaats
moeten ruimen voor een harde maar eerlijke discussie, waarbij de ideologische
vooringenomenheid zal moeten wijken voor pragmatische visie op een leefbare
samenleving In dit perspectief lijkt het onontbeerlijk dat alle partijen en hun
kiezers zich een juist beeld vormen van de rechts- en feitelijke gronden waarop
het Vlaams Blok is veroordeeld. Hierover is er maar weinig klaarheid. De
juridische commentaren – uiteraard bestemd voor een kleine groep – vallen
uiteen in twee modellen. Het eerste model behelst niet veel meer dan de
herhaling van een aantal consideransen van de verleden arresten. Een voorbeeld
hiervan biedt het hoog aangeschreven Journal des Tribunaux. Een tweede model
behelst een kritische benadering, maar waagt zich niet aan beschouwingen over
de politieke en maatschappelijke context waarin de aanklacht tot stand kwam en
de aangeklaagde feiten werden gepleegd. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
In
deze categorie valt het belangwekkende commentaar op van het arrest van het
Gentse Hof van Beroep, die Stefan Sottiaux en Jogchum Vrielinck publiceerden in
het Nieuw Juridisch Tijdschrift. In de
niet-gespecialiseerde media trof men wel politiek geïnspireerde reacties pro of
contra aan, maar geen grondige analyse, en zeker geen beoordeling waarin de
interpretatie van de gewraakte feiten – die niets anders zijn dan teksten –
telkens getoetst worden aan de dagelijkse realiteit die deze teksten
inspireerde. Het gevolg laat zich raden: verder dan, aan de linkerzijde de
eerder triomfantelijke vaststelling dat het Blok racistisch is – wat men
jarenlang schreef, staat nu vast – of ter rechterzijde de verontwaardiging over
de krenking van de vrijheid van meningsuiting komt men niet. Daaruit volgt een
nefaste onwetendheid, die elke verdere discussie over migratie, racisme en
multiculturele samenleving vertroebelt.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
moge vergund zijn nog eenmaal Yves Desmet te citeren. Drie dagen nadat het Hof
van Beroep van Gent zijn arrest had geveld, uitte hij zijn ongenoegen over het
feit dat ‘conservatief Vlaanderen’ de kant kiest van het Vlaams Blok, over de
‘lafheid’ van Yves Leterme, die het arrest ‘inopportuun’ vond – en over de
terughoudendheid van Steve Stevaert en Guy Verhofstadt, die bedenktijd nodig
hadden om zich uit te spreken. De fascinatie bleek de politici parten te
spelen: ‘Als konijnen naar een lichtbak starend brengt nauwelijks een politicus
nog de moed op om de onafhankelijkheid van de rechtbanken en de gegrondheid van
dit vonnis te benadrukken.’ (De zinsnede hinkt vervaarlijk, - ‘nauwelijks een
politicus’, is immers degene die juist niet ‘als konijnen’ naar de lichtbak
staart - maar de teneur is duidelijk genoeg).<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Desmet,
die het arrest naar eigen zeggen wél had gelezen – in tegenstelling tot de vele
wijsneuzen die over de vrije meningsuiting zeuren –, achtte het dan ook zijn
plicht, de gegrondheid ervan te bewijzen. Als volgt: ‘Natuurlijk mag je zeggen
dat er Marokkaanse dieven zijn, of Belgische. Maar je mag niet zeggen dat alle
Marokkanen dieven zijn.’ Desmet leest dingen die er niet staan. Uit geen enkele
van de door het Hof weerhouden teksten blijkt dat het Vlaams Blok ooit zou
hebben beweerd dat alle Marokkanen dieven zijn, Wel stipt het Hof aan dat in de
VB-publicaties meer dan eens het aandeel van de allochtonen in de criminaliteit
wordt vermeld. Dat cijfer, omvattende niet alleen het aantal diefstallen, maar
alle misdrijven, ligt om en bij veertig procent, cijfer dat nergens wordt
weerlegd. Als we ervan uitgaan dat de helft van de misdrijven diefstallen zijn,
dan moet – op basis van de door de gewraakte drukwerken gepubliceerde en niet
weerlegde cijfers – het aantal van de gevatte Marokkaanse dieven lager geschat
worden dan twintig procent van het totale aantal gevatte dieven. Dat is een
heel ander verhaal dan: Alle Marokkanen zijn dieven. Met onjuiste informatie
gericht op negatieve beeldvorming schiet niemand op. Juist in een debat over
niets minder dan de toekomst van onze beschaving, die in toenemende mate
afhangt van het vreemdelingenbeleid, is een helder inzicht vereist in alle
elementen van het dossier. In dit dossier zijn de arresten die het Vlaams Blok
veroordelen stukken van primordiaal belang. Het is de bedoeling van dit essay
enkele bemerkingen te formuleren en elementen aan te dragen die kunnen
bijdragen tot een kritische evaluatie van de opvattingen over racisme,
immigratie en multiculturele die in juridische en politieke kring leven. <o:p></o:p><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: center;">
OVER RACISME</div>
</div>
<div class="MsoNormal">
De
wet van 30 juli 1981 tot bestraffing van bepaalde door racisme of xenofobie
ingegeven daden is geen model van accurate wetgeving. De titel roept al een
aantal netelige vragen op. Wat is racisme? Vreemd genoeg wordt deze term in de
wet niet nader gedefinieerd. De rechtsonderhorige ziet zich dus genoopt de Van
Dale te raadplegen. Daar treft men twee definities aan: 1° opvatting dat het
ene ras superieur is aan het andere en, daaruit voortvloeiend, dat ten aanzien
van het ene ras andere maatstaven kunnen (mogen) worden aangelegd dan ten
aanzien van het andere, syn. rassenwaan 2° discriminatie op grond van het ras.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Een
rassentheorie zoals omschreven onder 1° en geijkt op het arisch syndroom van de
nazi’s, wordt nog slechts door een paar zonderlingen verkondigd. Wel hoort men,
en niet door de minsten, de culturele superioriteit van het Westen verkondigen.
Silvio Berlusconi, Frits Bolkestein en Patrick Dewael vertolkten deze mening,
en ook de weldenkende ethicus Etienne Vermeersch vertrouwde aan het weekblad
Humo toe dat de Islam een achterlijke cultuur is. Neen, het gaat in de
antiracismewet om punt 2° discriminatie wegens het ras, de huidskleur, de
afkomst of de nationale of etnische afstamming.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Wat
is een ras? Genetici hebben twintig jaar geleden al vastgesteld dat de term
elke wetenschappelijke grond ontbeert. De gemiddelde genetische variatie tussen
ondersoorten (subspecies) van de homo sapiens is immers geringer dan de
variatie binnen een bepaalde ondersoort.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
logische gevolgtrekking zou geweest zijn, de term ras uit de wet te schrappen.
Dat gebeurde niet. Integendeel, de wet van 20 januari 2003 ‘tot versterking van
de wetgeving tegen het racisme’ voerde de term ‘een zogenaamd ras’ in. De
wijziging werd als volgt gemotiveerd: ‘ De genetische en biologische studies
hebben aangetoond dat de mensheid niet in rassen opgesplitst kan worden. Het
geloof daarentegen,<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
dat
er verschillende menselijke rassen bestaan, voedt in zekere mate de racistische
ideologieën.’ (Men noteert dat dit geloof werd aangehangen door de Belgische
wetgever in 1981, zowel als door de opstellers van internationale verdragen,
als door eenieder die een woordenboek raadpleegde. Men noteert eveneens dat in
het door het Hof van Beroep veroordeelde publicaties van het Vlaams Blok de
woorden ras of raciaal niet voorkomen. De meest gebruikte term is
‘vreemdelingen’. In specifieke gevallen vermeldt men Marokkanen en Turken.)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
memorie van toelichting concludeert:<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
‘Daarom
opteren wij voor het toevoegen van het adjectief ‘zogenaamd’ om erop te duiden
dat dit onderscheid enkel bestaat in de geest van de racist en dus niet met de
werkelijkheid overeenstemt’ Dit is een onnodige complicatie. De racist zou dus
degene zijn die ten onrechte denkt dat er rassen bestaan. Een strafrechter van
wie men vergt dat hij uitmaakt wat mensen denken, staat voor een netelige
opgave. Men zal opmerken dat het woord ras in de volksmond wel degelijk een
betekenis heeft. Het rassenonderscheid wordt dan bepaald door bepaalde
uiterlijke kenmerken, zoals huidskleur, vorm van neus en schedel, en lichaamslengte.
Huidskleur staat in de wet. Men had er desnoods de lichamelijke kenmerken aan
toe kunnen voegen. Een ‘zogenaamde’ grond voor een misdrijf inschrijven in de
wet, is niet echt een waarborg van rechtszekerheid.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Waarom
werd de term ras dan toch behouden? Ongetwijfeld omwille van de symboolwaarde.
Op grond van racistische theorieën werden tijdens de Tweede Wereldoorlog de
afschuwelijkste misdaden begaan. Anno 2003, toen het ‘zogenaamd ras’ het
levenslicht zag, was de kans op een herhaling van een dergelijk scenario
onbestaande, zowel in het koninkrijk België, als in de andere West-Europese
landen. Maar het Vlaams Blok bestond nog steeds. Haalde men de term racisme uit
de wet, dan verdween meteen de kans om deze partij als een verzameling racisten
te stigmatiseren.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
lectuur van de memorie van toelichting, in de Kamer voorgedragen door Minister
Onkelinx bij het wetsontwerp ‘ter versterking van’ is verhelderend. Wij lezen
dat tussen 1981 en 1989 1266 klachten werden ingediend op basis op basis van de
wet van 30 juli 1981. 987 klachten werden zonder gevolg werden geklasseerd. 43
dossiers werden aanhangig gemaakt bij de rechter, en uiteindelijk werden 16
veroordelingen uitgesproken. Nog geen twee veroordelingen per jaar dus. In 1998
werden, tot kennelijke voldoening van de stellers van het wetsontwerp niet
minder dan elf gerechtelijke procedures ‘afgerond’ Of er een veroordeling dan
wel een vrijspraak werd uitgesproken, verzuimden de indieners te vermelden.
Interessant is ook de opsomming van enkele misdrijven die werden beteugeld.
Iemand had ‘rot-turk’ geroepen naar een ander persoon, vermoedelijk een Turk;
een verdachte met andere antipathieën had ‘vuile jood’ gezegd. Het Hof van
Beroep van Luik verordende dat het gebruik van de term ‘neger’ strafbaar is, terwijl
de correctionele rechter te Brussel oordeelde dat het gebruik van het
Franstalige equivalent ‘bougnoule’ niet als rassenhaat kan worden aangemerkt.
Ook de café-uitbater die geweigerd had Marokkanen te bedienen, passeerde de
revue.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
conclusie dringt zich op dat het gevaar van al dan niet zogenaamd racisme
eerder denkbeeldig dan reëel was, en dat er geen aanleiding was om de wetgeving
te verscherpen. Eigenaardig genoeg vonden de ondertekenaars van het wetsontwerp
geen soelaas in de vaststelling dat de Belg zich zo zelden discriminerend
opstelde tegenover de allochtoon, noch in de geringe zwaarwichtigheid der
feiten. Integendeel, zij betreurden ‘dat te weinig veroordelingen, gesteund op
de antiracismewet, werden uitgesproken, in verhouding tot het aantal ingediende
klachten.’ Een raadselachtige, maar ook leerrijke passage. Raadselachtig omdat
men zich afvraagt wat de stellers bedoelen. Willen ze zeggen dat de parketten
ten onrechte klachten hebben geseponeerd? Of zijn de rechters in gebreke
gebleven? Dat schijnen Verhofstadt, Onkelinx en <span lang="EN-GB">co.</span> althans te suggereren. Het komt
integendeel niet bij hen op te veronderstellen dat de meeste klachten gewoon
ongegrond waren. Een politieagent die ‘jongeren’ aanhoudt, of een buschauffeur
die de euvele moed opbrengt te eisen dat zij een vervoersdocument vertonen,
loopt de kans door hen als ‘racist’ te worden uitgekreten. Racisme is het alibi
en het verweermiddel van straatcrimineeltjes geworden. Hoe dan ook, er moest
meer gestraft worden. Brandmerken, beledigen, schofferen, sanctioneren,
straffen, het zijn de wapens van de adepten van het Grote Gelijk. Het alreeds
overbelaste en met personeelsgebrek kampende gerecht moet zich derhalve zo
nodig bezighouden met straatruzies en andere beuzelarijen. Waarom toch? Vanwaar
die obsessie met beledigingen en ander onheus taalgebruik, een obsessie zo
machtig dat men er herhaaldelijk de wet voor versterkt?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Is
het gewaagd te veronderstellen dat men ook in de toekomst het bewijs wil kunnen
leveren van een afkeurenswaardige racistische stroming, aangewakkerd door wie
anders dan het Vlaams Blok? Moest de term racist in de wet ingeschreven
blijven, zodat men de partij, haar opvolgster, en al degenen die zich verzetten
tegen het rampzalige vreemdelingenbeleid verder kan vervolgen, en, met
impliciete verwijzing naar de wandaden van de nazi’s, de zogeheten racisten
meteen ook verketteren als fascisten en nazi’s?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Er
is, het moet gezegd, werk aan de winkel voor het Centrum voor gelijke kansen en
bestrijding van het racisme (CGKR) en de Liga voor Mensenrechten.. Sedert 9
november 2004, de dag waarop de veroordeling van het Blok definitief werd, telt
Vlaanderen officieel 984.000 racisten. Stemmen voor deze partij betekent immers
het verlenen van medewerking aan een groep of vereniging die discriminatie
verkondigt. De aard van de medewerking is volgens het Hof van Beroep niet
relevant. Het volstaat dat zij ertoe strekt het voortbestaan of het
functioneren van, van de groep of vereniging mogelijk te maken. Dat hebben de
Blokkiezers ontegensprekelijk gedaan. Hun stemmen hebben de partij een aantal
zetels in het parlement, en de daaraan verbonden levensnoodzakelijke dotaties
opgeleverd.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
WETGEVING OP MAAT<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
lawine van wetgeving in zake racisme, die vanaf het begin der jaren negentig werd
ontketend, en die uitmondde in het proces aangespannen door de Liga voor
Mensenrechten en CGKR, zwol aan naarmate het Blok meer electorale successen
boekt. Het racisme was het alibi en het politiek verweermiddel geworden van de
zich met nadruk als ‘democratisch’ aandienende partijen. Niet dat iemand ooit
hun democratisch gehalte in twijfel had getrokken. Het ging er hen om het Blok
via de aantijging van racisme als ondemocratisch te isoleren en te elimineren.
Geen middel bleef onbeproefd. De Groenen, van wie De Standaard onlangs de
extreemlinkse aard heeft ontdekt, vonden het cordon sanitaire uit. Het
‘correcte’ segment van het politieke spectrum, aangevoerd door de Parti
Socialiste, ruimde één voor één alle wettelijke obstakels uit de weg die
vooralsnog verhinderden het Blok te laten veroordelen. De PS voelde immers de
hete adem van het Blok in de nek, vanaf het ogenblik dat deze Vlaamse partij in
Brussel stemmen begon te werven en te winnen. De Waalse socialisten, die er
onlangs door gewezen minister van Justitie Van Parijs van beticht werd stemmen
te ronselen in en rond de moskeeën, kan zich dank zij de regularisatie van
illegalen, en de snel-Belgwet opwerpen als voorvechter van de allochtonen,
waarvan een stijgend aantal (34.000 in de eerste zes maanden van 2004) een
Belgisch paspoort krijgt aangereikt. Men moet al erg naïef en wereldvreemd zijn
om politici als barmhartige Samaritanen en onbaatzuchtige wereldverbeteraars te
beschouwen. Ze vechten voor hun eigen apenrots. De wet, die kiezers creëert, kan
ook worden omgesmeed tot een wapen tegen de politieke opponent. Men heeft
slechts een meerderheid in het Parlement nodig. Nu, die meerderheid was gauw
gevonden. De gestage opgang van het Blok boezemde alle andere partijen onrust,
angst en weldra radeloosheid in. De weldenkende media konden het tij niet
keren. Deze tegenstander bleek immuun voor politieke argumenten, de
scheldkanonnades en haatcampagnes resulteerden evenmin effect. Vanaf de eerste
Zwarte Zondag, in 1991, moet het plan zijn ontstaan om de politieke vete niet
in het parlement, niet in het openbaar debat, maar door de rechterlijke macht
te laten beslechten. Algauw ontstond een koortsachtige wetgevende activiteit.
In het parlement zou men de instrumenten vervaardigen die de rechters moesten toelaten
de luis in de pels dood te drukken.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Eerst
werd de wet van 15 februari 1993 gestemd, waarbij het CGKR, een van de latere
klagers tegen het Vlaams Blok, werd opgericht. Vervolgens werd de racismewet
van 30 juli 1981 diverse keren aangescherpt. Bijzondere aandacht vergt het
artikel 3 dat in 1994 zo werd gewijzigd dat het voortaan ook het behoren tot
een groep of vereniging die discriminatie verkondigt, strafbaar stelt. Welke
groep of vereniging had men in het vizier? In 1994 was er in het land één vereniging
die zich heftig verzette tegen het vreemdelingenbeleid van de regering en de
daaruit voortvloeiende wantoestanden: het Vlaams Blok.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Die
partij kon echter niet vervolgd worden. Een politieke partij beschikt immers
niet over rechtspersoonlijkheid. De gedachte achter deze tot dat ogenblik
altijd gerespecteerde regel was dat politieke processen beter vermeden worden.
Door degenen te vervolgen die op enige wijze hun medewerking verlenen aan de
partij of er deel van uitmaken, kon men deze klip omzeilen. Evenwel, wie zou
men vervolgen? Aangezien het misdrijf van medewerking aan het verkondigen aan
discriminatie slechts door middel van de drukpers tot stand kan komen, lag het
voor de hand de auteurs, drukkers of uitgevers van de gewraakte teksten te
vervolgen. De veroordeling van de hoofdredacteur of de verantwoordelijke
uitgever van De Veujvechter, of van een scribent uit Erpe-Mere, beantwoordde
niet echt aan het beoogde doel. Bovendien zou dan artikel 150 van de Grondwet
spelen, die het drukpersmisdrijf naar het Assisenhof verwijst. Dat is een
omslachtige procedure met een onzekere uitkomst. Daarom worden
drukpersmisdrijven allang niet meer vervolgd.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
methode om dit obstakel te verwijderen, was gauw gevonden: men wijzigde gewoon
de Grondwet. Dat gebeurde bij de wet van 7 mei 1999. De bevoegdheid van het Hof
van Assisen in zake drukpersmisdrijven werd opgeheven, enkel en alleen in zaken
‘ingegeven door racisme’. Zo kon men de schuldige auteurs, drukkers of
uitgevers alsnog dagvaarden. Het gebeurde niet. Men had geen aandacht voor het
kleine grut.. Eén ‘bepaalde groep of vereniging’ wekte meer belangstelling. En
zo werd op 4 mei 1999 het sluitstuk van de hele constructie aangebracht. Het
artikel 5 van het Strafwetboek over de strafrechtelijke verantwoordelijkheid
van rechtspersonen, dat in 1934 werd afgeschaft, werd opnieuw ingevoerd. Werd
het land plotseling bedreigd door een meute van criminele rechtspersonen? Quasi
gelijktijdig werden dus twee krachtige ingrepen in ons rechtsbestel
doorgevoerd. De bekommering om politieke controverses buiten de rechtbank te
houden, die spoort met het principe van de scheiding van machten, leek
plotseling voorbijgestreefd. En het beginsel van de straffeloosheid van
rechtspersonen, gesteund op het individuele karakter van misdrijven, werd na
meer dan anderhalve eeuw goede dienst hier te lande, naar de schroothoop der
geschiedenis verwezen. Het was nochtans een eerbiedwaardig principe, vervat in
het Romeinse adagium <i>societas delinquere non potest</i>, dat in de Belgische
rechtspraak met het oog op de financiële gevolgen van het misdrijf werd
omgevormd tot <i>societas delinquere potest, sed puniri non potest</i>: een
vereniging kan wel een strafbaar feit plegen, maar kan niet strafrechtelijk
veroordeeld worden.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
Vlaams Blok is geen rechtspersoon. De vzw’s van de partij zijn dat wel. Zij
konden dank zij de nieuwe wetsbepaling schuldig bevonden en gestraft worden.
Hier betreden we het terrein van de fictie. De vzw’s zijn opgericht om de
dotaties van de overheid in ontvangst en te beheren. Zij zijn de
schatbewaarders van de partij. Zij vormen, samen met bijvoorbeeld het
secretariaat of de studiedienst, een integrerend deel van de partij. Zij worden
bestuurd door Frank Van Hecke en Filip Dewinter, resp. voorzitter en
fractieleider van het Vlaams Blok, die dus ‘behoren’ tot zichzelf, en aan
zichzelf ‘medewerking verlenen.’ De vzw’s vervolgen wanneer men de partij
viseert komt erop neer een boekhouder aansprakelijk te stellen voor vergrijpen
begaan door het bedrijf dat hem tewerkstelt, terwijl hem zelf geen fout kan
worden aangewreven.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
moge duidelijk wezen: Het Vlaams Blok stond terecht. Het Vlaams Blok moest
veroordeeld worden. En van zulk een veroordeling werd een heilzaam effect
verwacht, zeker als ze uitgesproken werd in volle verkiezingscampagne. Zou het
Vlaams Blok hieraan ten onder gaan? Dat
was maar zeer de vraag.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Voor
alle zekerheid had men dus in het parlementaire wonderjaar 1999 ook nog de wet
op de financiering van politieke partijen gewijzigd. Voortaan kon dotatie
worden ingetrokken van een politieke partij die aantoont dat ze vijandig staat
tegenover de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Wie ervan
uitgaat dat allochtonen alleen maar rechten hebben en geen plichten, komt
algauw tot de conclusie dat een partij die dat principe bestrijdt de
democratische rechten met voeten treedt.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Hier
is geen twijfel mogelijk: enkel het Vlaams Blok werd door deze wet geviseerd.
Alle andere partijen liepen braaf in het politiek correcte spoor, uitgetekend
door de Parti Socialiste. Bovenstaand relaas gaat uit van het onderliggende
vermoeden van een exclusief tegen het Vlaams Blok gerichte wetgevende campagne.
Dat vermoeden is, wat de wet op de dotaties betreft, een aan gewisheid
grenzende waarschijnlijkheid.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Ook
voor het opnieuw invoeren van de strafbaarheid van rechtspersonen kan men
bezwaarlijk een ander motief aantonen. Wat de andere wetswijzigingen betreft
kan het vermoeden niet bewezen worden, dan door <i>circumstancial evidence</i>,
betekenisvolle aanwijzingen. Er is de chronologie: pas nadat het Vlaams Blok
begon aan zijn steile opmars ontstaat de behoefte om door middel van noeste
wetgevende arbeid het racisme te bestrijden. De activiteit wordt bijkans
hectisch in 1999 wanneer het Vlaams Blok zich in Brussel opwerpt als de
sterkste Vlaamse partij. Er is de vraag van de bedoeling van deze
opeenvolgende, en bij elkaar aansluitende wetten en wetswijzigingen. Wie werd
geviseerd? Het racisme bleek in de periode tussen 1981 toen de antiracismewet
in werking trad en 1993, toen het CGKR werd opgericht niet zo virulent dat de
wetgever er wakker van lag. Ook tussen 1993 en 1998 viel het echt wel mee, als
we ten minste een onverdachte bron als mevrouw Onkelinx mogen geloven ( cfr
supra haar klacht over het geringe aantal veroordelingen). Racistische groepen
of verenigingen ontbraken volledig in het landschap. Racistische individuen
waren kennelijk veel minder talrijk dan bijvoorbeeld handtassendieven. Aan
wetgeving op maat bleek pas een behoefte te ontstaan op het ogenblik dat de
electorale belangen van de traditionele partijen werden bedreigd.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
POLITIEK MISDRIJF<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Achteraf
bekeken is het opmerkelijk hoe sommige commentatoren nog steeds met de
scheiding van machten blijven schermen. Men legt een waterdicht schot aan
tussen het strafrechtelijk verdict enerzijds, en de politieke en
maatschappelijke oorzaken en gevolgen van dit verdict anderzijds.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Let
wel, de scheiding der machten is een kostbare verworvenheid. En tot bewijs van
het tegendeel moet men uitgaan van de integriteit en onafhankelijkheid van de
magistratuur. Het principe houdt echter niet in dat haar vonnissen en arresten
niet organisch verweven zijn met de dagelijkse realiteit.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
‘Het
Vlaams Blok wordt in zijn werking en financiering door dit arrest niets in de
weg gelegd’, stelt D.Voorhoof in De Juristenkrant. Het Vlaams Blok heeft een
misdrijf gepleegd, en is daarvoor beboet, en verder is er niets aan de hand.
Dat is de redenering van Voorhoof, lid van de Liga voor Mensenrechten. We weten
dat de Justitie een blinddoek draagt, maar een professor in de communicatiewetenschappen
met een blinddoek is een nieuw fenomeen. Het directe gevolg van de veroordeling
is dat de partij wel degelijk in haar werking en financiering wordt getroffen,
of kan getroffen worden. Zij zag zich al genoopt tot het oprichten van het
Vlaams Belang, een financiële aderlating. Zij zal in het federale Parlement
worden geconfronteerd met een aanval op haar dotatie. Indien men de
veroordeling niet als een soort Fremdkörper uit haar politieke voorgeschiedenis
licht, ontkomt men niet aan deze vaststelling: het proces tegen het Vlaams Blok
was, zoniet de jure, in elk geval de facto een politiek proces. Dat heeft zelfs
de toenmalige voorzitter van een van de dagende partijen, de Liga voor
mensenrechten, Paul Pataer aan de vooravond van de dagvaarding volmondig
toegegeven. Het geding was, zo verklaarde hij, aangespannen met het doel eens
en voorgoed met het Vlaams Blok af te rekenen? En hebben de voorzitters van
CD&V en VLD tijdens het televisiedebat op de avond van de wetgevende
verkiezingen van mei 2003 niet verklaard dat het debat met het Vlaams Blok niet
in de rechtbanken maar in het parlement moest worden gevoerd? Om dieper te
kunnen ingaan op de kwestie is het nuttig de diverse arresten onder de loep te
nemen.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Aanvankelijk
hebben twee Brussels rechtsinstanties, de correctionele rechtbank en het Hof
van Beroep geoordeeld dat er sprake was van een politiek proces. Het arrest van
het Hof van Beroep werd later weliswaar verbroken door het Hof van Cassatie,
maar ligt hier al geen aanwijzing voor, dat de vraag naar de politieke aard van
het misdrijf een heel delicate is?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
rechters moeten zich voegen naar de definitie die het Hof van Cassatie sedert
decennia hanteert, namelijk dat enkel een misdrijf dat de instellingen van de
staat aantast, een politiek misdrijf is. Dat is kennelijk geen eenvoudige
opdracht. Het Hof van Beroep van Brussel oordeelde dat de instellingen worden
aangetast door de loutere deelname aan de verkiezingen van een politieke partij
die afhankelijk is van het plegen van strafbare feiten door ondersteunende
organisaties. Dajo De Prins, assistent aan de UFSIA en de KUB sloot zich bij
deze zienswijze aan: ‘Minstens onrechtstreeks gaat het hier dus om de
strafrechtelijke beoordeling van het programma van een politieke oppositiepartij,
van haar mening over de richting waarin de maatschappij zich zou moeten
ontwikkelen. Dit lijkt bij uitstek het type situatie waarin de grondwetgever
alleen de volksjury geschikt achtte om een oordeel uit te spreken over de vraag
of de grondwet geschonden was.’ (Nieuw Juridisch Weekblad, nummer 25 van 19
maart 2003)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
Hof van Cassatie verbrak het arrest van het Brusselse Hof in 2003, en verwierp
de thesis van het politiek misdrijf een tweede maal in haar definitief arrest
van 9 november 2004. Er was, zo oordeelde het hoogste rechtscollege, geen
rechtstreeks verband tussen het ten laste gelegde misdrijf zelf – het louter
behoren tot het Vlaams Blok – en de eventuele aantasting van de instellingen.
Met andere woorden, het zijn de vzw’s die terecht staan, en zij worden zelf
niet beticht van discriminatie of segregatie, zodat niet staande kan gehouden
worden dat hun vergrijp de instellingen zou aantasten. Het is een mogelijke
interpretatie, en in elk geval is ze niet langer aanvechtbaar. Een argwanende
persoon zou kunnen besluiten dat de truc met de vzw’s zijn uitwerking niet
heeft gemist. In eerste instantie liet hij toe het Vlaams Blok voor de rechter
te dagen. In tweede instantie wordt de opvatting dat er geen sprake is van een
politiek misdrijf geschraagd op het feit dat het Vlaams Blok zelf geen partij
is in het geding. Het is hier niet de bedoeling hier juridische alle finesses
en spitsvondigheden te bespreken die het debat hebben gekruid.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
concept ‘aantasting van de staatsinstellingen’ biedt wel een steunpunt waarvan
men kan uitgaan om het proces in feite kan omschrijven. En wel door de rollen
om te keren, en vast te stellen dat het in feite de klagers zijn die met hun
aanklacht de staatsinstellingen dreigen aan te tasten. Zij slepen een politieke
partij voor de rechter met het uitgesproken doel haar te vernietigen. De
aantijgingen zijn gesteund op de politieke propaganda die deze partij voert en
de wetsvoorstellen die zij indient. Zij doet dat omdat de kiezer, in de
uitoefening van zijn politieke rechten, haar een mandaat heeft verstrekt. Het
verhinderen van het uitoefenen van dat mandaat, door bijvoorbeeld de financiële
drooglegging van de partij, een van de mogelijke rechtstreekse gevolgen van de
veroordeling, is een aantasting van de politieke rechten van de burger, en een
ontwrichting van de parlementaire democratie, aangezien het gevaar dan dreigt
dat honderdduizenden kiezers niet langer in de wetgevende organen zouden
vertegenwoordigd zijn.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Dit
is slechts een ‘thought experiment’ dat juridisch uiteraard niet toepasselijk
is, maar dat, mijns inziens wel aantoont dat voor de vierschaar van het gezond
verstand moet blijken dat dit proces beter niet was gevoerd.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Eigenaardig
genoeg lijkt het Hof van Beroep van Gent, in zijn zeer uitvoerig arrest, niet
ongevoelig te zijn geweest voor het uitgesproken politieke karakter van het
geding: ‘De strafbaarstelling van leden of medewerkers van de groep of
vereniging is immers van aard het verder bestaan of de verdere werking van de
groep of vereniging op de helling te stellen (sic), in de mate althans dat de
groep of vereniging verder kennelijk en herhaaldelijk discriminatie of
segregatie verkondigt.’ Het Vlaams Blok staat voor de keuze: zijn programma
opgeven, of opnieuw vervolgd worden. Duidelijker kan niet gesteld worden dat
het doel van de vervolging de bestrijding van een politieke partij is.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
Hof verkondigt verder dat ‘(…) de aantasting van de politieke instellingen,
inzonderheid de politieke rechten van de burgers in de ruime betekenis van het
begrip, zich desgevallend slechts zou kunnen verwezenlijken nadat de groep of
vereniging, door het inspelen op de bij bepaalde delen van de bevolking
bestaande al dan niet latente gevoelens van xenofobie en een hieraan te danken
overweldigende verkiezingsuitslag, haar programmapunten in werkelijkheid zou
kunnen omzetten (…)’<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Stel
dat het Vlaams Blok bij de federale verkiezingen van 2007 dertig procent van de
stemmen haalt, wat door iedereen gewis als een aardschok zou worden ervaren.
Stel dat zij in een coalitie stapt, zoals bepleit door de VLD-voorman
Jean-Marie Dedecker, welke regering dan een aantal van haar programmapunten
realiseert, zoals het afschaffen van het migrantenstemrecht en de snel-Belgwet,
of het beteugelen van de misbruiken in zake gezinshereniging. Zou zij dan de
politieke instellingen aantasten, terwijl de wetsvoorstellen die zij ter zake
had ingediend, en die volgens het Hof van Beroep de aantasting mogelijk maken,
dat niet doen?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
OVER DISCRIMINATIE<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Drie
vzw’ van het Vlaams Blok werden veroordeeld wegens inbreuk op artikel 3 van de
wet van 30 juli 1981, dat degene bestraft die behoort ‘tot een groep of
vereniging die kennelijk en herhaaldelijk discriminatie en segregatie bedrijft
of verkondigt (…) dan wel aan zodanige groep of vereniging zijn medewerking
verleent.’<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Discriminatie
is, zo bepaalt artikel 1 van dezelfde wet ‘elke vorm van onderscheid,
uitsluiting, beperking of voorkeur, die
tot doel heeft of ten gevolge of kan hebben dat de erkenning, het genot, of de
uitoefening op voet van gelijkheid van de rechten van de mens en de
fundamentele vrijheden op politiek, economisch, sociaal of cultureel terrein of
op andere terreinen van het maatschappelijk leven, wordt teniet gedaan,
aangetast of beperkt.’<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Deze
definitie is zo weids dat nog nauwelijks voorzienbaar is welk gedrag
wederrechtelijk is. ‘Tot gevolg kan hebben’ is een stipulatie die door de Raad
van State als ongrondwettelijk werd beschouwd. De regering hield voet bij stuk,
ook al stak minister van Justitie Verwilghen zijn bezorgdheid niet onder
stoelen of banken: ‘Het is derhalve moeilijk verdedigbaar om de burgers een
principieel verbod op te leggen waarvan de concrete inhoud niet vaststaat.’<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
discriminatie ligt op de loer zodra men zich buiten de deur waagt. Onderscheid,
beperking of voorkeur zijn immers schering en inslag in het dagelijks verkeer.
Elke mens heeft voorkeuren, iedereen discrimineert. De sfeer van voorkeuren
strekt zich concentrisch uit rondom de eigen fragiele gestalte: eerst komen het
kroost en de geliefde, vervolgens de vrienden, de verwanten, collega’s en
kennissen; de ideologisch gelijkgestemden en geloofsgenoten, de leden van de
vereniging, club of bond waartoe men behoort, de landgenoten, de personen met
wie men een cultuur, een traditie, een taal en een geschiedenis deelt; in
voorlaatste instantie de mensheid en laagst in de rangorde, de Aarde compleet
met aardwormen en aardvarkens. De aanbeveling van Christus indachtig
discrimineert men ten bate van zijn naaste. Men hoeft geen nationalistische
diehard te zijn om de voorkeur te geven aan de mensen met wie men zich
verbonden voelt. Elke mens streeft naar welvaart, erkenning, aanzien, status en
succes, voor zichzelf en voor zijn kinderen. In een dichtbevolkte wereld kan
hij zijn doel slechts bereiken door middel van
competitie en concurrentie. De goederen en de kansen zijn immers
beperkt; meestal bereikt men zijn oogmerk slechts ten koste van anderen.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
In
een democratie gelden ingewikkelde regels om de belangen van individuen en
groepen tegen elkaar af te wegen. Deze regels strekken er niet toe de
gelijkheid in te voeren, maar de ongelijkheden enigszins te beperken en hun
effect te verzachten. Zij zijn de uitkomst van een pragmatische visie.
Democratie is een kwestie van passen en meten, van puzzelen en schuiven, van
kleine correcties in de marge. Het is al een Sisyfusarbeid om elke burger
enigszins het uitzicht op een menswaardig bestaan te bieden. Het weren van elk
onderscheid is onbegonnen werk. Indien men daarin slaagde zou de algemene
stagnatie intreden. Onderscheid is immers de motor van de menselijke
activiteit. De drang om te winnen, om boven anderen uit te tronen, vertaalt
zich zelfs op kinderachtige wijze in de ontelbare televisiespelletjes. Elk
vakgebied heeft zijn prijzen en onderscheidingen. In elke sector van de
samenleving worden rangschikkingen en tabellen van verdienste opgesteld. Dit
kan overigens tot komische effecten leiden. De Morgen publiceerde in 2003 een
evaluatie van de Vlaamse parlementsleden. De vertegenwoordigers van het Vlaams
Blok kregen allemaal nul punten, op Annemans na, die met 0,5 punten werd
bedacht. De diversiteit van onderscheid, voorkeur, beperking en zelfs
uitsluiting – staten verhinderen of beperken in principe de toegang van
vreemdelingen tot hun grondgebied – is in een moderne samenleving
onontkoombaar. Daarom is het ook zo hachelijk al die gedragingen te willen
bestraffen.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
drift om als een ouderwetse schoolmeester de les te spellen, en te bestraffen
schijnt echter onweerstaanbaar te zijn. In 2003 had de regering alweer een
nieuwe wet ter bestraffing van discriminatie ontworpen. Terwijl de wet van 1981
met zijn specifieke op het zogenaamd ras etc. toegespitste toepassingsveld
bleef bestaan, werd nu ten overvloede deze racistische intentie nogmaals
beteugeld, benevens het verschil in behandeling dat gebaseerd is op ‘seksuele
geaardheid, de burgerlijke staat, de geboorte, het fortuin, de leeftijd, het
geloof of de levensbeschouwing, de huidige en toekomstige gezondheidstoestand,
een handicap of een fysieke eigenschap.’ Met al die factoren mag men geen
rekening meer houden bij het leveren van goederen en diensten aan het publiek,
bij de toegang tot bezoldigde als onbezoldigde arbeid, de benoeming of
bevordering van ambtenaren, de vermelding in een officieel stuk, de toegang tot
activiteiten toegankelijk voor het publiek. Verboden is eveneens elke vorm van
directe of indirecte discriminatie bij ‘het verspreiden, het publiceren of het
openbaar maken van een tekst, een bericht, een teken of enig andere drager van
discriminerende uitlatingen’. Hier staat dus letterlijk dat degene die
discrimineert er moet voor zorgen dat zijn discriminerend geschrift elke
gegadigde bereikt.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
Vlaams Blok was ontevreden met de nieuwe wet.. Men vond dat in de nochtans
reeds indrukwekkende litanie van misdrijven de discriminatie wegens taal en
politieke overtuiging niet mocht ontbreken. En ziet, het Arbitragehof was het
daarmee eens. Het oordeelde dat deze wet zelf …discrimineerde! De ingreep van
dit Hof was radicaal: de hele opsomming van gronden voor discriminatie werd uit
de wet geschrapt. Bleef over de definitie van discriminatie als het hanteren
van elk onderscheid dat niet berust op een ‘objectieve en redelijke grond van
rechtvaardiging’ Maar wat is objectief en redelijk?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Nemen
wij als voorbeeld het recht op huisvesting, zoals belicht door gewezen
burgemeester van Antwerpen, Bob Cools, tevens oud-voorzitter van het OCMW
:’Vorig jaar hebben we voor 70 procent aan allochtonen verhuurd. Hoe kan je
vandaag nog een prognose maken als je aan de hele wereld verhuurt? Toenmalig
minister Jaak Gabriëls (VLD) heeft in januari 2002 een circulaire uitgevaardigd
die ons verplicht om ook mensen die in een asiel- of regularisatieprocedure
zitten een woning toe te wijzen. Sindsdien worden de maatschappijen overspoeld
door mensen die in sommige gevallen zelfs een papier hebben dat ze niet op het
Belgische grondgebied mogen verblijven.’( Trends 20 mei 2004) Cools besluit:
‘Het is niet socialistisch als de armen hier moeten opdraaien voor de armsten
van de wereld.’<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
is niet enkel niet socialistisch, het is gewoon discriminatie van de autochtone
kansarme. Voor de circulaire van Gabriëls bestaat geen objectieve en redelijke
grond. Discriminatie komt in alle geledingen van de maatschappij voor. Zij
wordt door de overheid niet vervolgd, maar gedoogd, en in bepaalde gevallen
zelfs ingevoerd.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
burger die netjes zijn belastingformulier invult, betaalt dertig of veertig
procent en zelfs meer van zijn bruto-inkomen aan de fiscus. De fraudeur die
zijn zwart geld repatrieert ontkomt met een boete van 8 procent. Voor gelijk
werk ontvangt een vrouw nog altijd gemiddeld 5 procent minder loon dan een man.
In het Hof van Cassatie zetelen dertig magistraten, onder wie slechts 3
vrouwen. De discriminatie van autochtonen ten voordele van allochtonen woedt
niet enkel in de sector van de huisvesting., maar bijvoorbeeld ook in het
onderwijs. De staat geeft voor een allochtone leerling beduidend meer uit dan
voor een autochtoon. Dat is blijkbaar niet voldoende, want minister
Vandenbroucke dreigt nu een (uiteraard financiële) sanctie op te leggen aan die
scholen die een degelijk niveau betrachten, en uit dien hoofde enkel de
leerlingen aanvaarden die op dat niveau kunnen functioneren.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
ontstaan van de ‘zwarte scholen’ zou dan weer als discriminatie én segregatie
van allochtonen door autochtonen kunnen getypeerd worden. De situatie vormt een
…schoolvoorbeeld van de onduidelijkheid, de misverstanden en de hypocrisie die
door een algemeen, ongespecificeerd verbod op discriminatie kunnen ontstaan.
Hier zien we hoe autochtonen massaal een onderscheid hanteren tussen hun eigen,
en de allochtone kinderen. Dit onderscheid heeft tot gevolg dat de allochtone
kinderen niet dezelfde toegang hebben tot<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
het
kwaliteitsonderwijs. Het fenomeen is simpel: in scholen door een aanzienlijk
allochtonen worden bezocht, zakt het peil van kennisverwerving. De leraren
horen de moeilijkheidsgraad van hun onderricht immers af te stemmen op de
zwakste leerlingen, die worstelen met een cultuur- en taalachterstand. De
ouders van de autochtone kinderen zien de kansen van hun kroost op een
interessant diploma slinken, en wensen dat hun kind liefst in aanraking komt
met schoolgenoten die dezelfde waarden hanteren waarin het zelf is opgevoed. Ze
sturen het naar een school met een gering aantal, of geheel zonder allochtonen.
De Antwerpse senator Mimount Bousakla (SP-a) die ik in november 2002 sprak naar
aanleiding van de rellen in Borgerhout vertrouwde me toe: ‘Mijn eigen zuster
zou haar kinderen nooit naar een concentratieschool sturen. De leraren worden
daar uitgelachen in het Arabisch en in het Berbers.’<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Sommige
gezinnen verhuizen zelfs om in een randgemeente de juiste school te vinden. De
leider van de Nederlandse socialisten, Wouter Bos, laat er geen twijfel over
bestaan dat hij het welzijn van zijn dochter primeert boven de multiculturele
correctheid: ‘Ik heb het ouders nooit kwalijk genomen dat ze hun kinderen naar
witte scholen sturen. Je mag het ouders niet aanrekenen dat ze het beste willen
voor hun kind. Dat zal straks ook voor mij gelden.’ En hij besluit met de
waarschuwing: ‘Het is mijn meisje en daar moet de rest van de wereld
afblijven.’(Elle, oktober 2004) De Rotterdamse wethouder van Onderwijs, de
christen-democraat Leonard Geluk, pleit voor meer contacten tussen allochtone
en autochtone jongeren, zendt zijn dochter nochtans naar een witte school: ‘ Je
denkt: je kind verzuipt op zo’n zwarte school.’ (HP/De Tijd, 3 december 2004)
Al deze ouders, Wouter Bos en Leonard Geluk incluis, discrimineren. Ze stemmen
als het ware met hun voeten. Ze verlaten de onderwijsinstellingen, die hen niet
bevallen, en zoeken hun heil elders. Zo laten ze de allochtone kinderen alleen
achter in instituten waar het peil zakt naarmate de ‘witten’ vertrekken. De
kansen van de kleine allochtonen nemen af. Het onderscheid, gemaakt door de
autochtonen, wordt de allochtonen nefast. Zij blijven achter in hun ‘zwarte’
gesegregeerde school. Maar wie zal die ouders de eerste steen werpen?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
VRT zond enkele maanden geleden een documentaire uit over een school in de
Gentse volksbuurt Muide, die twintig jaar geleden homogeen ‘wit’ was. Tien jaar
geleden werd ze nog uitsluitend door Turkse en Marokkaanse kinderen bezocht.
Anno 2004 zijn zij ook alweer vervangen door Tsjetjenen , Kosovaren, en andere
asielzoekers. De Turkse en Marokkaanse ouders zagen geen heil meer voor hun
kinderen in een school waar allengs het gros der leerlingen helemaal van nul
moest beginnen.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Is de
zogeheten ‘positieve’ discriminatie van allochtone werklozen gerechtvaardigd?
De minister van Werkgelegenheid Renaat Landuyt vaardigde een hele waslijst van
maatregelen uit. Bedrijven krijgen geld om allochtonen aan te werven.
Allochtonen ontvangen binnenkort 2.500 voor extra opleiding en begeleiding.
Landuyt fungeert zelfs als voetbalmakelaar. Op kosten van de belastingbetaler
heeft hij acht allochtone zaalvoetballers uit Borgerhout een profcontract
aangeboden.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
In
het algemeen zijn de voorwaarden voor het verweven van subsidies gunstiger voor
allochtone (jeugd)verenigingen. Ze moeten minder leden tellen en minder
activiteiten organiseren. De positieve discriminatie wordt verantwoord door
verwijzing naar de kansarmoede van de allochtoon. Het beleid van Landuyt en
zijn collega’s is bedoeld om die situatie te verhelpen. Maar zouden zij niet
moeten proberen alle kansarmoede, zonder onderscheid van zogenaamd ras,
huidskleur etc. te compenseren? De cijfers van de VDAB tonen aan dat niet de
allochtonen, maar de oudere werklozen en de gehandicapten de geringste kansen
hebben op de arbeidsmarkt. Overigens, hoe ontstaat de kansarmoede van
allochtonen? De aanhangers van de multiculturele samenleving zien hen als
slachtoffers. Dat is in zeker opzicht juist: zij zijn de slachtoffers van de
bewindslieden die alsmaar meer vreemdelingen tot het grondgebied hebben
toegelaten zonder na te gaan of ze aan de elementaire vereisten voldeden om op
enige wijze te kunnen functioneren in onze samenleving. Het kan niet de
bedoeling zijn dat illegalen, al dan niet geregulariseerd, fictieve
asielzoekers (negentig procent van het hele contingent), grootmoeders en
importbruiden per tijdmachine uit de Middeleeuwen naar het postmoderne tijdvak
gestraald, hier in de ‘sociale hangmat’ (copyright Wouter Bos) komen hangen.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Is de
kansarmoede niet deels ook het gevolg van de opvattingen over opvoeding in de
schoot van het Marokkaanse gezin, waar de zonen ruime vrijheid genieten, weinig
of niet gecontroleerd worden, en de school wel eens meer links laten liggen,
ten gunste van boeiender activiteiten? Een sanctie op het spijbelen zou
misschien een paar zoden aan de dijk zetten. Maar misschien zou dat volgens de
politiek correcte bijbel wel discriminatie zijn. Integratie is een zeer geleidelijk proces.
Zij wordt ondergraven wanneer de overheid geen paal en perk stelt aan de omvang
en de misbruiken van de gezinshereniging, aan het fenomeen van de import
bruidegoms en bruiden, en bovendien nog eens overgaat tot regularisatie van
tienduizenden illegalen, per definitie onaangepaste lieden die in het beste geval
hun brood verdienen als zwartwerkers, maar vaak genoeg leven van de openbare
liefdadigheid, of zich aan criminaliteit overgeven.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Concluderend:
wie de discriminatie wil uitroeien wordt geconfronteerd met de paradoxale taak
een onderscheid ten maken tussen diverse vormen van discriminatie, de
wettelijke, de ‘positieve’, de gedoogde, de maatschappelijk aanvaarde, en de
onvermijdelijke. En de discriminatie <i>sui generis</i> van het Vlaams Blok.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Docent
arbeidsrecht Marc De Vos over de wet tot bestraffing van discriminatie: ‘Wat
wel of niet voor ‘objectief’ en ‘redelijk’ kan doorgaan, mag Joost weten. Het
algemene discriminatieverbod geeft een blanco cheque aan de rechtbanken die de
wet moeten toepassen. Ayatollahs van de gelijke behandeling kunnen de
antidiscriminatiewet onder het mom van ‘redelijkheid’ tot fundamentalistische
hoogten tillen.’ (De Standaard, 14 oktober 2004).<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Uit
dit alles blijkt dat het wellicht verstandig zou zijn discriminatie slechts
strafbaar te stellen in flagrante, en welomschreven gevallen. Strafrecht is
iets anders dan filosofie, die, uitgaand van
twijfel, vele mogelijkheden aftast. Strafrecht hoort nauwkeurig,
transparant en trefzeker te zijn, zodat de rechter zich niet hoeft over te
leveren aan byzantijnse bespiegelingen noch aan semantische waaghalzerij.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
HET ZOGEHETEN ZONDEBOKMECHANISME<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
vzw’s die als enige beklaagden terecht stonden, hebben discriminatie bedreven
noch verkondigd. Zij werden veroordeeld wegens het louter’ behoren’ tot de
groep die wel discriminatie zou verkondigd hebben. Treft hen dan schuld, gewoon
omdat ze bestaan? Is er geen opzet vereist? Het Hof van Beroep van Gent stelt
dat zij, vanaf het in werking treden van de wet op de strafrechtelijke
aansprakelijkheid van de rechtspersonen ‘dienden te weten’ dat het verder ‘behoren
tot’ of het verder ‘verlenen van medewerking aan’ de politieke partij het
Vlaams Blok strafrechtelijk beteugelbare daden zouden opleveren.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Hoezo
dan wel? Stond het vanaf 1999 vast dat het Vlaams Blok discriminatie
verkondigde? Natuurlijk niet. Dat staat, in rechte, pas vast vanaf 9 november
2004. We zullen zien dat de veroordeling op zeer wankele gronden berust. Hoe
dit ook zij, de vzw’s konden niet met zekerheid weten dat zij ‘beteugelbare
daden’ stelden.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
Hof van Cassatie heeft nochtans deze interpretatie klakkeloos overgenomen. Dit
zijn niet oninteressante overwegingen in rechte. De kernvraag van het geding
luidt uiteraard: hoe bewijst men het verkondigen van discriminatie?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Verkondigen
is bekendmaken. Uit het bewijsmateriaal blijkt dat in sommige publicaties van
het Vlaams Blok twee soorten gegevens worden bekendgemaakt: 1° betreffende de
overlast die door de instroom van vreemdelingen wordt veroorzaakt, en de
onrechtmatigheid van het beleid dat die instroom duldt of bevordert. Deze
teksten vallen niet zelden op door hun schrille toon, die als een weerklank kan
worden opgevat van de reacties in de volkswijken van de grote steden, waar de
bewoners eerst en vooral geconfronteerd worden met de ongemakken van een
multi-etnische samenleving; en 2° betreffende voorstellen om het beleid te
wijzigen en de ongemakken te verhelpen.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Wat
de eerste categorie betreft, worden, zoals reeds aangestipt, de feitelijke
gegevens niet betwist. Weerhouden wordt enkel de strafbare intentie, de
omstandigheid dat de verkondiging is ingegeven door racisme en xenofobie. Hoe
wordt die intentie bewezen? Het Hof van Beroep ontwaart een ‘zogenaamd
zondebokmechanisme’. Deze term komt noch in de tekst van de wet, noch in andere
wetteksten, noch in de rechtsspraak voor. Men kan het Hof de gave der
creativiteit niet ontzeggen. Het mechanisme wordt als volgt omschreven: ‘Er
wordt in de aldus naar het groot publiek toe gevoerde propaganda een hatelijk
beeld van de ‘vreemdelingen’ opgehangen, teneinde bij de bevolking (al dan niet
latent reeds aanwezige) gevoelens van vreemdelingenhaat aan te wakkeren, te
onderhouden en op de spits te drijven…’<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
bedoeling van het Vlaams Blok , zo gaat het Hof verder, is niet ‘de bevolking
louter te informeren of op te komen tegen bepaalde wantoestanden, hetgeen
uiteraard is toegelaten, doch wel degelijk, gelet op de systematische en
eenzijdige wijze waarop deze gegevens worden aangebracht en op de daarbij
gehanteerde slogantaal of sarcasme, de bevolking aan te zetten tot
vreemdelingenhaat en deze ook warm te maken voor discriminerende maatregelen.’<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Een
partij voert uiteraard propaganda om te informeren, haar standpunten toe te
lichten en de kiezer van haar gelijk te overtuigen. Dat de auteurs van de
gewraakte teksten de bedoeling koesterden haat te zaaien, kan gewoon niet
bewezen worden. Tenzij men in de harten en nieren van de stellers kan lezen.
Haat is een gevoel, en een veel voorkomende, zij het vervelende menselijke
trek. Haat is echter geen misdrijf, geen verboden handeling. Aanzetting
figureerde in het Belgisch strafrecht tot dusver enkel in verband met zware
misdrijven, en wel zo dat het misdadig opzet van de aanzetter kon bewezen
worden zonder een beroep te doen op byzantijnse hermeneutiek.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Hoe
kan een rechter aanzetting tot haat bewijzen, als hij niet weet of de
aanzetting ook effect heeft gesorteerd? Een tekst die misstanden zoals
verloedering, profiteurschap, criminaliteit, en overlast aanklaagt kan veel
verschillende gevoelens oproepen: afkeer, irritatie, verontwaardiging,
onbehagen, angst, of berusting, maar ook instemming met degene die de overheid
hekelt omdat ze in gebreke blijft. Over
het effect van een tekst kan men enkel speculeren. Speculatie hoort niet thuis
in rechtbanken en hoven. Het Hof leidt de strafbare intentie – het zaaien van
haat – af uit 1° ‘de systematische en eenzijdige wijze waarop deze gegevens
worden aangebracht’ en 2° slogantaal en sarcasme. Let wel, geen van de
afzonderlijke uitingen die in het arrest worden besproken, geven aanleiding tot
toepassing van de antiracismewet. Beledigingen vallen daar niet onder en
informatie is niet verboden. Wat bestraft wordt is de herhaling. Men neme een
handvol appelen, voege ze samen, en hokus pokus, ziedaar een mand citroenen.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Dat
een partij geregeld of zelfs voortdurend haar standpunten verkondigt in zake
een programmapunt, namelijk het vreemdelingenbeleid dat, samen met het
realiseren van de Vlaamse onafhankelijkheid, haar reden van bestaan vormt, is
een toch een normale zaak? De eenzijdige wijze van informeren, kan het Hof
alleen afleiden uit de teksten die in de dagvaarding zijn vermeld. Het gaat om
zo’n driehonderd ongetwijfeld met zorg gekozen maar zeer vaak uit het verband
gerukte citaten. Het Hof heeft een nog veel strengere selectie uitgevoerd. Het
bespreekt slechts zestien citaten. Het Vlaams Blok verspreidt jaarlijks vele
honderden publicaties waarvan men toch een representatief staal zou moeten
gelezen hebben om te kunnen oordelen dat de propaganda eenzijdig op het
vreemdelingenprobleem is afgestemd, en dan ook telkens een hatelijke inslag
heeft.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Dat
is vanzelfsprekend niet zo. Consultatie van de inhoud van het E-magazine, een
weekblad dat bericht over het programma en de werking van de partij, en dat
overigens opvalt door een veel beschaafder stijl dan gehanteerd in de meer militante
en polemische druksels waarover het Hof zich boog, leert dat het
vreemdelingenprobleem in gemiddeld een bijdrage op zeven aan bod komt, en niet
op een wijze die als beledigend of discriminerend kan worden opgevat. Maar het
Hof kent het E-magazine niet.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Een
aanzetting tot haat is, zo merkt het Hof op, vooral verwerpelijk omdat ze op
het ‘grote publiek’ mikt. Hoe bereikt men de massa? Via de televisie. Toch
hebben de klagers niet eens de moeite genomen om hun aantijgingen met
televisiefragmenten te staven. Het zou ook niet mogelijk geweest zijn. Het
Vlaams Blok heeft zich, ongetwijfeld om tactische redenen, op het scherm steeds
gemanifesteerd als een bedaarde en bedachtzame gesprekspartner, die niet
reageerde op provocaties.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Over
de onwelvoeglijke en polemische taal, die in lokale kranten en pamfletten wordt
aangetroffen, door het Hof als ‘slogantaal en sarcasme’ aangeduid het volgende:
slogantaal is zo gebruikelijk geworden dat de politici spin-doctors aanwerven
om one-liners voor hen te verzinnen, en coaches om te leren ze te debiteren. En
sarcasme is kwetsende spot, die vooralsnog niet verboden is, al manen de
Nederlandse toestanden tot voorzichtigheid.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Aan
welke uitdrukkingen neemt het Hof aanstoot? Aan ‘invasie’. Aan zinnen zoals
‘Honderdduizend niet Europese vreemdelingen overspoelen de Europese steden en
gemeenten.’ Herman Decroo mag wel uitkijken. Aan ‘smeltkroes’. Wat is een stad
anders, die zoals Antwerpen 130 nationaliteiten herbergt? Aan
‘vuilbakgemeenschap’. Worden illegalen dan niet gedumpt in krotten?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
citaten in het arrest komen niet altijd overeen met de tekst van de
dagvaarding. In bepaalde gevallen werden ze door het Hof aangevuld, of zelfs
gewijzigd.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Zeer
ernstig bezwaar kan worden gemaakt tegen het amalgaam dat het Hof van Beroep creëert,
door artikel 3 van de racismewet, te combineren met het artikel 1. Artikel 3
beteugelt het behoren tot een vereniging die discriminatie verkondigt. Artikel
1 viseert degene die aanzet tot discriminatie, haat of geweld. Verkondigen is
iets anders dan aanzetten tot haat. De vzw’s werden enkel op grond van artikel
3 vervolgd. Toch steunt het Gentse Hof van Beroep zijn ‘zogenaamd
zondebokmechanisme’ op aanzetting tot haat, terwijl de dagvaarding hen niet had
beticht van een inbreuk op artikel 1.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
Hof van Cassatie maakt korte metten met de bezwaren van de beklaagden. Het
decreteert dat haat of geweld wegens ras, afkomst etc. ‘gradaties van
discriminatie’ zijn. Gradaties van discriminatie? Volgens welke graadmeter? Of,
meer terzake doend, volgens welke wettekst? Artikel 1 van de antiracismewet
geeft een zeer uitgebreide definitie van discriminatie. Daarin komt de
uitdrukking ‘aanzetting tot haat of geweld’ niet voor. Dat er in de optiek van
de wetgever een duidelijk verschil bestaat tussen aanzetting tot haat, en
verkondigen van discriminatie blijkt uit de afzonderlijke vermelding van beide
handelwijzen, in de strafbepalingen van hetzelfde artikel 1.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
theorie van het zogeheten zondebokmechanisme staat kennelijk nog niet helemaal
op punt. Het mechanisme, indien het al bestaat, is zelf ook niet echt efficiënt
gebleken. Indien het Vlaams Blok werkelijk systematisch en eenzijdig heeft
aangezet tot vreemdelingenhaat, dan is het in zijn opzet zelfs deerlijk
mislukt. Het zijn niet de Vlamingen geweest die van rassenhaat hebben blijk
gegeven. Het zijn in de afgelopen jaren vooral de ‘jongeren’ geweest, in
weldenkende kring ook bekend als ‘ kutmarokkaantjes’ die hun haat ten opzichte
van de autochtonen hebben gedemonstreerd, niet door middel van publicaties, maar
door ze te bespuwen, aan te vallen, te bestelen, en in elkaar te slaan. Het
zijn de fundamentalistische imams geweest die de haat tegen de ‘ongelovigen’
hebben aangewakkerd. Het zijn fanatieke moslims die, door een boek als ‘ De weg
van de moslim’ te verspreiden, aanzetten, niet enkel tot haat, maar tot moord
op homo’s die op bevel van Allah de barmhartige van terrassen moeten worden
gegooid. Het zijn de leden van de allochtone sportverenigingen, die de heer
Landuyt zo nauw aan het hart liggen, die met hun kreten ‘Hamas, Hamas, joden
aan het gas’ lucht geven aan hun racistische haatgevoelens.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
Vlamingen houden zich gedeisd. Haten ze? Ze laten het in elk geval niet
blijken. Volgens een’ sociologische’ studie, in de kwaliteitskranten
gepubliceerd tijdens de verkiezingscampagne van 2003, zijn de kiezers van het
Vlaams Blok bange wezels, die zich nauwelijks op straat durven komen, behept
als ze zijn met een ‘subjectief gevoel van onveiligheid’.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
EEN MULTICULTUREEL MANIFEST<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
arrest van het Hof van Beroep heeft veel weg van een multicultureel manifest.
Enkele staaltjes:<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
1°’Vervolgens
wordt erop gewezen dat door de grote aanwezigheid van Turken en Marokkanen in
het onderwijs onze ‘eigenheid’ in het gedrang zou komen.’ So what? Hebben de
Gentse magistraten nog nooit van zwarte scholen gehoord? En wat is er mis met
eigenheid.? Het is een van die termen die door de politiek correcte
taalbezoedeling werd aangetast.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
2°
‘De toestand van de vrouw in de Islam wordt hierbij duidelijk niet aangebracht
om de bevolking te informeren of om op enigerlei wijze op te komen voor de
toestand van de vrouwen in de islamwereld, doch wel enkel om het imago van de
‘allochtone medemens’ zoals deze spottend wordt genoemd, als onethisch en
barbaars te kunnen bestempelen en aldus bij te dragen tot de gevoerde
haatcampagne.’<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Dit
is een commentaar bij een artikel in ‘t Blok in Aalst, over de verhouding
tussen echtgenoten in de moslimcultuur. Hierin worden alom bekende feiten
aangehaald: dat een man zijn vrouw mag slaan en verstoten. Dat een vrouw die
verkrachting aangeeft wordt opgesloten, etc. En ‘Niets kan de minachting voor
de vrouw beter illustreren dan de besnijdenis.” Volgt een beschrijving van dit
ritueel.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Onethisch
en barbaars, dat kan het Hof niet ontkennen. Het schrijft de steller van het
artikel wel de intentie toe haat op te wekken. Ligt het niet veel meer voor de
hand dat het zijn of haar bedoeling was te waarschuwen voor dergelijke
praktijken, ook hier te lande? De algemene consensus te vertolken dat ze
onaanvaardbaar zijn? Is het effect van dergelijke berichtgeving op de lezer
niet verontwaardiging én deernis met de slachtoffers? Is de waarschuwing
overbodig? Helemaal niet. Het is het streven van menige iman de sharia, de
islamitische wet, in te voeren in het westerse personenrecht. In Canada hebben
de moslims daartoe strekkende wetsvoorstellen gedaan.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Een
treffender commentaar bij deze kwestie leverde Mia Doornaert: ‘…het is ieders
volste recht om te zieden van verontwaardiging om meisjes en vrouwen die in de
naam van de islam worden gegeseld, gestenigd, opgehangen omdat ze een heel
klein stukje vrijheid opeisen of soms om redenen die slechts in de wildste
verbeelding van mannen bestaan. En het is ieders recht bezorgd te zijn om het
obscurantisme dat zo’n groot deel van de islamitische wereld in een toestand
van achterlijkheid gevangen houdt, en schrik te hebben dat het in onze
maatschappijen wordt geïmporteerd onder het mom van ‘respect voor de
culturen’.(De Standaard, 15 september 2004) 3° ‘t Blok in Aalst, een blad waar
het Hof niet genoeg kan van krijgen, schrijft: ‘Een groot deel van de
vreemdelingen voelt zich nog altijd in de eerste plaats Turk of Marokkaan, ook
al hebben ze een Belgisch paspoort. Ze blijven hier louter om economische
redenen.’ Commentaar van het Hof: ‘Met andere woorden enkel een financieel
profitariaat weerhoudt hen hier.’ Economische redenen worden vertaald als
financieel profitariaat. Straffen wordt een kwestie van vocabulaire. Alle
beetjes helpen wanneer men, om anderen van beeldvorming te betichten, zelf aan
beeldvorming doet. Weet het Hof misschien ook welke andere redenen een groot
deel van de vreemdelingen hier weerhouden? De gehechtheid aan de democratie
wellicht, en aan de scheiding van kerk en staat? De onvoorwaardelijke
verkleefdheid aan de rechten van de vrouw? De bewondering voor onze
kunstschatten?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
4°
Het Hof poneert: ‘Deze uittreksels tonen aan dat ook anno 2000 door het Vlaams
Blok nog steeds onophoudelijk op de ‘vreemdelingenproblematiek’ wordt
teruggekomen.’ Deze zestien uittreksels tonen dat niet aan. Zij zijn uit
honderden publicaties geselecteerd om dat aan te tonen. (zie supra). Het
aankaarten van die problematiek is overigens niet strafbaar. Hier hanteert het
Hof het taboe, of zullen we zeggen de omerta, dat jarenlang de bespreking van
het vreemdelingenbeleid onmogelijk heeft gemaakt.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
5°
Het Hof poneert’ In het vijfde uittreksel wordt het taalgebruik van de
‘allochtone’ jongeren (waarmede jongeren van vreemde herkomst; doch van
Belgische nationaliteit worden bedoeld), die met messen in autobuszetels kerven
of andere baldadigheden zouden plegen, gehekeld. Het geheel wordt sarcastisch
afgesloten met de zin: ‘Een echte verrijking, die Nouveaux Belges!’ Het Hof
werpt zich nog maar eens op als beschermer van de allochtoon. Laat zelfs
twijfel bestaan over wat ontelbare keren wordt vastgesteld: die met messen
‘zouden’ kerven. Wij vermoeden dat de magistraten zich nimmer per bus
verplaatsen. Enzovoort.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Door
onophoudelijk de termen haat, hatelijk, haatcampagne en haatgevoelens te
herhalen overtuigt het Hof in elk geval zichzelf, als door een mantra, dat de
aanklacht van aanzetten tot haat gegrond is. Soms worden citaten verkeerd
geïnterpreteerd. De redacteur van het veelgelezen blad ‘Het Vlaams Blok in
Erpe-Mere’ schrijft: ‘In plaats van meer integratie, kregen we echter steeds
meer vandalisme, meer criminaliteit, en meer drugs.’ Het Hof neemt het de
steller kwalijk ‘integratie te hebben geassocieerd aan ‘meer vandalisme, meer
criminaliteit en meer drugs.’ Dat is onjuist. Het is niet de integratie die geassocieerd
wordt met meer vandalisme etc., maar de mislukking van de integratie. Het Hof
beweert dat de vreemdelingen in het omstreden proza als ‘onintegreerbare
fanatiekelingen’ worden afgeschilderd, terwijl deze term nergens in de
besproken teksten voorkomt.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
EEUWIGE EN ONAANTASTBARE RECHTEN<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Wat
de tweede categorie geïncrimineerde teksten betreft, die aangehaald worden om
te bewijzen dat het Vlaams Blok discriminerende (wets-)voorstellen verdedigt
heeft het Hof van Gent zich ook weer een paar kunstgrepen veroorloofd.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Zo
verwijst het Hof naar het Oranje Boekje uit 1992, dat in de dagvaarding niet is
vermeld. De raadslieden van de vzw’ voerden in hun cassatiemiddelen aan dat het
Hof van Beroep zodoende twee rechtsbeginselen had geschonden. Een rechtbank
zich enkel kan uitspreken over feiten die door de dagvaarding aanhangig zijn
gemaakt, en mag geen gebruik maken van eigen vaststellingen buiten de
rechtspleging gedaan, en van feitelijke gegevens waarover de gedaagde partij
geen tegenspraak hebben kunnen voeren.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
Hof van Cassatie billijkte evenwel het procédé van het Hof van Beroep:
‘Overwegende dat de rechter die oordeelt op grond van de neergelegde
stavingsstukken, niet oordeelt op grond van eigen vaststellingen die buiten de
rechtspleging zijn gedaan.”<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Waarom
heeft de beroepsrechter dan die eigen vaststellingen, bv. zijn lectuur van het
Oranje Boekje, in zijn arrest vermeld?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Benevens
de uittreksels uit lokale publicaties wendt het Hof het politiek programma,
zoals vervat in het zeventig puntenplan van 1996, als bewijsmateriaal aan.
Aangezien de beklaagden slechts vervolgd worden voor misdrijven gepleegd vanaf
2 juli 1999, de dag waarop artikel 5 van het strafwetboek over de strafbaarheid
van rechtspersonen weer van kracht werd, tot 29 januari 2001, dag van de
dagvaarding, lijkt het logisch enkel bewijsmateriaal uit deze periode te
hanteren. Zeker nu algemeen is bekend dat het Vlaams Blok een aantal van haar
standpunten sedertdien heeft gewijzigd of bijgesteld. Het Hof van Cassatie
heeft dit argument verworpen, aan de hand van het – klaarblijkelijk fictieve –
onderscheid tussen het Vlaams Blok en de vzw’s, die tijdens de debatten uit het
oog waren verdwenen, maar nu voor de gelegenheid weer uit de coulissen te
voorschijn worden gehaald.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
vzw ‘s behoren tot de vereniging die verkondigt, dat is hun vergrijp, en
wanneer die vereniging heeft verkondigd heeft geen belang. Dit terzijde. De
kern van de zaak is dat het Hof van Beroep zich op politiek terrein begeeft.
Het veroordeelt het programma van een politieke partij. En het verbiedt het
houden, in het openbaar, van ‘een pleidooi voor een discriminerende
wetswijziging’. Tal van wetten voeren nochtans een onderscheid tussen bepaalde
categorieën van burgers in. Hun rechten kunnen gewijzigd worden, ook in een ongunstige
zin. Maar de allochtoon beschikt, indien men de vroede magistraten van Gent
goed heeft begrepen, over eeuwige en onaantastbare rechten! En geen partij mag
kiezers werven voor haar voorstel die rechten te wijzigen. De Moslimexecutieve
afschaffen, zoals SPA senator Bousakla voorstelt, zou dus neerkomen op een
schending van de antiracismewet? Aan de snel-Belgwet, waarvan Stevaert
voorzichtig de ‘evaluatie’ bepleit, mag niet getornd worden? De verplichting
tot inburgering mag niet worden ingevoerd? Het staat, in een democratie, elke
partij vrij de wetsvoorstellen in te dienen, die zij nuttig acht met het oog op
een efficiënt beleid. De bevoegdheid om deze voorstellen te verwerpen, is het
exclusieve voorrecht van het Parlement. Hieraan tornen is een schending van een
van de pijlers van de democratie, de scheiding van de machten. Als de oppositie
haar mond moet houden, kan men het Parlement beter afschaffen.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Overigens,
en dit in ondergeschikte orde, stelt men vast dat in buurlanden zoals Nederland
een aantal maatregelen, die ook door het Vlaams Blok worden aangeprezen, worden
toegepast of overwogen. In verband met het terugkeerbeleid, dat het Vlaams Blok
propageert met de slogan’ aanpassen of terugkeren’, de grote doorn in het oog
van het Hof, kunnen wij volstaan met een uitspraak van de Amsterdamse wethouder
Aboutaleb : ‘Voor mensen die de gezamenlijke kernwaarden niet delen is er geen
plaats in een open samenleving.’ Wat het verkondigen van uitsluiting betreft,
stelt men vast dat de Nederlandse regering plannen ontvouwt om migranten de
eerste tien jaar uit te sluiten van deelname aan de verzorgingsstaat.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
In
eigen land is de politiek na de aardschok van 13 juni 2004 uit de
multiculturele droom ontwaakt. Men ziet plotseling de problemen, die men altijd
ontkend of verdoezeld heeft. Men suggereert behoedzaam oplossingen die sporen
met wat het Vlaams Blok al jaren ‘verkondigt’: een restrictief beleid.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Marc
van Peel, die onlangs nog vaststelde dat er gedurende dertig jaar geen
vreemdelingenbeleid was gevoerd (was dat maar waar! cfr snel-Belgwet,
migrantenstemrecht etc) durft het volgende te opperen: ‘Het zijn nu illegalen
die Noord-Antwerpen overspoelen. Wat we nodig hebben is een inkomensdrempel.’
Bob Cools, die in tegenstelling tot zijn partijgenoten nooit een blad voor de
mond heeft genomen, schetst de toestand in Antwerpen-Noord: ‘ Problemen als
sluikstorten, huisjesmelkerij, criminaliteit, drugsmisbruik en prostitutie
vergallen het woonklimaat.’ In progressieve kring denkt me nu eensklaps na over
de noodzaak van een veiligheidsbeleid waar het Vlaams Blok sedert jaar en dag
op aandringt: ‘Dat is er vandaag nog niet, omdat nog steeds zowat iedere
politicus kippenvel krijgt als het woord wordt uitgesproken, bang als hij is
door de links-intellectuele eigenaars van het grote marxistische gelijk als
rechtse zak te worden uitgekreten.’ (Jos Bouveroux in het boekenkatern van De
Morgen, 10 november 2004) Minister van Inburgering Marino Keulen: ‘De
integratiesector is er te veel op gericht om mensen de weg naar het OCMW te wijzen..
(…) Vijftien jaar lang hebben we niets durven doen omdat je ofwel een
naïeveling was, ofwel een crypto-Blokker.’ De minister heeft ook ontdekt dat in
een stad als Beringen alle sociale woningen naar allochtonen gingen, terwijl
alleenstaanden en bejaarden uit de boot vielen. Mieke Vogels constateert tot
haar ontsteltenis dat de gezinshereniging misbruikt wordt. Allochtone
grootouders worden overgevlogen en na een paar maanden bij het OCMW afgeleverd.
Het Vlaams Blok fulmineert al jaren tegen de misbruiken van de gezinshereniging
en in de sociale sector is iedereen ervan op de hoogte. Vogels was gedurende
drie en een half jaar Vlaams minister voor Gelijke Kansen. Ze vertoonde zich
wel eens, getooid met een hoofddoek. En ze liet een studie maken over die
grootouders. Er was niets aan de hand, zo bleek.. Begrijpelijk toch dat
kinderen hun ouders laten overkomen om ze te laten genieten van een goede
gezondheidszorg. ‘We moeten ophouden te zwijgen over dat soort problemen,’ zegt
ze nu, haar stem verheffend in het rouwende koor van degenen die op 13 juni van
het politiek correcte paard zijn gebliksemd.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
DE VRIJE MENINGSUITING<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De
vrije meningsuiting, annex het recht op vrije vergadering en vereniging, is het
tweede democratische grondbeginsel dat door de veroordeling van het Vlaams Blok
werd geschonden. Met deze vrijheden staat of valt de democratische rechtsorde.
Zij kunnen derhalve slechts beperkt worden om zwaarwichtige redenen.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
Hof van Beroep van Gent erkent dat er aan de vrijheid van meningsuiting niet
mag getornd worden, indien er geen ‘dwingende noodzaak’ bestaat. Om die
‘dwingende noodzaak aan te tonen verwijst het Hof naar de parlementaire
voorbereidingen van de wet van 30 juli 1981. Daar werd gewezen op ‘het
toenemend gevaar van racisme’. De cijfers die mevrouw Onkelinx in1999
bekendmaakte (zie supra) bewijzen dat het gevaar eerder denkbeeldig was.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Is de
inbreuk tegen artikel 3 van de racismewet zo zwaarwichtig? Deze bepaling stelt
geen daden van discriminatie of segregatie strafbaar, enkel meningen. Het
straft niet eens degene die de mening verkondigt, enkel zijn medewerkers. En
zijn uitwerking is twijfelachtig. Sottiaux en Vrielinck merken op: ‘Indien een
strafrechtelijk verbond op discriminatie en racistische uitingen niet werkelijk
bijdraagt tot meer gelijkheid en minder racisme, weegt het belang van de
vrijheid van mening door en moet van penale repressie worden afgezien. Het is
immers lang niet zeker of de bestraffing van meningen leidt tot de uitroeiing
van het onderliggende gedachtegoed.’ Deze auteurs gaan verder: ‘Het verbieden
van meningsuitingen is niet meer dan symptoombestrijding. Het leidt daarenboven
de aandacht af van de sociale oorzaken van gevoelens zoals vreemdelingenhaat.’<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Hoe
denkt de minister van Justitie, mevrouw Onkelinx, over de vrijheid van
meningsuiting? In de Kamer werd zij geïnterpelleerd naar aanleiding van de
verschijning in de boekhandel van twee boeken, de <i>Gids voor islamitische
opvoeding</i> en <i>De weg van de moslim</i>. In het eerste wordt aangezet tot het mishandelen van kinderen die
niet willen bidden. De straf voor overspel, zo leert deze opvoedende
publicatie, is steniging, tenzij men getrouwd is. Dan volstaan honderd
zweepslagen. Deze teksten kan men, zonder veel spitsvondigheid aan de dag te
leggen, interpreteren als aanzetting tot mishandeling en moord. Het tweede boek
heeft veel ophef veroorzaakt, vanwege de aanbeveling homo’s met het hoofd naar
beneden van terrassen te gooien. Het zet tevens aan tot het voeren van de
heilige oorlog. Moeten dergelijke boeken niet verboden worden?<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Mevrouw
Onkelinx repliceert: ‘Gelet op de jurisprudentie van het Europees Hof voor de
Rechten van de Mens is de vrijheid van meningsuiting, zoals vermeld in artikel
10 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens en de Fundamentele
Vrijheden, een absolute vrijheid, waarop alleen restrictief geïnterpreteerde
uitzonderingen mogelijk zijn.’ Zij ziet geen aanleiding om de werken te
verbieden, of vervolgingen in te stellen. Dat is een juiste beslissing. De
auteur van <i>De weg van de moslim</i> heeft het recht zijn ideeën, hoe
verwerpelijk ook, kenbaar te maken. A fortiori heeft het Vlaams Blok het recht
om zijn veel minder verwerpelijke, zij het in grove, sarcastische of
choquerende taal gestelde, polemische geschriften te verspreiden.<o:p></o:p></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;">
CONCLUSIES<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het proces
tegen het Vlaams Blok was een politiek proces.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
artikel 3 van de wet van 30 juli 1981 schendt het beginsel van de vrijheid van
meningsuiting.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het
arrest is <i>niet gemotiveerd in rechte</i>. Het veroordeelt de beklaagden op
grond van artikel 1 van de Racismewet, dat aanzetting tot haat beteugelt,
terwijl de beklaagden gedaagd werden op grond van artikel 3, dat medewerking
aan de verkondiging van discriminatie bestraft.<o:p></o:p></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
Het
arrest is <i>niet gemotiveerd ten gronde</i> daar het noch de intentie – het
opzettelijk aanzetten tot haat – noch het schadelijk effect van het vermeende
misdrijf aantoont.<o:p></o:p><br />
<br /></div>
Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-86977437841597698092016-09-04T23:48:00.002+02:002018-10-03T17:26:18.370+02:00Islam en Slavernij<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt; mso-outline-level: 1; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhB6fUTA-N4dTC8HvQU2UVUW7c5B1vSZpc8upiR7_5HP_kepz3g6kDjYolByIuk3Y6T7SVeHS3tfIVWKFAoX8EuAu_ntF5lz06Xs0fPCcfLvHPvRMQmE6b4Pr1_kApPVpoP2jtQMcPvFkZ9/s1600/De+islam+kritische+essays.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><br /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhB6fUTA-N4dTC8HvQU2UVUW7c5B1vSZpc8upiR7_5HP_kepz3g6kDjYolByIuk3Y6T7SVeHS3tfIVWKFAoX8EuAu_ntF5lz06Xs0fPCcfLvHPvRMQmE6b4Pr1_kApPVpoP2jtQMcPvFkZ9/s1600/De+islam+kritische+essays.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="173" data-original-width="123" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhB6fUTA-N4dTC8HvQU2UVUW7c5B1vSZpc8upiR7_5HP_kepz3g6kDjYolByIuk3Y6T7SVeHS3tfIVWKFAoX8EuAu_ntF5lz06Xs0fPCcfLvHPvRMQmE6b4Pr1_kApPVpoP2jtQMcPvFkZ9/s1600/De+islam+kritische+essays.JPG" /></a><br />
<b><b><br /></b></b>
<b><br /></b><br />
<b><br /></b>
<b>Het hoofdstuk dat ik voor mijn rekening nam in: De Islam, kritische essays over een politieke ideologie</b><br />
<b>(2010, ASP, Academic and scientific publishers)</b><br />
<b><br /></b>
<b><br /></b>
<b><br /></b>
<b><br /></b>
<b><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; font-size: 16pt;"><a href="http://www.aspeditions.be/nl-be/book/DEISLA555C/de-islam-wim-van-rooy-sam-van-rooy.htm">Islam en Slavernij</a></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Inleiding<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Wie naar het elektronische archief van de befaamde <i>New York Review of Books</i> surft, en daar het
woord “slavery” intikt, krijgt een massa hits. Begin dit jaar waren het er 995.
Dat is begrijpelijk, want het archief beslaat meer dan vijftig jaar, bevat
duizenden boekbesprekingen en essays, en slavernij is een brede en vage term. Behalve
in de gewone betekenis van het woord, kan iemand tenslotte ook de slaaf zijn van
kansspelen, nicotine, mode, email en duizend andere dingen. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Met het booleaanse commando “slavery </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; font-size: 8pt;">AND</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"> islam”, blijven er van de kleine duizend nog maar 74 treffers over.
Goed 7 percent dus. Als je die nakijkt blijken van die 74 er ongeveer 70 over fenomenen
zoals de Black Muslim-beweging in de Verenigde Staten te gaan, een beweging die
is ontstaan mede uit de terechte wrok over de plantageslavernij in het christelijke
Zuiden van de VS. Met andere woorden: ook deze artikelen behandelen, rechtstreeks
ofwel zijdelings, enkel de Europees-Amerikaanse Atlantische slavernij. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Van de bijna duizend artikelen, blijven er hooguit een paar over
die het onderwerp behandelen dat hier aan de orde zal zijn: de 15 eeuwen van
slavernij in de islamlanden, en het eventuele verband van dit verschijnsel met
deze godsdienst of ideologie zelf.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Ook wie andere tijdschriften- of krantenarchieven nakijkt, zal een
soortgelijke verhouding aantreffen: enkel bij hoge uitzondering gaat het over de
Arabische of islamitische slavernij. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Een westerse leerling zal in zijn lessen geschiedenis ongetwijfeld
het een en ander vernemen over de Atlantische slavernij en de befaamde driehoekshandel,
maar zeer zelden iets over die andere en oudere slavernij. Een niet-westerse
leerling zal meestal helemaal niets vernemen over de islamitische slavernij, en
mocht hij toch iets vernemen dan is: “…op een schaarse uitzondering na, </span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">alle
werk dat door Arabieren en moslims wordt geleverd apologetisch en polemisch van
aard.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a></span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Zonder nu al te vervallen in “the numbers game”,<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black; font-size: 12pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a> en zonder een morele
schaal te gebruiken, zijn nochtans alle moderne auteurs het erover eens dat de
Arabisch-islamitische slavernij zowel een groter tijdvak beslaat, als ook
grotere aantallen slaven betreft.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Wat ook moet opvallen is dat de islamitische slavernij –als zij
überhaupt ter sprake komt– in Westerse geschiedenisboeken en romans vaak
gunstig wordt voorgesteld. Zij zou veel humaner zijn dan de Atlantische ooit
was. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">In het Westen, in Engeland, Frankrijk, ook Duitsland en de
Verenigde Staten was er al vanaf de XVIII<sup>de</sup> eeuw een groeiende </span><span class="trefw"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">abolitionistische
</span></span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">beweging,
en gaandeweg wist deze de publieke opinie te overtuigen van de immoraliteit van
slavenhandel en slavenhouderij. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Christelijke groepen zoals de </span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Methodisten,
Unitariërs of Quakers </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">speelden hier een pioniersrol, en zij gingen </span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">tekeer
tegen de Church of England, die wel heil zag in de slavernij. Zulke groepen
hebben in moslimlanden nooit bestaan. </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Later werden deze voorlopers gevolgd door vele dichters en
auteurs. Van deze laatsten is wellicht de Amerikaanse Harriet Beecher Stowe (1811–1896)
de belangrijkste, want met haar <i>Uncle
Tom’s Cabin</i> (De Negerhut van Oom Tom) van 1851 bereikte zij miljoenen
lezers, en had ze bijgevolg een enorme invloed op de publieke opinie, zodat
politici niet langer onverschillig konden blijven. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Bij de geletterde Westerse bevolking was romanfictie een sterk
wapen in de maatschappelijke strijd, misschien effectiever dan historisch of journalistiek
werk. Zo dacht bijvoorbeeld ook Multatuli, die de islamitische slavernij goed kende,
en in zijn Havelaar de collaboratie hiermee vanwege de Nederlandse overheid aan
de kaak wilde stellen. Over Beecher Stowe schreef hij:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“Is er logen in de parabel van den zaaier, omdat geen landbouwer
zyn zaad zal uitwerpen op een rots? Of –om af te dalen tot meer gelykheid met
myn boek– mag men de waarheid ontkennen die de hoofdzaak uitmaakt van de<span class="apple-converted-space"> </span></span><i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Negerhut</span></i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">, omdat er misschien
nooit een<span class="apple-converted-space"> </span></span><i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Evangeline</span></i><span class="apple-converted-space"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"> </span></span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">bestaan heeft? Zal
men tot de schryfster van dat onsterfelyk pleidooi –onsterfelyk, niet om kunst
of talent, maar door<span class="apple-converted-space"> </span></span><i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">strekking</span></i><span class="apple-converted-space"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"> </span></span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">en </span><i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">indruk</span></i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">–</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">
zal men tot haar zeggen: ‘ge hebt gelogen, de slaven worden niet mishandeld,
want... er is onwaarheid in uw boek: het is een roman!’ […] Zou haar boek
gelezen zyn, als ze daaraan den vorm had gegeven van een processtuk? Is 't haar
schuld –of de myne– dat de waarheid, om toegang te vinden, zoo vaak het kleed
moet borgen van de leugen?”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black; font-size: 12pt;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Na een definitie van wat slavernij en de status van slaaf
betekenen, en na een korte en onvermijdelijk zeer onvolledige schets van de
Arabisch-islamitische slavenhandel en slavenhouderij, zullen wij bekijken of er
in de ideologie van de islam zelf misschien elementen zitten die hebben belet
dat er in die wereld een abolitionistische beweging op gang kwam, en vervolgens
zullen wij proberen een uitleg te vinden voor de blinde vlek die de meeste Westerse
historici, filosofen, leraren, auteurs en krantenredacteurs vertonen, wat
betreft de grootste mensenhandel in de geschiedenis.</span><br />
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><br /></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Wat
maakt iemand tot slaaf?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De staat
van slaaf, schrijft de Franse antropoloog Claude Meillassoux, is het resultaat
van een reeks wederwaardigheden die samen een individu, of liever een subject opleveren
dat in het geheel geen aanknopingspunten meer heeft. De slaaf heeft geen afstamming,
geen familiale of vriendschapsbanden, zelfs geen nabuurschap, en is dus rijp voor
uitbuiting. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Olivier Pétré-Grenouilleau
beaamt dit: de staat van slaaf is het tegendeel van verwantschap, en precies
omdat een slaaf geen verwante is, en het ook niet kan worden, heeft hij een
bepaalde geld- of ruilwaarde.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Vreemdelingen die met geweld uit hun eigen gemeenschap
zijn weggehaald, worden makkelijk getransformeerd tot compleet serviele
ondergeschikten. Het trauma van de gevangenneming en de ontworteling gaat altijd
ook met groot fysiek en psychisch lijden gepaard, en bij de slachtoffers ontstaat
een gevoel van machteloosheid en weerloosheid.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Verder wordt de onderworpenheid van de nieuwe slaven
verzekerd, zegt Murray Gordon, door mogelijke of reële lijfstraffen, die een
onvermijdelijk onderdeel zijn van hun conditioneringsproces bij de nieuwe eigenaar.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Abu
al-Faraj b. al-Jawsi (gestorven in het jaar 1201) situeerde zulke bestraffing
in een breder kader: ‘het is passend voor de vrouw om mishandeling door haar
man te ondergaan, net zoals een slaaf dat hoort te doen”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">De overgang tot de staat van slaaf wordt vervolledigd
met het verlies van elke persoonlijke identiteit, want de betroffenen worden
gedwongen om een nieuwe naam te aanvaarden, een nieuwe religie en gedragscode.</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif;"> </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Door de manier waarop zij in de
ontvangende gemeenschap worden binnengebracht, en door de exclusieve en eenduidige
band met hun meester worden zij gedeciviliseerd, eventueel gedepersonaliseerd,
zegt Meillassoux nog. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Deze
processen bepalen het statuut van de slaaf. Dit statuut is origineel, in de zin
dat de slaaf geen andere oorsprong meer kan aanwijzen. Het is zodoende permanent
en blijvend aan de gevangene gehecht.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Als
gevolg van dit initiële en onuitwisbare stigma kunnen slaven, zodra zij aan een
meester toebehoren, voor gelijk welke taak worden ingezet, wat hun leeftijd of
geslacht ook weze, en dit zonder dat uit hun werkvoorwaarden ook een echt of
nieuw statuut zou voortvloeien. Slaven kunnen vrouwelijke of mannelijke taken
verrichten, ongeacht hun eigen geslacht. Zelfs kunnen zij sociale of politieke
en militaire functies bekleden, zonder dat deze promotie in hun opdrachten hen
van het stigma van slaaf kan bevrijden. “Statuut en functie zijn onderscheiden
zaken, die met elkaar niet communiceren.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Meillassoux,
als neomarxist, maakt nog een nuttig onderscheid tussen de productiewijze die
gebruik maakt van slaven, en deze met lijfeigenen: “…temeer daar Marx en Engels
–en vele andere auteurs– de neiging hebben om deze twee gelijk te stellen”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Voor hem
zit het onderscheid voornamelijk in de wijze van reproductie van de populatie:
lijfeigenen worden niet op de markt aangekocht, zijn niet aan de meester maar
aan het landgoed gebonden, en reproduceren zich door demografische aanwas.
Bijgevolg moeten zij, tot onderhoud van de volgende generatie, kunnen
beschikken over dat deel van de landbouwproductie dat zijzelf in overschot voortbrengen.
Om nu, altijd volgens Meillassoux, een eenvoudige reproductie te verzekeren –voor
elkeen die de productie verlaat moet een vervanger klaarstaan, terwijl ook
oudere lijfeigenen nog in leven blijven– dient het overschot dat de actieve
lijfeigen populatie produceert minstens gelijk te zijn aan het verbruik van een
even grote populatie die voorlopig niets voortbrengt. Om daarenboven nog een
rente over te laten voor de meesters, is het noodzakelijk dat de productiviteit
voldoende hoog ligt, zodat het onderhoud van de jonge kinderen niet het
volledige overschot opeist. Het rendement moet hier in elk geval hoger liggen
dan bij een slavenmaatschappij. “Daar staat enkel tegenover, dat bij
lijfeigenschap er geen kosten gemaakt worden voor de aankoop van nieuwe slaven.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Door de
inplanting in een bepaalde landstreek en op een vast landgoed, vertoont een
lijfeigen bevolking grote stabiliteit. Ze leeft daarenboven ook in een
familiale structuur. Die factoren geven aan zulke bevolking mogelijkheden tot
weerstand, die zij ook gebruikt. Revoltes van lijfeigenen zijn een constante in
de feodale geschiedenis; slavenopstanden zijn er weinig. Dit heeft een gevolg
voor de maatschappijordening: “Meer nog dan in een slavenmaatschappij moet de
heersende feodale klasse repressief zijn, bewapend, en gericht tegen het volk.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></a></span>
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Pétré-Grenouilleau
legt het accent anders dan Meillassoux: “Laten wij een kat een kat noemen. Het
woord ‘slaaf’ verwijst naar de vreemdeling die met geweld in een maatschappij
wordt binnengebracht. Daarin bestaat inderdaad, veel meer dan in de aard van de
levensomstandigheden, het onderscheid tussen een lijfeigene en een slaaf.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn10" name="_ftnref10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[10]</span></span></span></a></span><br />
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn10" name="_ftnref10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[endif]--></span></a><br clear="all" style="page-break-before: always;" />
<b>Enkele fragmenten en taferelen uit de geschiedenis</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Al vanaf
de vroege VII<sup>de</sup> eeuw, de tijd van Mohammed zelf –althans volgens
latere islamitische bronnen– werden vanuit verschillende landen slaven
geïmporteerd in de Arabische wereld. In die vroege tijd kwamen de slaven
vanzelfsprekend uit pas veroverde gebieden – uit Egypte, Iran en Noord-Afrika,
Centraal-Azië, Indië en later Spanje. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“De
meesten van deze slaven hadden een cultureel peil dat minstens zo hoog was als
dat van hun Arabische meesters, en door bekering en vrijlating gingen zij al
snel op in de grotere populatie.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn11" name="_ftnref11" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">In de
vroege tijden van de islam waren de slaven dus, net zoals dat in Rome en in
Byzantium het geval was, blanken.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn12" name="_ftnref12" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[12]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Wel was er aan de Oostkust van Afrika al een beperkte, maar groeiende handel in
zwarten, Zanj genaamd.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn13" name="_ftnref13" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[13]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De IX<sup>de</sup>
eeuwse Arabische dichter en geograaf Ibn-al-Fakih schrijft: “Van de Westelijke
zeeën komen in het Oosten de mannelijke slaven aan. Romeinen, Franken,
Lombarden. Vrouwen komen uit Rome of Andalusië.”</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"> <span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Aanvankelijk
diende inderdaad Europa als bron van slaven, en zij werden in de moslimwereld
op prijs gesteld als soldaten, concubines en vooral als eunuchen.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn14" name="_ftnref14" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[14]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Zowel Venetië als Genua verkochten “Slaven”: Georgiërs, Circassiërs en Armenen.
Joodse handelaren boden in moslim-Spanje slaven aan. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De </span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">X<sup>de</sup>
eeuwse reiziger en geograaf Ibn Hauqal bevestigt eenvoudigweg: “…het beste
artikel dat uit Spanje komt zijn de slaven, meisjes en mooie jongens, die zijn
opgegroeid in het rijk van de Franken of in Galicië. Alle slaaf-eunuchen die
men op aarde vindt zijn uit Spanje aangevoerd, en zodra zij aankomen worden ze gecastreerd.
Daar zorgen de joodse handelaars voor.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn15" name="_ftnref15" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[15]</span></span><!--[endif]--></span></a> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Voor dit laatste is er een verklaring. </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De islamitische wet verbood
moslims om deze operatie zelf uit te voeren en bijgevolg moest de castratie
door ongelovigen gedaan worden, en wel in hun eigen land. “De eindeloze stroom
van ‘ready made’ ontsekste jongens kwam te voet uit de geboortelanden in Europa
of later Afrika, of zij werden per boot of karavaan aangevoerd.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn16" name="_ftnref16" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[16]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Vanuit
de sharia waren er bezwaren tegen castratie, niet enkel omdat de islam
verminkingen verbiedt, maar ook omdat die castratie vaak aanleiding gaf tot
homoseksuele uitbuiting van slaven “die hun jongensachtige en baardloze
voorkomen behielden”. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Seksuele
betrekkingen met deze jonge slaafjes waren dus in tegenspraak met de heilige
wetten, maar ze werden in de praktijk vaak door de vingers gezien.
Noord-Afrikaanse kapers onderhielden echte harems van “mannelijke concubines”,
en ook kwam prostitutie voor.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn17" name="_ftnref17" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[17]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Tegen de
aankoop van castraten had de wet weer geen bezwaar, en zo zouden later onder meer
de Kopten instaan voor de castratie van zwarte slaven. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De
trafiek van blanke slaven liep sterk terug door het verzet vanuit de Europese
christenheid, die niet langer aanvaardde dat haar volk tot slaaf kon worden
gemaakt, vooral niet door de verachte moslims. Toch duurde het nog tot het eind
van de XIX<sup>de</sup> eeuw, voor de handel in blanke slaven zo goed als
verdwenen was. Een uitzondering was het Arabisch schiereiland, waar ook in de
XX<sup>ste</sup> eeuw nog blanke slaven en slavinnen voorkwamen.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn18" name="_ftnref18" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[18]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Kaukasiërs werden nog geruime tijd aangevoerd, over de landbrug tussen de
Zwarte en de Kaspische Zee, en voornamelijk in Aleppo en Mosul verkocht.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">In
groten getale kwamen zwarte slaven inderdaad pas later –ook al had volgens de overlevering
Mohammed zelf een zwarte slaaf, of misschien wel meerdere– en zij werden over
verschillende routes massaal de islamitische wereld binnengevoerd. Vanuit
West-Afrika, door de Sahara naar Marokko en Tunesië, vanuit Tsjaad door de Libische
woestijn, vanuit Oost-Afrika via de Nijl tot in Egypte, en over de Rode Zee en
de Indische Oceaan, naar Arabië en de Perzische Golf. Turkse slaven uit de
steppen werden verhandeld in Samarkand en andere moslimsteden in Centraal-Azië,
en van daaruit geëxporteerd naar Iran, de vruchtbare halve maan en nog verder. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Precieze
gegevens hierover ontbreken echter: “Wij weten alles
en nog wat over de Atlantische slavenhandel van de Westerlingen, over die van
de Portugezen van Lissabon en Sao Tomé in de jaren 1520, over die van de reders
van Nantes en La Rochelle in de XVIII<sup>de</sup> eeuw, maar van de
Oost-Afrikaanse handel weten wij niets, totaal niets”, schreef nog voor een
paar jaar Jacques Heers.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn19" name="_ftnref19" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black; font-size: 12pt;">[19]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De laatste tijd lijkt hier enige verbetering te zijn opgetreden, maar
de cijfers omtrent de omvang van de islamitische slavenhandel blijven wankel. Van
de Atlantische handel weten wij inderdaad uit logboeken, handelsregisters en
dergelijke dat er ongeveer 11 à 12,5 miljoen slaven zijn overgebracht naar
Noord- en Zuid-Amerika en naar de Caraïben. De aantallen van de gedeporteerden lagen
in werkelijkheid overigens een stuk hoger, want bij hun inscheping was het
gevaarlijkste stuk van de tocht al voorbij: de grootste mortaliteit trad op bij
de mars door het Afrikaanse binnenland, tijdens het verblijf in wachtkampen aan
de kust, en in de eerste dagen van de overtocht.</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"> <span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">“De handel was voornamelijk een moslimbezigheid:
Arabieren gingen ofwel zelf op slavenjacht in de weidse Afrikaanse vlakten, of zij
kochten de slaven van [zwarte] makelaars om ze op hun beurt weer door te
verkopen.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn20" name="_ftnref20" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[20]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Vaak werden in één raid grote aantallen slaven gemaakt
door min of meer geregelde legereenheden, bv. ter gelegenheid van een officiële
jihad.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn21" name="_ftnref21" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[21]</span></span><!--[endif]--></span></a> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Hoe dat werkte, lezen wij onder meer bij Meillassoux,
die </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Al-Idrisi (1154)
laat uitleggen hoe bijvoorbeeld de krijgers van Ghiyaro zo’n razzia aanpakten:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“De manschappen
berijden uitstekende kamelen; zij bevoorraden zich met water, marcheren ’s
nachts, komen bij het aanbreken van de dag ter bestemming. Nadat zij hun buit hebben
binnengehaald, keren zij terug met het aantal slaven dat, met Gods toelating,
hun is toegevallen ter verdeling.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn22" name="_ftnref22" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[22]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">V</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">aak
echter waren het kleine bendes van particulieren die op slavenjacht gingen. Ook
deze razzia’s vereisten een goede organisatie. Men moest een voldoend grote groep
mannen bijeenbrengen, in staat om minstens één of twee etnische en taalgrenzen
over te steken en vervolgens een dorp aan te vallen, liefst niet te vaak
hetzelfde. </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Deze
slavenraids werden niet zelden gekenmerkt door primitieve wreedheden tegen de
gevangenen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“Diegenen
die ongewenst waren of onverkoopbaar, door ouderdom of handicap, werden ter
dood gebracht. Niet zelden gebeurde dat in naam van de religie. […] En al
kunnen de precieze cijfers nooit nog worden achterhaald, de tol van deze jihads
of pseudo-jihads moet geweldig hoog zijn geweest.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn23" name="_ftnref23" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[23]</span></span><!--[endif]--></span></a></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Joseph-M
Cuoq: “Je heb geen idee van de listen en de vindingrijkheid van de Moren als
het er om gaat negers te vangen. Ze gaan met een man of vijftien-twintig op pad,
en houden halt op een mijl van het dorp dat zij willen plunderen. Ze laten hun
paarden in het bos achter, en houden zich schuil bij een bron, bij een pad naar
het dorp, of in de nabijheid van de gierstvelden die door de kinderen bewaakt
worden. Daar blijven zij dagen- en nachtenlang geduldig wachten, plat op hun
buik, en zij kruipen van de ene plek naar de andere. Zodra zij iemand zien,
storten zij zich op hem, stoppen hem de mond en nemen hem mee. Dit gaat des te
makkelijker omdat de jonge meisjes en kinderen in groepjes naar de bronnen en
de velden gaan, en die liggen vaak ver van het dorp verwijderd. Dat maakt de
negers niet wantrouwiger: de moren gebruiken altijd dezelfde listen, en die
slagen altijd. Deze strooptochten leveren hen veel meer kinderen op, dan
vrouwen of mannen. Als zij hun vangst naar de opkopers brengen, naakt vastgebonden
op hun paarden, zijn ze met wonden overdekt, uitgeput van honger en dorst, en
overgeleverd aan de meest wrede angsten.”<span class="MsoFootnoteReference"> <a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn24" name="_ftnref24" title=""><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[24]</span></span><!--[endif]--></a></span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De
gevangenen, die bijvoorbeeld bestemd waren voor de markten in Noord-Afrika, werden
vervolgens naar de Sahel (Arabisch voor “kust”) gebracht, en van daaruit ging
de tocht door de Sahara. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Men heeft
het aantal slaven dat jaarlijks de Saharatocht maakte, ingeschat op gemiddeld
12.000. Anderen spraken van 20.000 per jaar, maar dat cijfer wordt veelal
verworpen. Dat een zo groot aantal mensen getransporteerd kon worden, is een
bewijs voor de grote kennis en vaardigheid van de karavaanleiders, die gebruik
konden maken van een netwerk van handelsroutes door het gevaarlijke landschap.
Voor de slaven was de tocht, die gewoonlijk zestig tot zeventig dagen duurde,
een beproeving die velen niet overleefden. Precieze cijfers kunnen er niet
gegeven worden, omdat niet geweten is hoeveel slaven de tocht aanvatten. Uit
een aantal getuigenissen blijkt dat voor elke slaaf die de tocht overleefde, er
onderweg drie of vier stierven. Zij stierven door de hitte overdag, of door de
bittere koude ’s nachts, of door honger, dorst, uitputting en ziektes. Diegenen
die ziek of gekwetst waren, of te zwak om het tempo van de anderen te volgen,
werden op de piste gewoon achtergelaten of terplekke gedood.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn25" name="_ftnref25" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[25]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Dat er tijdens de tocht door de Sahara drie of vier
slaven stierven voor elke overlevende lijkt overdreven, want de zaak moest wel
winstgevend blijven. In elk geval was de sterftegraad volgens alle auteurs gemiddeld
hoger bij de Oosterse dan bij de Atlantische slaventransporten, en Ralph Austen
schat hem tussen de 6 en 20% in de XIX<sup>de</sup> eeuw.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn26" name="_ftnref26" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[26]</span></span><!--[endif]--></span></a> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Deze hoge tol, zo suggereert Pétré-Grenouilleau, was wellicht
mede het gevolg van de geringe aankoopprijs van de gevangenen, door het grote
aantal razzia’s. De investering was niet bijzonder groot, en grote zorg dus overbodig.
Bijvoorbeeld supplementaire rustdagen, die voor sommigen nodig waren, zouden onvermijdelijk
ook de duur van het traject verlengen, en de risico’s voor de groep als geheel
verhogen. Moraal is niet de eerste bekommernis van slavendrijvers.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn27" name="_ftnref27" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[27]</span></span><!--[endif]--></span></a></span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">In de
loop der eeuwen werden de gevaren er niet minder op. Nog in 1805 kwam een
karavaan van 2000 man en 1800 kamelen om van de dorst, op de route van Timboektoe
naar de zoutmijnen van Teghazza – geen man of dier overleefde. “In de omgeving
van bronnen ligt het vaak bezaaid met skeletten van kamelen en mensen.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn28" name="_ftnref28" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[28]</span></span><!--[endif]--></span></a></span>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Soms werden karavanen ook
getroffen door epidemieën, en net als schepen moesten zij dan “in quarantaine”
blijven rondzwerven, zonder toegang tot de oases.</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Vele </span><em><span style="color: #444444; font-family: "palatino linotype" , serif; font-style: normal;">trans-Saharaanse</span></em><i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">
</span></i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">karavaanroutes
leidden naar de zout- en kopermijnen, waar het harde werk door zwarte slaven
werd verricht. Andere waren de bedevaartroutes, die vaak Cairo passeerden.
Naarmate de islam oprukte, konden de slavenhandelaars meer en meer gebruik
maken van de voorzieningen die er ten gerieve van de bedevaarders kwamen, zoals
handelsposten en waterputten.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De
invoer van slaven was inderdaad een routinezaak, zegt weer Meillassoux, want vele
eigentijdse auteurs maken er melding van zonder de indruk te geven over iets
uitzonderlijks te willen berichten: al-Biruni rond 1050, al-Zuhri rond
1154-1161, al-Sharishi rond 1223, Ibn Khaldun rond 1375. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Bij een
bepaalde reis die hij maakte, van Takedda naar Tuat, merkt Ibn Battuta (XIV<sup>de</sup>
E.) terloops op dat de karavaan waar hij mee reist, zeshonderd slavinnen
meevoert. Die opmerking is daarom interessant, omdat zij aantoont wat voor
capaciteit een volgens Ibn Battuta heel gewone karavaan aankon.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn29" name="_ftnref29" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[29]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">In 1416
signaleert al-Makrisi dat er “een karavaan uit Takrur kwam, voor de bedevaart, met
1700 slaven, mannen en vrouwen, en een grote hoeveelheid goud”, bestemd om in
Mekka verkocht te worden. “Zelfs al zouden deze auteurs elkaar napraten, dan
nog zouden ze dat niet doen als niet ook de feiten zich herhaalden.”</span><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn30" name="_ftnref30" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[30]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Over de aantallen slaven die buitgemaakt werden en
verhandeld, in de veertien of vijftien eeuwen van de islam, bestaat zoals
gezegd grote onzekerheid. Pétré-Grenouilleau en Clarence-Smith citeren</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"> ter verklaring van deze
onzekerheid onder meer de historica Janet J. Ewald, die zegt dat de Oosterse
slavernij veel diffuser verliep, complexer was en veel ouder dan de Westerse,
wat volgens haar weer aanleiding gaf tot een eveneens “diffuse kennis”.<span class="MsoFootnoteReference"> </span>“Maar vooral” zegt zij nog, “heeft deze
slavernij nooit, zoals in het Westen wel het geval was vanaf de XVIII<sup>de</sup>
en XIX<sup>de</sup> eeuw, de aandacht van moslimintellectuelen getrokken.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn31" name="_ftnref31" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[31]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Een
misdadige mentaliteit kan inderdaad onopgemerkt blijven, en tot de volslagen
normaliteit behoren, zoals in een ander verband ook </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Hannah Arendt ons leerde.</span><span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Elke grote stad had een “tentoonstellingsplein”
(ma’rid) of slavenmarkt, gewoonlijk aangeduid als suq erraqiq. Slaven werden
aangeduid als “koppen” (ru’us raqiq), een term die ook voor het vee werd gebruikt.
De slavenmarkt in de IX<sup>de</sup> eeuwse Egyptische stad Samarra werd
beschreven als een uitgestrekte vierhoekige ruimte, doorsneden met gangen, en
afgeboord met lage huizen. De slavenverkoper, gewoonlijk aangeduid als
“importeur” (djallab), of “veeverkoper” (nakhhas), bracht de slaven naar de
open markt waar zij aan het publiek ter keuring werden aangeboden. Slaven van
betere kwaliteit werden vaak in private huizen verkocht, of door bemiddeling
van hoog aangeschreven verkopers. Jonge attractieve vrouwen, die als concubines
gegeerd waren, konden in de regel in privéwoningen geïnspecteerd worden.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn32" name="_ftnref32" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[32]</span></span><!--[endif]--></span></a> Hetzelfde gold voor
eunuchen, die tegen een veel hogere prijs van de hand gingen dan normale
mannelijke slaven. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Een bekende hadith (overlevering) waar vaak naar wordt
verwezen, is de uitspraak dat de slavenverkoper “de slechtste van alle mensen
is”. Misschien is, alle verhoudingen in acht genomen, de afkeer die hieruit
spreekt te vergelijken met de roep die veeverkopers ook bij ons soms hebben,
omdat weinig mensen alle details van hun beroep wensen te kennen. Maar
moslimgeleerden, beslagen in de casuïstiek, hebben er altijd op gewezen dat volgens
de heilige teksten weliswaar de verkoop van slaven verwerpelijk was, maar dat
er met de aankoop niets mis is.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Aanvankelijk, dat wil zeggen tot 1970 ongeveer, hield
het Westerse historisch onderzoek het nog op 11 à 12 miljoen betroffenen in deze
Arabisch-islamitische handel. Op een klein percentje na was dit getal gelijk
aan de Atlantische handel, merkte een onderzoeker schamper op. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Naarmate er meer onderzoek werd gedaan, stegen echter de
geschatte aantallen. Patrick Manning gaat uit van minimaal 14 miljoen eenheden.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn33" name="_ftnref33" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[33]</span></span><!--[endif]--></span></a> De historicus Ralph
Austen, volgens velen de uitgesproken specialist van dit cijfermateriaal, sprak
van 17 miljoen.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn34" name="_ftnref34" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[34]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Bij Chebel lezen we: “Als ik de schattingen bij elkaar neem, die de auteurs
voor de veertien eeuwen van de islam naar voren hebben gebracht, voor elk type
van slavernij, dan kom ik aan een totaal van tussen de 21 en 22 miljoen slaven.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn35" name="_ftnref35" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[35]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Er worden ook nog grotere getallen genoemd, maar laten
we “the numbers game” over aan de onderzoekers, die stilaan en langzaam toegang
krijgen tot enig archiefmateriaal.</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif;"> </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De meeste bronnen blijven echter tweedehands, of zelfs
ontoegankelijk, betreuren alle auteurs.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“De grootste mensenhandel in de geschiedenis”: daar is intussen iedereen
het over eens. Weinigen zullen de uitspraak van</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"> <span lang="NL-BE">de Franse
historicus Henri Brunschwig nog ernstig nemen, toen die beweerde: “De oude
Aziatische of trans-Saharaanse slavenhandel, wat de grootte ervan ook was,
lijkt meer een emigratie met de druppelteller te zijn geweest, als we hem
vergelijken met de geregelde en ononderbroken stroom die meer dan drie eeuwen
lang Afrikanen naar de Amerika’s bracht.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn36" name="_ftnref36" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[36]</span></span></span></a></span></span><br />
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"><span lang="NL-BE"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn36" name="_ftnref36" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[endif]--></span></a><br clear="all" style="page-break-before: always;" />
<b>Had de Islam als maatschappijmodel een
bepalende invloed?</b><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="border-collapse: collapse; margin-left: 47.4pt; mso-padding-alt: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-yfti-tbllook: 480;">
<tbody>
<tr>
<td style="padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 163.9pt;" valign="top" width="273"><div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">O gij die gelooft<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">houdt niet voor verboden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">de deugdelijke dingen<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">die God u heeft
veroorloofd.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">(Koran V, 87-90)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">God heeft sommigen uwer<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">boven anderen begenadigd<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">in levensonderhoud<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">doch niet geven zij die<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">begenadigd zijn<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">hun onderhoud weder<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">aan wat hun rechterhanden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">bezitten<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn37" name="_ftnref37" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[37]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">zodat zij daarin gelijk
zijn.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">Ontkennen zij dan de<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">weldaden Gods?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">(XVI, 73)<span style="background: lime; mso-highlight: lime;"><o:p></o:p></span></span></div>
</td>
<td style="padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 142.1pt;" valign="top" width="237"><div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">De bestraffing van hun Heer<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">is niet iets waarvoor zij<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">veilig zijn<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">die hun eerbaarheden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">wél bewaren<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">alleen niet jegens hun<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">echtgenoten<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">en wat hun rechterhanden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">bezitten<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn38" name="_ftnref38" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[38]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">want dan zijn zij niet te
laken.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">Doch wie daarenboven<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">nog begeerte hebben<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">dat zijn de overtredenden<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">(LXX, 28-31) (ook XXIII,
1-7)<span style="background: lime; mso-highlight: lime;"><o:p></o:p></span></span></div>
</td>
</tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Zoals
Etienne Vermeersch opmerkte<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn39" name="_ftnref39" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[39]</span></span><!--[endif]--></span></a>
moeten noch de joden noch de christenen hoog van de toren blazen wat slavernij betreft,
want in</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"> <span lang="NL-BE">hun heilige boeken, zoals in die van de moslims, komen
er passages voor die bezwaarlijk anders dan als immoreel bestempeld kunnen worden.
<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Voor mohammedanen is de betekenis van teksten echter
heel verschillend van wat –een aantal uitzonderingen daargelaten– joden of
christenen er in deze tijd nog onder verstaan. Bovendien, zoals Jacques Heers ons
waarschuwt: “Wij weten allemaal dat wie bij de studie van samenlevingen zich houdt
aan wat er in de teksten geschreven staat, zonder de praktijk te bestuderen,
een zeer slechte methode gebruikt.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn40" name="_ftnref40" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[40]</span></span><!--[endif]--></span></a> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Wat nu die praktijk betreft echter, blijft de islam in
morele zin ver achter bij de oudere “godsdiensten van het boek”, tenminste wat
de laatste eeuwen betreft.</span><span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Onder de islamitische wet zijn er twee voorgeschreven
manieren om slaven te maken. De ene is zoals gezegd de jihad, of heilige
oorlog, en de tweede is de afstamming. Kinderen geboren uit slaven zijn zelf
ook slaaf. Door deze twee methoden was het enerzijds mogelijk om zowel veel
slaven te hebben, als tegelijk ook te verzekeren dat enkel niet-moslims slaaf
gemaakt werden.</span><span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">De eerste methode, de jihad, is een praktijk die
alleen in de islam bekend is.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Een jihad kan theoretisch enkel gevoerd worden als het
doel daarbij is om de islamitische levenswijze en wetten veilig te stellen en
te verbreiden. Alle andere vormen van oorlog (harb), waarbij bv. moslim tegen
moslim in het strijdperk zou treden, zijn uit den boze. Zij worden als brutaal en
zondig beschouwd, omdat zij enkel aardse belangen dienen.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn41" name="_ftnref41" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[41]</span></span><!--[endif]--></span></a></span><span lang="NL-BE"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Een jihad is dus geen </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">gewone plundertocht van rovers en wettelozen, maar
een oorlog die vooraf is goedgekeurd of zelfs aanbevolen door de religieuze
leiders. Minstens in naam moet geloofsverbreiding het hoofddoel zijn. Dat het
om een “heilige oorlog” gaat blijkt ook hieruit: een vijfde van de buit, “het
godsdeel”, behoort naar weeskinderen, armen en “reizigers” (bedoeld wordt: bedevaarders)
te gaan.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Volgens de islamwet kon een moslim dus nooit een
geloofsgenoot tot slaaf maken; die status was voorbehouden voor ongelovigen en
heidenen. Dit verbod had zijn oorsprong ongetwijfeld in de oudtestamentische
wet, volgens welke het Israëlieten verboden was om andere Israëlieten tot slaaf
te maken</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn42" name="_ftnref42" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[42]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Het
verbod om medemoslims tot slaaf te maken werd echter al snel hinderlijk, als
gevolg van de grote gebiedsveroveringen en de snelle islamisering van
omliggende landstreken.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn43" name="_ftnref43" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[43]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Wat wel
nog kon, was “slechte moslims” slaaf maken. De islamisering was soms oppervlakkig
en gebrekkig, en dan bleven oude rituelen vaak in gebruik. De Engelse ontdekkingsreiziger
Denham schreef in de vroege jaren 1870, dat het voor slavenjagers vaste regel
was om volkeren te beschuldigen van afvalligheid, om hen alsnog gevankelijk te kunnen
afvoeren.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn44" name="_ftnref44" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[44]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Aan deze handelwijze zaten ook racistische kantjes, en niet enkel religieuze,
want het ging in zulke gevallen altijd om zwarten, nooit om “witten”
(Arabieren). Van de kalief Omar zou het woord zijn: “Een Arabier in eigendom
houden is ongeoorloofd”.</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Geen enkele morele verwerping kleefde er aan de
slavernij, want de koran keurde deze goed. Jihads worden ook volkomen
complexloos beschreven: </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“Zij
namen talloze mooie jongens en meisjes gevangen, staken de dorpen van de
ongelovige honden in brand.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn45" name="_ftnref45" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[45]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Nog in de loop van de XIX<sup>de</sup> en XX<sup>ste</sup>
eeuw, had de beslissing van de meeste Arabische staten om de slavernij
gaandeweg af te schaffen, weinig van doen met overwegingen van ethische aard.
Grote druk van de Westerse mogendheden, de introductie van een geldeconomie, en
het inzicht dat de instandhouding van de slavernij de Arabische landen voorgoed
zou weren uit de beslissingsorganen van de internationale gemeenschap geven een
betere verklaring voor hun politieke intentieverklaringen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">“Dat slavernij en slavenhandel een inherent kwaad
waren, en om die reden afgeschaft dienden te worden, waren gedachten die bij
Arabische staatshoofden of hun gevolg niet opkwamen. </span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; font-size: 9.0pt;">[…]</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"> het eeuwigdurende karakter van deze sociale
instelling berustte uiteindelijk op religieus geïnspireerde waarden – een
standpunt dat weinig Arabieren wilden betwisten. […] In zo’n moreel klimaat
gaven slavernij noch slavenhandel ooit aanleiding tot een publiek protest of
een </span><i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">crise
de conscience</span></i><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn46" name="_ftnref46" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[46]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Nochtans had Mohammed volgens de overlevering de gelovigen
ertoe aangespoord om slaven vrij te laten. Manumissie was zelfs een manier om
zonden uit te boeten, en Mohammed zelf –zeggen de vrome teksten– wilde deze
regel in praktijk brengen met zijn eigen slaven, maar zij weigerden de
vrijlating. Er zijn in de geschiedenis enkele moslimgeleerden geweest, die deze
intentie van Mohammed wilden zien als een aanmoediging om ook het instituut zelf
van de slavernij geleidelijk af te schaffen. Zij vonden geen gehoor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Veel overtuigender is het argument dat Mohammed de
slavernij juist legitimeerde door er de morele autoriteit van de islam aan te
verlenen. </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Sir William
Muir noteerde dat de profeet “door ze losser te maken, de ketenen beter
vastsloeg.”</span><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn47" name="_ftnref47" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[47]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Zelfs vonden velen de aanmaning van de profeet juist
een reden om de slavernij te behouden, aangezien men moslims de kans niet mocht
ontnemen om goede daden te stellen, en men de slaven ook gelegenheid moest
geven om de islam te leren kennen.</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE; mso-bidi-font-size: 11.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">In 1911 publiceerde het Syrische blad al-Haqa'iq een artikel van
zekere gezaghebbende Muhammed Ragheb. Deze schreef dat als god had gewild dat
de slavernij werd afgeschaft, hij zijn intentie zou hebben gereveleerd. De
Europeanen waren er volgens hem enkel op uit om verdeeldheid te zaaien onder de
moslims, en de uitbreiding van de islam door bekering tegen te gaan, wat elk
jaar ongeveer 100.000 mensen de kans op eeuwige redding ontnam.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn48" name="_ftnref48" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black; font-size: 12pt;">[48]</span></span><!--[endif]--></span></a><span style="background: lime; mso-highlight: lime;"><br />
</span></span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Nog in </span><span class="apple-style-span"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">1977, toen generaal Zia ul-Haqq de macht greep in
Pakistan, en er de sharia invoerde, grepen sommigen de gelegenheid aan om te
zeggen dat de aanbeveling om slaven de vrij te laten "betekent dat de
slavernij niet kan worden afgeschaft, want in dat geval wordt aan komende
generaties de gelegenheid ontzegd om de deugdzame daad van de vrijlating te
stellen."</span></span><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn49" name="_ftnref49" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 11.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[49]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="color: #444444; font-family: "palatino linotype" , serif; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 11.0pt;"><br />
</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Volgens koran en traditie bleef manumissie wel beter
voorbehouden voor moslimslaven, niet voor diegenen die buiten het geloof
bleven. Dat er überhaupt moslimslaven waren, kwam inderdaad door bekering. Als
een slaaf de geloofsbelijdenis aflegde, bracht dit immers niet zijn vrijlating
mee. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">I</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">n
de wettelijke bepalingen (fatwa’s) die de Marokkaan Ahmad al-Wancharīsī in de
XV<sup>de</sup> eeuw verzamelde vindt men een antwoord op de vraag of het is
toegestaan om een zwarte slaaf te kopen of te verkopen, als deze zegt moslim te
zijn. Het antwoord hierop luidt, dat weliswaar enkel een ongelovige tot slaaf
mag worden gemaakt, maar dat, als er onzekerheid bestaat over het moment waarop
de slaaf zich heeft bekeerd, de verkoop of het bezit van de man of vrouw niet
betwijfeld mag worden. Hij voegt daaraan toe dat het statuut van slaaf een
“vernedering” is, te wijten aan ongeloof, “huidig of verleden”. Of zo iemand wordt
vrijgelaten hangt enkel af van de wil van de meester, al verhoogt bekering wel
de kans daartoe.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn50" name="_ftnref50" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[50]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Waar
vrijlating actief werd bevorderd, bijvoorbeeld in de overwegend christelijke
Balkanlanden, gebeurde dat enkel met slaven die zich tot de islam bekeerden,
waardoor de aangroei van de vrije moslimbevolking in die streken bevorderd
werd.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn51" name="_ftnref51" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[51]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Manumissie was ook enkel een aanbeveling, zeker geen verplichting:
aalmoezen geven (sadaqa) was te verkiezen boven het vrijlaten van een slaaf
(‘itq). Sadaqa werd beloond met kwijtschelding van de verdoemenis. Ook de geloofsbelijdenis
(er is maar één god) stond hoger aangeschreven. Zulke bevestiging, tienmaal
herhaald, kwam overeen met de bevrijding van vier slaven. “Deze uitstekende
mogelijkheid droeg ertoe bij dat menige slavenhouder meer tijd doorbracht met
het aanroepen van Allah, en met “symbolische vrijlatingen”, dan met het
daadwerkelijk vrijlaten van een of twee slaven.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn52" name="_ftnref52" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[52]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">De vrijlating van een slaaf mocht dan een verdienstelijk
gebaar zijn, er werd niet afkeurend gedaan over het tot slaaf maken van een
vrije man of vrouw. Een tegenstelling tussen devotie en slavenhouderij is er ook
nu nog niet: “Dat slavernij zo lang meeging in de moslimwereld –Saoedi-Arabië
schafte ze pas af in 1962, en Mauritanië zelfs in 1982– is zonder twijfel te
wijten aan de diepe verankering ervan in de islamitische wet.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn53" name="_ftnref53" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[53]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Niettemin heeft elke samenleving, dus ook een
islamitische, een bepaalde vorm van morele justificatie nodig als de bevolking
in haar geheel betrokken moet worden bij gruwelijkheden, zoals de slavernij er
een is. Ook in een slavenmaatschappij willen zowel verkopers als kopers zich
kunnen beroepen op een bepaalde legitimiteit.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Religie of ideologie moeten dan soelaas brengen, waar
de gewone menselijkheid zich geschokt zou kunnen voelen, want ook al is er in
elke fase van de slavernij –gaande van gevangenneming over transport, tot
verkoop en exploitatie– telkens maar een klein aantal betrokkenen: toch is op
den duur zo’n maatschappij als geheel betrokken, en heeft zij dus nood aan een
ideologisch apparaat. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">De slaven een deel van hun menselijkheid ontzeggen,
hen in een bepaalde subcategorie onderbrengen kan dan helpen, en ook al is de
koran op zich niet racistisch, en zelfs al gaat de joodse bijbel volgens de
islamitische leer door voor “vervalst”, een religieuze rechtvaardiging vond men
</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">toch in Genesis,
waar Noah een vloek uitspreekt over zijn zoon Cham en diens afstammelingen
(Kanaan), omdat Cham zijn dronken vader naakt had gezien en hem bespot had.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn54" name="_ftnref54" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[54]</span></span><!--[endif]--></span></a></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“Het
volstond nu, en de moslims waren de eersten om dat te doen, om alle zwarten tot
afstammelingen van Cham te verklaren,<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn55" name="_ftnref55" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[55]</span></span><!--[endif]--></span></a>
en men kon hen allemaal als potentiële slaven zien. De Westerse christenheid
heeft deze “vloek van Cham” pas later overgenomen, om haar eigen slavenhandel
theologisch te verrechtvaardigen.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn56" name="_ftnref56" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[56]</span></span><!--[endif]--></span></a>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Behalve
religieuze, kunnen dus ook puur racistische overwegingen dienen, en zodoende
ontwikkelde zich, </span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">tegelijk met de slaven- en bedevaartsroutes in de
richting van Arabië, ook een racisme ten opzichte van speciaal de zwarten.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn57" name="_ftnref57" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[57]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Daar zijn talloze voorbeelden van te geven. Bekend is
de hadith waarin de profeet zegt dat “een zwarte die honger heeft steelt, en een
die gegeten heeft hoereert”. Ongetwijfeld legt de hadith een bestaand Arabisch
spreekwoord eenvoudig in de mond van Mohammed, een spreekwoord dat trouwens nu nog
leeft: </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Ka’l-Zanjī in
jā’a saraqa wa’in shabi’a zanā.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn58" name="_ftnref58" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[58]</span></span><!--[endif]--></span></a></span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">De XIII<sup>de</sup> eeuwse geleerde Naşīr al-Din Tusi
merkt op dat de Zanj zich van de dieren slechts onderscheiden “doordat hun twee
handen de grond niet raken”. Bovendien, voegt hij toe: “velen hebben al
opgemerkt dat een aap sneller leert dan een Zanj, en over meer verstand
beschikt.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn59" name="_ftnref59" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[59]</span></span><!--[endif]--></span></a></span><span lang="NL-BE" style="background: fuchsia; mso-highlight: fuchsia;"> </span><span style="background: fuchsia; mso-highlight: fuchsia;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Specifieker
over Zanj negerinnen weet Ibn Bûtlan (?1000-1063) een en ander: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“Zij
vertonen allerlei kwade neigingen en hoe zwarter ze zijn, des te lelijker en
des agressiever zijn hun tanden. Ze kunnen maar voor weinig dienen en hun
kwaadaardige temperament is hen de baas. Hun obsessie is het om alles kapot te
maken. Tegenover hun banale en grove voorkomen staat wel een talent om te
zingen en te dansen… Zij hebben de witste tanden van alle volkeren omdat zij veel
speeksel produceren, en hebben veel speeksel omdat hun spijsvertering slecht
is. Zwaar werk kunnen ze best aan, maar hen als vrouw benaderen geeft geen
plezier, door de geur van hun oksels en de grofheid van hun lijven.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn60" name="_ftnref60" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[60]</span></span><!--[endif]--></span></a></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">In de XIV<sup>de</sup> eeuw aarzelde de grote Ibn
Khaldoun niet om te schrijven dat “in de regel de negervolkeren slavernij zeer
dociel aanvaarden, omdat zij weinig bezitten van alles wat typisch menselijk
is, en eerder de kenmerken vertonen van redeloze dieren”.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn61" name="_ftnref61" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[61]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Natuurlijk
zijn er ook buiten de islamitische wereld talloze zulke uitspraken te vinden,
maar ze tonen wel aan dat de islam niet vrij is van racisme, zoals vaak wordt
beweerd, overigens niet enkel door de mohammedanen zelf.</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">De diepe verankering van de slavernij in de islamideologie,
blijkt uit alles. Zo waren de heilige steden Mekka en Medina altijd grote
slavenmarkten. Ook de “hadj”, de bedevaart was en is vaak nog, een dekmantel
voor slavenhandel. </span><span class="apple-style-span"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-bidi-font-family: Arial;">De Volkenbond, waar
Saoedi-Arabië aansluiting bij zocht, klaagde eind jaren 1920 nog aan dat de
bedevaart een van de grote bronnen van de slavenhandel was.</span></span><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn62" name="_ftnref62" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-bidi-font-family: Arial;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[62]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-bidi-font-family: Arial;"><br />
</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">In een beroemde redevoering voor het Hogerhuis (14
juli 1960)</span><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn63" name="_ftnref63" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[63]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">
sprak Lord Shackleton over het </span><span class="apple-style-span"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“onafgebroken
voortbestaan van slavernij, vooral in Afrika en Arabië</span></span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">”:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“Een
Franse dominee ging na geruchten over slavernij in Frans Afrika op onderzoek
uit, en hij bracht in 1955 rapport uit over wat hij had gevonden. Bij zijn
rapport zat een bericht van de Franse ambassadeur in Saoedi-Arabië. Deze
beweerde dat slavenhandelaars in Saoedi-Arabië Afrikaanse gezanten naar Afrika
uitstuurden, om slaven te werven. Zij deden zich daar voor als
moslimmissionarissen, en boden Afrikanen aan om een gratis bedevaart naar Mekka
te maken, want, zegden zij, die werd betaald door rijke moslims die op deze
manier boetedoening zochten voor hun zonden. Vele Afrikanen zijn de laatste
jaren op die manier in de val getrapt. Bij hun aankomst in Saoedi-Arabië worden
zij gearresteerd omdat zij het land binnenkomen zonder geldig visum. Ze worden
gevangen gezet en aan de slavenhandelaars uitgeleverd. De Franse ambassadeur
schatte hun aantallen in op enkele honderden per jaar. […] Er is inderdaad een
massa bewijsmateriaal, ook van dezelfde bron afkomstig, betreffende Afrikaanse
moslims die de bedevaart maken, vergezeld van een aantal dienaars die zij bij
hun aankomst verkopen, en als levende <i>traveller’s
cheques </i>gebruiken.” <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Ook
later nog werden er Toearegs gesignaleerd die enkele slaven verkochten om
tegemoet te komen aan de kosten van hun pelgrimstocht.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn64" name="_ftnref64" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[64]</span></span><!--[endif]--></span></a></span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Ook
Malek Chebel schrijft:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“Nog in
de jaren 1980 rapporteerden vele reizigers het voortbestaan van deze
praktijken, zichtbaar door de aanwezigheid van eunuchen, die op de heilige
plaatsen de zware taak hebben om de mannen en vrouwen gescheiden te houden, en
te waken op de goede zeden van de bedevaarders.”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Nog rond
de laatste eeuwwisseling was dit zo:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“De prinselijke
stad Ta’if, bijgenaamd ‘het paradijs van Arabië’ of nog ‘de tuin van Mekka’, op
een honderdtal kilometer van de heilige stad, kan erop bogen ook vandaag nog
een groot aantal slaven te tellen. […] Hetzelfde geldt voor de havenstad
Djedda, voor Ryad, de politieke hoofdstad van het land, en zelfs voor de
preutse steden Medina en Mekka, waar een korps van eunuchen werd gesignaleerd
en gefotografeerd, nog geen tien jaar geleden.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn65" name="_ftnref65" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[65]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">En ook
al had de profeet de vrijlating van slaven misschien aanbevolen, zelfs onder
grote druk van de Westerse landen was afschaffing van de slavernij als zodanig
nauwelijks mogelijk. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Vanuit
het oogpunt van de moslims namelijk, is het verbieden van wat God heeft
toegelaten een bijna even grote overtreding als het doen van wat hij verboden
heeft – en slavernij was, zoals wij hebben gezien gereglementeerd en toegelaten
door de heilige wet.<span style="background: lime; mso-highlight: lime;"> <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">William
Gervase Clarence-Smith gaf ons in 2006 een beknopt overzicht<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn66" name="_ftnref66" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[66]</span></span><!--[endif]--></span></a>
van de bevindingen inzake de samenhang tussen islam en slavernij waar Westerse
onderzoekers in de loop van bijna twee eeuwen zoal toe gekomen zijn:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Etienne Berlioux was van oordeel
dat islam en slavernij één en hetzelfde waren. Thomas Hughes dacht dat ‘de afschaffing
van de slavernij de codes van de mohammedanen in hun fundamenten zou treffen’.
Voor Lucy Garnett was slavernij ‘onontbeerlijk voor een systeem’ dat op de
harem gebaseerd was. David Margoliouth verzekerde boudweg dat ‘de gedachte aan
afschaffing van de slavernij nooit was opgekomen in het hoofd van de profeet’.
Tussen de twee wereldoorlogen verklaarde Robert Roberts ‘dat er in het geheel
niets is in de islam, dat naar de afschaffing van die vloek neigt’. Garret
DeJong was van oordeel dat ‘de afschaffing van de slavernij de omverwerping van
heel het systeem van de islam zou inhouden’. <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Ook eigentijdse auteurs zitten op
die lijn. John Hunwick en Eve Troutt Powell beweren met klem dat ‘er nooit
sprake was van enige formele beweging voor de afschaffing van de slavernij, of
zelfs voor de beteugeling van de slavenhandel in moslimlanden.’ Rodney Stark
affirmeert dat ‘het fundamentele probleem waar moslimtheologen voorstaan in
verband met de moraliteit van slavenhouderij, is dat Mohammed slaven kocht,
verkocht, buitmaakte en bezat’. Patricia Risso houdt vol dat ‘omdat de koran
het instituut van de slavernij goedkeurt, geen menselijke wet dit kan
afschaffen.’ Historici van Afrika en Zuidoost-Azië beamen dit laatste. <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Paul Lovejoy zegt: ‘strikte
naleving van wet en traditie sluiten de idee van afschaffing uit’. Suzanne
Miers en Richard Roberts stellen dat ‘afschaffing geen eigen Afrikaans concept
was …complete afschaffing was een West-Europese idee die haar oorsprong vond in
de XVIII<sup>de</sup> eeuw en in de ontplooiing van het kapitalisme’. Anthony
Reid was van mening dat de afschaffing van de slavernij in islamlanden ‘weinig
van doen had met een ”groeiende gevoeligheid” van het morele bewustzijn.’</span></i><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De
sterkste tegenstand tegen hervormingen kwam uit conservatief-religieuze hoek,
meer bepaald vanuit de heilige steden Mekka en Medina: “Dat de heilige mannen en de heilige steden opdoken als de laatste
verdedigingsbastions van de slavernij is hoogstens een schijnbare paradox. Zij
hielden een instituut hoog dat geheiligd was door de schrift, de wet, en de
traditie, en dat in hun ogen noodzakelijk was om de sociale structuur van een
moslimsamenleving in stand te houden.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn67" name="_ftnref67" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black; font-size: 12pt;">[67]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="apple-style-span"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De afschaffing van de slavernij werd algemeen gezien als een
Westers complot dat het geloof probeerde te ondermijnen, om op die manier de
islamitische landen te onderwerpen, en des te meer “…bestond er een behoefte
aan slaven, om de geleerden tijd en gelegenheid te geven zich te concentreren op
studie en gebed.”</span></span><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn68" name="_ftnref68" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black; font-family: "palatino linotype" , serif; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[68]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><br />
</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Illustratief voor de samenhang tussen
islam en slavernij is nog het antwoord dat de sultan van Marokko in 1842 gaf
aan de Britse consul, toen die informeerde naar de maatregelen die eventuee</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">l
al genomen waren tegen de slavenhandel in zijn land. Uit zijn antwoord sprak een
onbevangen verwondering: “…de handel in slaven is een zaak waar alle sekten en
landen zich altijd bij hebben kunnen vinden, al sinds de tijd van Adams zonen </span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; font-size: 10.0pt;">…</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">tot op de dag van vandaag.” De sultan verklaarde verder
dat hij “…geen weet had van een wettelijk verbod binnen welke sekte ook, en dat
niemand die vraag hoefde te stellen, want het antwoord was voor iedereen van
hoog tot laag duidelijk, en vroeg om niet meer bewijzen dan het daglicht.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn69" name="_ftnref69" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[69]</span></span><!--[endif]--></span></a><br clear="all" style="mso-special-character: line-break; page-break-before: always;" />
<o:p></o:p></span><br />
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn69" name="_ftnref69" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></span></a></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Waarom sloot
de Westerse geschiedschrijving hier een oogje?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">De
geschiedenis van de Arabisch-islamitische slavernij heeft, zoals gezegd, in de betrokken
landen nooit op grote aandacht kunnen rekenen. Geschiedschrijving in het
algemeen heeft er een verdacht reukje want de theologen zien er een mogelijke
concurrent in. Theologie –laat staan theocratie– en wetenschap zijn kwade
vrienden. “Enkel wat bijdraagt aan de bloei van de islam, mag als geschiedenis
gelden.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn70" name="_ftnref70" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[70]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Verwonderlijk
is wel dat de Westerse geschiedschrijving evengoed in gebreke is gebleven. Men
mag zelfs zeggen dat tot de jaren zeventig van de vorige eeuw wetenschappelijk
onderzoek vrijwel onbestaande was.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Ongetwijfeld
waren er </span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">factoren van puur praktische aard, die historici hebben
ontmoedigd om onderzoek te doen naar de slavenhandel en de slavenhouderij in de
moslimwereld. Alle auteurs betreuren het </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">gebrek
aan documenten, persoonlijke getuigenissen en betrouwbare gegevens. “Overheidsarchieven
betreffende de slavenhandel zijn er simpelweg niet, of ze zijn niet
toegankelijk.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn71" name="_ftnref71" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[71]</span></span><!--[endif]--></span></a><span style="background: yellow; mso-highlight: yellow;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Er zijn
echter nog andere redenen voor de merkwaardige stilte bij Westerse historici,
die door Murray Gordon zelfs een “samenzwering van stilte” is genoemd.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Bij Bernard
Lewis lezen wij: “Misschien de belangrijkste reden voor het gebrek aan
wetenschappelijk onderzoek naar de islamitische slavernij, is dat het onderwerp
extreem gevoelig ligt. Dit brengt mee dat het voor een jonge onderzoeker
moeilijk, en soms professioneel gevaarlijk is, om zijn aandacht hieraan te
wijden. […] De islamitische slavernij blijft een obscuur en tegelijk erg
gevoelig onderwerp, en de enkele vermelding ervan wordt vaak gezien als een
bewijs voor slechte bedoelingen.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn72" name="_ftnref72" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[72]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Ehud Toledano
schrijft ongeveer hetzelfde: “Mijn eigen oordeel –en dat van anderen– is in de
loop van de laatste twee decennia geëvolueerd. In de vroege jaren 1980, toen
mijn eerste werk over de beteugeling van de Ottomaanse slavenhandel verscheen,
was ik mij scherp bewust van de gevoeligheid van dit onderwerp, en zocht ik
actief naar formuleringen die geen van mijn lezers zouden beledigen.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn73" name="_ftnref73" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[73]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Zonder
dat iemand hen deze aanvankelijke voorzichtigheid kwalijk mag nemen, geven
zulke bekentenissen toch een bijzondere invulling aan het adagium “sine ira nec
studio”, dat alle historici van Tacitus hebben meegekregen.</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Olivier Pétré-Grenouilleau geeft, in een artikel van
2003,<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn74" name="_ftnref74" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[74]</span></span><!--[endif]--></span></a> enkele redenen aan voor
de merkwaardig tactvolle houding van de Westerse historici. Eén ervan noemt hij
“</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">la légende dorée</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">”.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn75" name="_ftnref75" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[75]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Deze mooie legende bestaat erin, dat zowel de duur als
de omvang als de wreedheid van de Arabisch-islamitische slavenhandel geminimaliseerd
worden. De legende is van puur Westerse makelij en diende Westerse doeleinden:
i</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">n de XVIII<sup>de</sup>
eeuw prezen de Filosofen van de Verlichting graag de islam, die zij in scherp contrast
met het christendom tekenden. De islam kende immers geen priesters, en volgens
hen ook geen inquisiteurs en andere vervolgers. Dit geïdealiseerde islambeeld
was voor hen een stok om Westerse tekortkomingen mee te slaan. </span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Ook de Europese
joden speelden hier een rol. In de vroege XIX<sup>de</sup> eeuw waren zij nog
maar pas (en partieel) geëmancipeerd, en beriepen zich graag op een
legendarisch gouden tijdvak in het Moorse Spanje, waar een volkomen tolerantie en
symbiotische harmonie hadden geheerst.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn76" name="_ftnref76" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[76]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Dit idyllische beeld van Andalusië leeft ook nu nog sterk, en men hoort het
vaak herhalen.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn77" name="_ftnref77" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[77]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Nochtans
had bij de islamitische tijdgenoten zelf van de X<sup>de </sup>tot de<sup> </sup>XIII<sup>de</sup>
eeuw Andalusië nooit speciaal aanzien genoten. Het zwaartepunt van hun cultuur
lag elders: “In het begin van de XVI<sup>de</sup> eeuw maakt Al-Maggari nog
even melding van Andalusië, maar daarna was er in de traditionele Arabische bronnen
geen sprake meer van. De ‘grandeur’ is een mythe, waarvan men het ontstaan kan
terugbrengen tot de XIX<sup>de</sup> eeuw”, zegt Marc Ferro. De ontdekking van
deze grandeur was “het werk van de Engelsen, die Al Maggari toen opnieuw
uitgaven, en ook melding maakten van de ‘tolerantie’ van de Arabieren, een
overdreven oordeel ongetwijfeld, dat evenwel school heeft gemaakt, vooral omdat
het lot van de joden er beter in leek dan hetgeen zij in de christenheid aan
vervolgingen moesten verduren.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn78" name="_ftnref78" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[78]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Een
tweede reden die Pétré-Grenouilleau geeft voor het merkwaardige stilzwijgen van
de Westerse historici, is de notie van het “achtergestelde Zuiden”, zwart zowel
als Arabisch, dat solidair moet zijn tegenover het “ontwikkelde Noorden”. Hij noemt
dit een “ideologische perspectiefvervorming”, want de verschillen tussen de
rijke oliestaten en de arme Afrikaanse landen geven weinig aanleiding tot
solidariteit.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Murray
Gordon noemt nog een andere perspectiefvervorming, meer van literaire aard, die
echter ook ideologische implicaties heeft.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">De trans-Saharaanse handel, en de handel over de
Indische Oceaan, roepen namen op van zulke exotische plaatsen als Kilwa, Zanzibar,
Fezzan, Sur, Tripoli, Alexandrië, Timboektoe, Kairouan. Voor Westerlingen zijn
dat sprookjesnamen. “Dat er slavernij zou voorkomen op zulke plekken kan nauwelijks
hun verontwaardiging wekken. Zulke praktijken maken immers deel uit van de
sprookjes van Duizend-en-een-nacht, en die mythes hebben tenslotte gezorgd voor
wat hier bestaat aan kennis over die plaatsen en beschavingen.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn79" name="_ftnref79" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[79]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Sommige
auteurs gingen erg ver in het verdedigen van de slavernij. Soms werd slavernij –islamitische, maar ook Atlantische–
zelfs vergoelijkt en beschreven als ronduit gunstig voor de slaven zelf. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Beroemd is hier wat Hegel zei in zijn <i>Vorlesungen über die Philosophie der Geschichte</i>, die hij hield in
de jaren 1821 tot 1823, en waarin hij enkel de Atlantische slavernij noemt:</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="apple-style-span"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“De negers vertonen een volkomen verachting voor de mens… de
waardeloosheid van mensen grenst voor hen aan het ongelooflijke; tirannie
ervaren zij niet als een onrecht, en mensenvlees eten wordt als normaal
beschouwd en komt algemeen voor… De negers zien hierin niets ongepasts voor
henzelf… Want het is een hoogtepunt voor de koningen als zij hun gevangen
vijanden, of ook hun eigen onderdanen verkopen, in zoverre dat de slavernij
zelfs meer menselijkheid heeft gewekt bij de negers. De lering die wij trekken
uit deze toestand van slavernij bij de negers… is die welke wij kennen uit de
Idee, dat de natuurlijke toestand zelf er een is van absoluut en veralgemeend
onrecht. Elke overgangstoestand tussen deze toestand en de realisatie van een
behoorlijke staat kent evengoed nog momenten en aspecten van ongerechtigheid…
Zoals zij nu voorkomt in de staat, is zijzelf een moment van vooruitgang… een
moment van opvoeding, een manier om deelachtig te worden aan een hogere
zedelijkheid, en de daarmee samenhangende beschaving. Slavernij op zich is een
onrecht, want vrijheid behoort tot het wezen van de mens, maar daartoe moet hij
eerst tot rijpheid komen. Bijgevolg is de geleidelijke beëindiging van de
slavernij adequater dan haar plotse afschaffing.”</span></span><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn80" name="_ftnref80" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black; font-family: "palatino linotype" , serif;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[80]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Bij de grote
Nederlandse Arabist Christiaan Snouck Hurgronje lezen we een echo hiervan (in “Über
seine Reise nach Mekka” van 1887): “…de publieke opinie in Europa is, wat
betreft moslimslavernij, misleid door de verwarring tussen Amerikaanse en
Oosterse omstandigheden … De werkelijkheid is, dat voor de meeste slaven hun
ontvoering een zegen was… Zijzelf zijn ervan overtuigd dat pas de slavernij hen
tot menselijke wezens heeft gemaakt… Alles bij elkaar, en de situatie kennende,
is wat mij betreft de anti-slavernijcampagne in de hoogste mate inconsequent.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn81" name="_ftnref81" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[81]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Ook getuigenissen
zoals die van Arabische prinses Emily Ruete<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn82" name="_ftnref82" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[82]</span></span><!--[endif]--></span></a>
hadden grote invloed in het Westen. In haar memoires schreef ook zij dat men de
Oosterse slavernij niet mocht vergelijken met de Amerikaanse, want “eens zij
hun bestemming hadden bereikt, werden de slaven in elk opzicht goed behandeld”.
Zij voegde er wel aan toe dat “de neger zeer lui is, en niet geneigd tot
vrijwillige arbeid, zodat hij streng in de gaten moet worden gehouden.”
Gevangenisstraffen waren evenwel niet aangewezen, aangezien de zwarten dat “…als
een vrijstelling van arbeid beschouwden. …Zweepslagen vindt men in zekere
wereldvreemde Westerse kringen inhumaan …maar laat iemand eens een alternatief
verzinnen.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn83" name="_ftnref83" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[83]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Op het
moment dat zij dat schreef, stierven er op haar plantages in Zanzibar jaarlijks
20 tot 30 procent van de gevangenen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Ook
hedendaagse auteurs komen nog met varianten op de “gelukkige slaaf-hypothese”.
Catherine Coquery-Vidrovitch: “In tegenstelling met de trans-Atlantische, was
de trans-Saharaanse trafiek niet louter een factor van plundering. Zeker, het
ging om evenveel slaven, zo niet meer, maar ook om koopwaar en ideeën.” Bij
Yves Bénot, schrijver en journalist, heet het nog sterker dat de trafiek in
negers “een zaak van vrijwillige handel was, niet door geweld opgedrongen …In
ruil krijgt Afrika weefsels, ijzerstaven, glasparels en andere snuisterijen uit
de Maghreb. Alles bij elkaar een evenwichtige handel.”</span><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn84" name="_ftnref84" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="FR" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: FR;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="FR" style="font-size: 12pt;">[84]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="FR" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: FR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Wat ook
speelt, is dat Westerse reizigers en reporters in de islamwereld meestal maar
één type van slavernij zagen, de stedelijke huisslavernij. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Zeker
waren plantageslavernij of mijnarbeid onvergelijkbaar veel harder, maar ook de huisslavernij
was ongemeen hard, zoals blijkt uit de vele ontsnappingspogingen van slaven,
slavinnen en zelfs eunuchen. Schrijvend over het Ottomaanse Rijk, zegt Toledano
dat </span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">eunuchen nochtans zelden op de loop gingen: “Nog
minder dan anderen hadden eunuchen iets te verwachten van de wereld buiten de
harem, aangezien zij gehandicapt waren, vaak geen zwaar werk konden verrichten,
en in de onmogelijkheid verkeerden om een familie te stichten en in de
maatschappij te integreren. Tegelijk werden zij binnen het systeem op prijs
gesteld, waren een gegeerd goed, genoten zij vaak comfort en weelde, en
beschikten zij als vertrouwenspersonen over heel wat macht.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn85" name="_ftnref85" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[85]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Al waren het er dus weinigen, ook haremslaven, de best
beschermde en comfortabelst levende slaven, verkozen toch de vrijheid en
ondernamen acties om die te verwerven, alle risico’s ten spijt, “…en al waren
de Britten terughoudend om hen hierbij te helpen”.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn86" name="_ftnref86" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[86]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Seksuele kwelling was bijvoorbeeld geen uitzondering
in de huishoudens, en gedwongen seks kwam wellicht frequent voor. De kwestie
van de toestemming valt ook moeilijk te definiëren in die omgeving. Zeker waren
ook mannen kwetsbaar in dit opzicht, maar de indruk die de documenten geven,
zegt Toledano, is toch dat zij dat in veel mindere mate waren dan de vrouwen, en
zich beter teweer konden stellen. “Maar het is ook denkbaar dat zij minder
geneigd waren om zulke incidenten te melden.”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Maar afgezien
van enige arbeid in de bouwnijverheid, had de belangrijkste economische uitbuiting
van de slaven plaats op het platteland, ver weg van de steden, en zoals alle andere
aspecten van het plattelandsleven, is ook hier weinig van gedocumenteerd. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“Wij
blijven onwetend over wat er buiten de steden omging, tot aan de XVI<sup>de</sup>
eeuw, wanneer voor de eerste keer de nog resterende Ottomaanse archieven ons
toelaten om enige details te zien van het leven en het werk van de
plattelandsbevolking – en met de ontsluiting van dit materiaal is nog maar
nauwelijks begonnen. De algemene indruk, dat de islamitische slavernij
voornamelijk huiselijk en militair was, zou eerder aan de eenzijdigheid van ons
bronnenmateriaal kunnen liggen, dan aan de werkelijkheid.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn87" name="_ftnref87" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[87]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Toch
treft men hier en daar meldingen aan van grote groepen slaven, zwarten meestal,
die in de landbouw werkten, of in de mijnen, of die ingezet werden voor zulke
speciale projecten als het droogleggen van moerassen of het draineren van zoutvlakten,
bijvoorbeeld in Zuid-Irak. Tienduizenden werkten in de zoutmijnen van de Sahara
en de goudmijnen van Nubië. In de Sahara, in Noord-Afrika en in de sahelzone
ten Zuiden werden de slaven ingezet bij de aanleg en het onderhoud van de
irrigatiesystemen, speciaal in de foggara’s, de enorme onderaardse gangen waar
men het water opving.<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn88" name="_ftnref88" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[88]</span></span><!--[endif]--></span></a>
De slaven deden ook dienst bij het ontginnen van nieuwe landbouwgrond, het
onderhoud van de palmbomen, de pluk van de dadels. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Zij
werden in grote slavenhutten ondergebracht, en werkten meestal in een ploegenstelsel.
Waren stedelijke huisslaven, concubines, eunuchen, of slaven die in de handel
werkten, nog relatief goed af,</span><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn89" name="_ftnref89" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[89]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"> de grote meerderheid van de
slaven werkte en stierf in erbarmelijke omstandigheden. “Van de zoutmijnen in
de Sahara werd gezegd dat geen slaaf er meer dan vijf jaar in leven bleef.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn90" name="_ftnref90" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[90]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Er is nog een aspect dat de Westerse kijk op de
Arabisch-islamitische slavernij heeft vertekend. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">In de Nieuwe Wereld komen er nu grote groepen zwarten en mulatten
voor, en die gemeenschappen zijn in de loop van de geschiedenis gegroeid. In de
Arabische en Ottomaanse gebieden zijn er natuurlijk ook nog resten van de
zwarte slavenbevolking te vinden, hier en daar zelfs bestaan er zwarte
enclaves, maar v</span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">an
grote populaties zoals die in Noord- en Zuid-Amerika voorkomen, is er in
Arabisch, Perzisch of Turks gebied geen sprake. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">Een
reden hiervoor is overduidelijk de grote proportie eunuchen onder de zwarten in
het land van de islam. Een andere reden is het hoge sterftecijfer en lage
geboortecijfer bij de slaven</span><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">. De populatie slonk dus, omdat de slavinnen een veel
lagere fertiliteitsgraad hadden dan de brede bevolking. De demografische
aangroei viel ver onder het vervangingsniveau. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">In Constantinopel, zetel van het Ottomaanse rijk, waar
het voor heren van stand normaal was om een groot aantal concubines te hebben,
zag men zelden een mulat. De nakomelingschap van zulke relaties werd over het
algemeen slachtoffer van infanticide. Kindermoord werd, volgens een rapport van
de Anti-Slavery Reporter, het orgaan van de Britse Anti-Slavery Society
(verschenen op 1 september 1856), “…op grote schaal toegepast in Stamboul, als
vanzelfsprekend en zonder het minste medelijden of afgrijzen.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn91" name="_ftnref91" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="NL-BE" style="font-size: 12pt;">[91]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Voortplanting van de slavenbevolking werd nergens
bevorderd. Slaven en slavinnen werden vaak strikt gescheiden gehouden, want
investeren in een jonge generatie van kind-slaafjes werd als onrendabel gezien.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Meillassoux schrijft: </span><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“De houding van de meesters ten opzichte van slavenkinderen
lijkt niet te wijzen op een grote bezorgdheid om de voortplanting. Hogendorn<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn92" name="_ftnref92" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[92]</span></span><!--[endif]--></span></a>
meldt over slavinnen die werkten op de plantages van Sokoto, dat hun kleine
kinderen onder een boom bijeen werden gezet, en dat de moeders hen enkel
mochten zogen met toelating van een garde. In Gumbu begroef men hen tot aan de
hals in het zand, zodat ze stil bleven. Een getuige, ondervraagd door R.
Mougham (1961) verklaart dat de Touaregs kinderen die te luid schreeuwden in de
woestijn achterlieten. De islamitische code betreffende zwangerschap van een
slavin stelt zwangerschap gelijk met een aandoening die ‘koopvernietigend
werkt, als de verkochte negerinnen zich in die toestand bevinden’.”<o:p></o:p></span></div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif; font-size: 12.0pt;"><br clear="all" style="page-break-before: always;" />
</span>
<br />
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Besluit <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Het slechte geweten van het Westen –gevolg van de
eigen beschamende staat van dienst wat betreft de Atlantische slavernij– mag
geen reden zijn om niet ook die andere slavernij, en haar achterliggende
ideologie te onderzoeken. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Tenslotte is die ideologie onbedoeld ook
verantwoordelijk voor de achterlijkheid van de islamwereld van vandaag, achterlijkheid
waar behalve deze wereld zelf ook het Westen de consequenties van ondervindt.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Voor een flink deel heeft het Westen zijn huidige
moeilijkheden immers aan zichzelf te danken zegt, meent Tidiane N’Diaye:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">“Enkel
al tussen 1864 en 1890 betekende de Arabisch-muzelmaanse slavenhandel voor het
continent een aderlating die meer mensen betrof dan er daarvoor door de
Westerlingen waren afgevoerd in een volle eeuw. Een regelrechte maritieme
blokkade van het Arabisch schiereiland door de Europese mogendheden had
volstaan om op definitieve manier een eind te maken aan de invoer van
Afrikaanse gevangenen in de Arabisch-muzelmaanse wereld. De stopzetting van
deze handel had vast en zeker een gedragsverandering tot gevolg gehad. De
Arabieren van dat sinistere tijdvak zouden dan hebben geleerd om fatsoenlijk
werk te verrichten, op eigen krachten, zonder nog de behoefte te voelen om het
zwarte continent te ontvolken om op die manier een bestiaal slavensysteem in
stand te houden.”<a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn93" name="_ftnref93" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[93]</span></span></span></a></span><br />
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftn93" name="_ftnref93" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[endif]--></span></a></span><span class="apple-style-span"><span style="font-family: "georgia" , serif;"><span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><br clear="all" style="page-break-before: always;" /></span>
</span></span><span class="apple-style-span"><b><span style="font-family: "georgia" , serif; font-size: 11pt;">Bibliografie</span></b></span><span class="apple-style-span"><span style="font-family: "georgia" , serif; font-size: 11pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Chebel,
Malek. </span><span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">L’esclavage en terre d’islam. </span><span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Paris:
Fayard, 2007<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Clarence-Smith, William Gervase. Islam and the
abolition of slavery. London: Hurst & Company, 2006<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Davis</span><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;"><a href="http://www.amazon.co.uk/Christian-Slaves-Muslim-Masters-Mediterranean/dp/1403945519/ref=sr_1_1?ie=UTF8&s=books&qid=1269873880&sr=1-1##"></a></span><span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">, Robert C.. Christian slaves, Muslim masters: white slavery in the
Mediterranean, the Barbary Coast, and Italy, 1500-1800. </span><span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">London:
Palgrave MacMillan, 2004<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">N'Diaye, Tidiane. Le génocide voilé: enquête
historique. Paris: Gallimard, 2008<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">Dufourcq,
Charles-Emmanuel. La vie quotidienne dans l'Europe médiévale sous domination
arabe. Paris: Hachette, 1978<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="apple-style-span"><span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR;">Elias, Jamal J.. Islam. London: Routledge, 1999</span></span><span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Ferro, Marc. Comment on raconte l’histoire aux
enfants à travers le monde. Paris: Éditions </span><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Payot, 1981<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Ferro,
Marc. L'histoire sous surveillance, science et conscience de l'histoire. Paris:
Calmann-Lévy, 1985<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Gordon,
Murray. Slavery in the Arab world. New York: New Amsterdam Books, 1992<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Heers,
Jacques. Les négriers en terre d'islam: la première traite des noirs VIIe-XVIe
siècle. Paris: Perrin, 2003<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Hegel,
Georg Wilhelm Friedrich. Vorlesungen über die Philosophie der Geschichte.
Stuttgart: Universal-Bibliothek, 1961<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Kramers,
J.H. (vert.). De Koran uit het Arabisch vertaald. Asad Jaber en Johannes J.G.
Jansen, bew. Amsterdam: Arbeiderspers, 1997<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Lewis,
Bernard. </span><span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Race and slavery in the Middle East: an
historical enquiry. </span><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">New York: Oxford University Press, 1992<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Lovejoy, Paul E.. Transformations in slavery: a
history of slavery in Africa. </span><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">New York: Cambridge University Press, 2000.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Meillassoux, Claude. Anthropologie de l'esclavage.
Paris: PUF, 1998<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Mirzai, Behnaz, Ismael Musah Montana and Paul
E. Lovejoy (eds.). Slavery, Islam and diaspora. Asmara: World Press, 2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Multatuli. Max Havelaar. </span><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Antwerpen: De Nederlandsche
Boekhandel, 1959<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Pétré-Grenouilleau,
Olivier. </span><span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Les traites négrières: essai d'histoire globale. Paris:
Gallimard, 2004<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Pétré-Grenouilleau, Olivier . La traite des noirs.
</span><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Paris: PUF,
1998 (samenvatting van het bovenstaande)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Pétré-Grenouilleau, Olivier. Nantes au temps de la
traite des noirs. </span><span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Paris: Hachette, 1998<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Ruete, Emily. Memoirs of an Arabian princess
from Zanzibar. New York: Dover, 2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Toledano, Ehud R.. As if silent and absent:
bonds of enslavement in the Islamic middle east. </span><span lang="DE" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: DE; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">New
Haven& London: Yale University Press, 2007<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="DE" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: DE; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Wirz, Albert. Sklaverei und kapitalistisches
Weltsystem. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1984</span><span lang="DE" style="font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: DE;"><o:p></o:p></span></div>
<br />
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a> Toledano, p.15. Over schoolboeken in Frans Afrika zegt de historicus Marc
Ferro <span class="apple-converted-space">in zijn “</span><i>Comment on raconte l'histoire aux enfants à travers les âges”</i><span class="apple-converted-space"> </span>(Hoe men, door de eeuwen, de
geschiedenis aan de kinderen vertelt): “De hand heeft gebeefd, eens te meer,
zodra het erom ging de misdaden te beschrijven die Arabieren hebben begaan […]
terwijl, overigens zeer terecht, de inventaris van de misdaden van de
Europeanen vele bladzijden beslaat.” (p. 47 )<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a> Ook al is dat “geenszins een
banale twist over aantallen”, zoals Paul Lovejoy meer dan eens zegt. Een
overzicht van de literatuur over “the numbers game” bij: Pétré-Grenouilleau,
2004, p.454.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-size: 10.0pt;"> Multatuli, p.285<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[4]</span></span></span></span></a><span style="font-size: 10.0pt;"> Pétré-Grenouilleau, 2004, p.512</span></span></div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-size: 10.0pt;"> Gordon, p.23<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a> Clarence-Smith, p. 4<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn7">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a> Meillassoux, p.100<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn8">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a> Meillassoux<span lang="FR">, p.90<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn9">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Meillassoux, p.93<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn10">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref10" name="_ftn10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Pétré-Grenouilleau, 2004, p.515<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn11">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref11" name="_ftn11" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Lewis, p.11<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn12">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref12" name="_ftn12" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[12]</span></span><!--[endif]--></span></a> Maar ook eeuwen later
werden nog blanke slaven geïmporteerd (waaronder bv. Fra Filippo Lippi en
Cervantes). Fernand Braudel meende nog dat het om onbeduidende aantallen ging,
maar Robert C. Davis schrijft: “Het totaal komt dus, voor de tijdspanne tussen
1530 en 1780, op bijna zeker een miljoen, en mogelijk op een miljoen en een
kwart Europese christelijke slaven, geïmporteerd door de moslims van de
Kaperskust”. Davis, p.23.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn13">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref13" name="_ftn13" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[13]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-size: 10.0pt;"> “Al in de VII<sup>de</sup> E. werden Zanj-slaven naar
China geëxporteerd.”; Gordon p.117.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn14">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref14" name="_ftn14" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[14]</span></span><!--[endif]--></span></a> Gordon, p.107<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn15">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref15" name="_ftn15" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[15]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="NL-BE">Heers, p.12.</span><span lang="NL-BE"> </span>Het
werk van lbn Hauqal (De kaart van de wereld) werd gepubliceerd door M. J. de
Goeie (Leiden, 1873). Wellicht verkeerdelijk plaatst Heers de auteur
Haukal in de XII<sup>de</sup>, begin XIII<sup>de</sup> E. Misschien, zo
vermoed ik, heeft hij zich vergist doordat er van het werk van Hauqal een
samenvatting verscheen in 1233 (Het boek van wegen en provincies).<span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn16">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref16" name="_ftn16" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[16]</span></span><!--[endif]--></span></a> Gordon. p.92<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn17">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref17" name="_ftn17" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[17]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Clarence-Smith, </span><span lang="EN-GB" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: EN-GB;">p.83</span><span lang="EN-GB"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn18">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref18" name="_ftn18" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[18]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Lewis p.82<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn19">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref19" name="_ftn19" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[19]</span></span><!--[endif]--></span></a> Heers,
p.132<span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn20">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref20" name="_ftn20" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[20]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="NL-BE">Gordon p.9<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn21">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref21" name="_ftn21" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[21]</span></span><!--[endif]--></span></a> “<span lang="NL-BE">Jihad”, of “Heilige Oorlog” komt in het
volgende hoofdstuk aan de orde, en diepgaander ook in het essay van </span><span lang="NL-BE">Remi
Hauman in dit boek.</span><span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn22">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref22" name="_ftn22" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[22]</span></span><!--[endif]--></span></a> Meillassoux, p.45<span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn23">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref23" name="_ftn23" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[23]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="FR">Gordon, p.131<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn24">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref24" name="_ftn24" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[24]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Cuoq J-M : Recueil des sources arabes concernant
l’Afrique occidentale du VII<sup>e</sup> au XVI<sup>e</sup> siècle, Paris, 1975
(in : Heers p.64)<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn25">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref25" name="_ftn25" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[25]</span></span><!--[endif]--></span></a> “Anders zouden ze zich
allemaal wel ziek melden”, zo citeert Murray Gordon een Arabische auteur.<span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn26">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref26" name="_ftn26" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[26]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR;"> Pétré-Grenouilleau, 2004
p.144<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn27">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref27" name="_ftn27" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[27]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-size: 10.0pt;"> Zoals het gebed van kapitein van Koek, in het gedicht
“Het Slavenschip” van Heine, ook illustreert:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">Spaar
hun leven om Christus’ wil,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">Die
voor ons allen gestorvenen is!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">Want
blijven er mij geen driehonderd stuks,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;">Dan gaat mijn handel naar
de haaien.<span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn28">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref28" name="_ftn28" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[28]</span></span><!--[endif]--></span></a> Heers p.132<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn29">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref29" name="_ftn29" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[29]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Gordon, p.</span><span lang="FR" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: FR;"> 114</span><span lang="FR"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn30">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref30" name="_ftn30" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[30]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Meillassoux p. 45<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn31">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref31" name="_ftn31" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[31]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> American Historical Review, april 1992, p.467<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn32">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref32" name="_ftn32" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[32]</span></span><!--[endif]--></span></a> Gérard de Nerval
beschrijft zulke scene in zijn “Voyage en Orient”, (in het hoofdstuk “Les
femmes du Caire”; Paris, Flammarion, tome I, pp.233 e.v.), waarbij hem eerst
een vijftal jonge kindjes te koop werd aangeboden, die “geïnfibuleerd” waren, zo
verzekerde hem de verkoper (besneden en dichtgenaaid). Dit wekte bij de Nerval
grote weerzin op: “Wat je ook doet om begrip te hebben voor de Oriëntaalse
levenswijze, je blijft Fransman.” Hijzelf kocht niets, maar zijn reisgezel,
Joseph de Fonfrède, kocht een achttienjarige Javaanse slavin, die volgens de
verkoper gegarandeerd nog maagd was.<span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn33">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref33" name="_ftn33" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[33]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"> </span></span><span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB;">Slavery and African Life.
Cambridge University Press, 1990, p.47 (in: Pétré-Grenouilleau 2004)<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn34">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref34" name="_ftn34" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[34]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"> </span></span><span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB;">African Economic History. </span><span style="font-size: 10.0pt;">London, James Currey 1987, p.275 (in: Pétré-Grenouilleau
2004). Austen heeft zijn cijfer later teruggebracht tot 9 miljoen.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn35">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref35" name="_ftn35" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[35]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"> </span></span><span style="font-size: 10.0pt;">Chebel, p.91<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn36">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref36" name="_ftn36" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black; font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10pt;">[36]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-size: 10pt;"> N’Diaye p.152. Brunschwig is een der
auteurs van de monumentale Encyclopaedia
of Islam (Leiden: Brill)<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn37">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref37" name="_ftn37" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[37]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="NL-BE">Omschrijving voor slaven.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn38">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref38" name="_ftn38" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[38]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="NL-BE">Seksuele omgang met slavinnen wordt expliciet
toegestaan. </span>Voor het typisch islamitische instituut van het concubinaat
bestond er geen parallel in het christendom, noch in het jodendom. Voor het
Oosterse christendom bv. was seksueel contact met een slavin gelijkgesteld aan
hoererij, en bijgevolg strafbaar met excommunicatie.<span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn39">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref39" name="_ftn39" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[39]</span></span><!--[endif]--></span></a> <a href="http://www.etiennevermeersch.be/media/video/vermeersch-over-openbaring-en-slavernij">http://www.etiennevermeersch.be/media/video/vermeersch-over-openbaring-en-slavernij</a><span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn40">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref40" name="_ftn40" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[40]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="NL-BE">Heers, p.9<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn41">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref41" name="_ftn41" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[41]</span></span><!--[endif]--></span></a> Gordon, <span lang="NL-BE">p.24<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn42">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref42" name="_ftn42" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[42]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-size: 10.0pt;"> Statenvertaling: 2Ch 28:10 Daartoe denkt gij nu de
kinderen van Juda en Jeruzalem u tot slaven en slavinnen te onderwerpen; zijt
gij het niet alleenlijk? Bij ulieden zijn schulden tegen den HEERE, uw God. 11
Nu dan, hoort mij, en brengt de gevangenen weder, die gij van uw broederen
gevankelijk weggevoerd hebt; want de hitte van des HEEREN toorn is over u.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn43">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref43" name="_ftn43" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[43]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-size: 10.0pt;"> “In de praktijk toonden de strijders zich in Afrika
vaak terughoudend in hun bekeringsijver, omdat hun reservoir van potentiële
slaven niet droog mocht vallen.” Murray Gordon (p.28) citeert hier de Duitse
ontdekkingsreiziger Gustav Nachtigal (1834-1885).</span><span style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: NL-BE;"> <span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><span lang="NL-BE" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: NL-BE;">Ook werden christenen en joden vaak niet tot slaaf gemaakt, noch
verplicht om zich te bekeren, ook niet als zij zich in het “huis van de islam”
bevonden, als zij tenminste bereid waren om de status van dhimmi aan te nemen.
Zij betaalden dan een taks (jizya). Hun immuniteit voor slavernij raakten zij
echter kwijt als zij, na beloofd te hebben te zullen betalen, toch probeerden
om weg te komen naar een niet-moslimland. “Moslimheersers waren niet altijd
erop uit om zelfs ongelovigen tot slaaf te maken, zolang zij van hen geld
konden losmaken (kharaj). ‘Umar, de tweede kalief, stond erop dat de bevolking
van het veroverde Syrië en Irak ‘in vrijheid werd gelaten’, en de taks
betaalde, eerder dan hen tot slaaf te maken.’ </span><span lang="EN-GB" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-GB;">” (Gordon, p.25, citeert hier:
Majid Khadduri, War and peace in the law of islam, Baltimore: The John Hopkins
Press, 1955, p.132)<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn44">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref44" name="_ftn44" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[44]</span></span><!--[endif]--></span></a> Gordon, p.32<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn45">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref45" name="_ftn45" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[45]</span></span><!--[endif]--></span></a> Heers p.22 (hij citeert
uit I. Melikoff-Sayar, “Le Destin d’Umur Pacha”, Paris, 1954)<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn46">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref46" name="_ftn46" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[46]</span></span><!--[endif]--></span></a> Gordon, pp. xi en 14<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn47">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref47" name="_ftn47" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[47]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="EN-GB">William Muir<span class="apple-style-span">
(1819–1905)</span> </span><span lang="EN-GB">Schotse Arabist;</span><span lang="EN-GB"> </span><span lang="EN-GB">Clarence-Smith, p.16.</span><span lang="EN-GB"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn48">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref48" name="_ftn48" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[48]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="EN-GB">Clarence-Smith, p.141</span><span lang="EN-GB"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn49">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref49" name="_ftn49" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[49]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="EN-GB">Elias, p.108</span><span lang="EN-GB"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn50">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref50" name="_ftn50" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[50]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Pétré-Grenouilleau 2004, pp.39-40<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn51">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref51" name="_ftn51" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[51]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="EN-GB">Clarence-Smith, p.69</span><span lang="EN-GB"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn52">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref52" name="_ftn52" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[52]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Gordon, p.40<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn53">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref53" name="_ftn53" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[53]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Gordon, p.</span><span lang="NL-BE">44</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn54">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref54" name="_ftn54" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[54]</span></span><!--[endif]--></span></a> Genesis 9:21 En hij dronk
van dien wijn, en werd dronken; en hij ontblootte zich in het midden zijner
tent. 22 En Cham, Kanaans vader, zag zijns vaders naaktheid, en hij gaf het
zijn beiden broederen daar buiten te kennen. […] 25 En hij zeide: Vervloekt zij
Kanaan; een knecht der knechten zij hij zijn broederen! 26 Voorts zeide hij:
Gezegend zij de HEERE, de God van Sem; en Kanaan zij hem een knecht!<span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn55">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref55" name="_ftn55" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[55]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="NL-BE">In Genesis is hier geen sprake van huidskleur.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn56">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref56" name="_ftn56" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[56]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Pétré-Grenouilleau 2004, p.81<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn57">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref57" name="_ftn57" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[57]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Pétré-Grenouilleau 2004, p.37. </span>“De
voorstelling alsof etnocentrisme een bijzonder kenmerk van
de Europese geschiedschrijving zou zijn, of van de Westerse, is
op zich een nieuwe vorm van particularisme”, schrijft Marc Ferro (L'histoire
sous surveillance, p.58).<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn58">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref58" name="_ftn58" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[58]</span></span><!--[endif]--></span></a> Lewis, <span style="font-family: "palatino linotype" , serif;">p.115</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn59">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref59" name="_ftn59" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[59]</span></span><!--[endif]--></span></a> Lewis, p.53<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn60">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref60" name="_ftn60" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[60]</span></span><!--[endif]--></span></a> Heers, pp.152-3<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn61">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref61" name="_ftn61" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[61]</span></span><!--[endif]--></span></a> in: <span class="apple-style-span"><span style="color: #444444;">J. Hunwick & E. Trout
Powell (Editors),</span></span><span class="apple-converted-space"><span style="color: #444444;"> </span></span><span class="apple-style-span"><i><span style="color: #444444;">The African diaspora in the Medit</span></i></span><span class="apple-style-span"><i><span lang="EN-US" style="color: #444444; mso-ansi-language: EN-US;">erranean lands of Islam</span></i></span><span class="apple-style-span"><span lang="EN-US" style="color: #444444; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span style="color: #444444;">Princeton 2002, </span></span>te vinden bij <a href="http://books.google.com/">http://books.google.com</a><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn62">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref62" name="_ftn62" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[62]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="EN-GB">Clarence-Smith, p.
182</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn63">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref63" name="_ftn63" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[63]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span style="font-size: 8.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><a href="http://hansard.millbanksystems.com/lords/1960/jul/14/slavery-in-africa-and-arabia#S5LV0225P0_19600714_HOL_195">http://hansard.millbanksystems.com/lords/1960/jul/14/slavery-in-africa-and-arabia#S5LV0225P0_19600714_HOL_195</a></span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn64">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref64" name="_ftn64" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[64]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Gordon, p. 135<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn65">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref65" name="_ftn65" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[65]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Chebel, pp.144-5<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn66">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref66" name="_ftn66" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[66]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="EN-GB">Clarence-Smith, pp.16-7</span><span lang="EN-GB"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn67">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref67" name="_ftn67" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[67]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Lewis, p.79<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn68">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref68" name="_ftn68" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[68]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="EN-GB">Clarence-Smith, p. 145</span><span lang="EN-GB"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn69">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref69" name="_ftn69" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[69]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Lewis, p.3<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn70">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref70" name="_ftn70" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[70]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Ferro, 1981, p. 110<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn71">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref71" name="_ftn71" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[71]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="EN-GB">Gordon, p.10</span><span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn72">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref72" name="_ftn72" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[72]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Lewis, p. iv<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn73">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref73" name="_ftn73" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[73]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Toledano, p. 18<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn74">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref74" name="_ftn74" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[74]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> «La traite oubliée des négriers musulmans» (Revue
L’Histoire, N°280)<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn75">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref75" name="_ftn75" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[75]</span></span><!--[endif]--></span></a> <i><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">Legenda Aurea</span></i><span lang="NL-BE" style="font-family: "palatino linotype" , serif; mso-ansi-language: NL-BE;">, de
middeleeuwse verzameling van heiligenlevens.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn76">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref76" name="_ftn76" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[76]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="NL-BE">Bij Heinrich Heine bijvoorbeeld zijn er
prachtige bladzijden te vinden, o.a. in zijn Romanzero van 1851, en verder ook
in zijn proza.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn77">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref77" name="_ftn77" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10pt;">[77]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> <span class="apple-style-span">In de essaybundel</span><span class="apple-converted-space"> </span><span class="apple-style-span"><i>Eindstrijd</i></span><span class="apple-converted-space"><i> </i></span><span class="apple-style-span">(Uitgeverij
Van Praag, 2009), samengesteld door Hans Jansen en Bert Snel, doorprikt Mat
Herben dit idyllische beeld met een essay getiteld: ‘Andalusië: de imaginaire
islamitische heilstaat’.</span><span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn78">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref78" name="_ftn78" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[78]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-size: 10.0pt;"> </span><span lang="NL-BE" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: NL-BE;">Ferro, 1981, p.126. </span><span style="font-size: 10.0pt;">Jacques Heers zegt nog scherper: “</span><span lang="NL-BE" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: NL-BE;">Op de Frontera, die in
Castilië, in de Levant en in Andalusië de grens vormde tussen de gebieden die
de christenen heroverd hadden, en die welke nog in handen van de mohammedanen
waren, stond de bevolking aan beide kanten angsten en pijn uit. Hun akkers
waren verwoest, hun huizen afgebrand, vrouwen, mannen en kinderen met geweld
afgevoerd. Spreken, zoals men gedaan heeft en zoals enkele
gelegenheidshistorici het nog doen, over een beschaving en een samenleving “van
de drie culturen”, mohammedaans, joods en christelijk, is een teken van
onwetendheid of van mystificatie, en gewoonlijk van beide samen.”</span><span style="font-size: 10.0pt;"> (Heers, p. 13)</span><span lang="NL-BE" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: NL-BE;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn79">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref79" name="_ftn79" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[79]</span></span><!--[endif]--></span></a> Gordon, p.9<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn80">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref80" name="_ftn80" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[80]</span></span><!--[endif]--></span></a> Hegel,
pp.158 e.v.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn81">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref81" name="_ftn81" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[81]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span lang="NL-BE">in: Lewis, p.82<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn82">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref82" name="_ftn82" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[82]</span></span><!--[endif]--></span></a> geboren Sayyida
Salme, prinses van Zanzibar en Oman (1844-1924). Zij leefde in Duitsland,
was Zanzibar ontvlucht met een Duitse zakenman. In 1886 publiceerde zij haar
“Memoiren einer arabischen Prinzessin”, werk dat onmiddellijk in vele talen
werd vertaald. Ik vond de Duitse tekst niet meteen en gebruikte de Engelse uitgave.<span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn83">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref83" name="_ftn83" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[83]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="ES-TRAD"> Ruete, p.187<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn84">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref84" name="_ftn84" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[84]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Coquery-Vidrovitch: Négoce Blanc en Afrique
noire. Paris, SFHOM 2001, p.323.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<span lang="FR" style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;">Bénot: La
Modernité de l’esclavage. Paris, La Découverte, 2003, pp.36,38. Beide citaten
in Pétré-Grenouilleau, p.177 sqq.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn85">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref85" name="_ftn85" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[85]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Toledano, p. 64<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn86">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref86" name="_ftn86" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[86]</span></span><!--[endif]--></span></a> Toledano, p. 69<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn87">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref87" name="_ftn87" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[87]</span></span><!--[endif]--></span></a> Lewis, p.14<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn88">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref88" name="_ftn88" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[88]</span></span><!--[endif]--></span></a> De lengte van een
dergelijk irrigatienetwerk, enkel in de oases van Touat (Algerijnse Sahara) werd
geschat op 2500 kilometer (Pétré-Grenouilleau, p.542). Behalve noodzakelijk
voor het overleven van de bewoners zelf van de oases, waren deze systemen
vanzelfsprekend ook onontbeerlijk als schakels in de handelsroutes tussen zwart
Afrika en de Arabische wereld.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn89">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref89" name="_ftn89" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10.0pt;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[89]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-size: 10.0pt;"> </span><span lang="NL-BE" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: NL-BE;">Ook Gustave Flaubert maakte een ‘Voyage en Orient’.
Bij zijn reis door Egypte beschrijft Flaubert vluchtig ook de slavenschepen die
de Nijl afvaren, met aan boord toekomstige concubines., wier lot natuurlijk niet
te vergelijken was met dat van bv. mijnslaven. Hij wijst even op een
voorziening bij deze transporten, die wij tegenwoordig zelfs bij ‘human
ressources’ zouden onderbrengen: “Op al die schepen zitten er tussen de vrouwen
ook oude negerinnen, die voortdurend deze reis heen en weer maken. Zij troosten
de nieuwe slavinnen en spreken hen moed in, en leren hen dat ze maar beter
kunnen berusten, en ze doen ook dienst als tolk tussen hen en de koopman, die
Arabier is.”</span><span lang="NL-BE" style="font-size: 10.0pt;"> </span><span lang="FR" style="font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: FR;">(Voyage en Orient
,1849-1851. Paris; Gallimard 2006, p.152)<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn90">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref90" name="_ftn90" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[90]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Lewis, p.14<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn91">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref91" name="_ftn91" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[91]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="FR"> Gordon, pp.16-7<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn92">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref92" name="_ftn92" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[92]</span></span><!--[endif]--></span></a><span lang="EN-GB"> Meillassoux, p.83-4. Hij citeert: “Hogendorn
J.S. 1977, The Economics of Slave Use on two «Plantations» in the Zaria Emirate
of the Sokoto Caliphate, Int. </span><span lang="FR">Jl of Afr</span>. Hist. Stud. 10, 3 ; 369-383”, <span lang="FR"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><span lang="FR">en ook:</span>
“Daumas, Gén. E., Le Grand Désert (suivi du Code de l’esclavage chez les
musulmans) Paris, M. Levy Frères, 1857”<span lang="FR"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn93">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/Marc/Desktop/Islam%20en%20Slavernij.doc#_ftnref93" name="_ftn93" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 10.0pt;">[93]</span></span><!--[endif]--></span></a> N’Diaye, pp.154-5</span><span lang="NL-BE"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-24821083404598398632013-09-22T15:46:00.001+02:002019-02-07T11:50:56.295+01:00duiding, en dan nieuws :-)<br />
<br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-4b0ea9?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=6&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe>
<br />Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-52012461269980441712012-01-14T15:32:00.007+01:002012-01-14T15:59:29.536+01:00Vondel die in kousen handelde<span style="color: white;">.</span><br />
Karel van het Reve, in een van zijn ongeëvenaard prachtige uiteenzettingen voor de Nederlandse Wereldomroep:<br />
<br />
<embed align="middle" allowscriptaccess="sameDomain" height="12" name="mp3playerlightsmallv3" pluginspage="http://www.macromedia.com/go/getflashplayer" quality="high" src="http://www.podbean.com/podcast-audio-video-blog-player/mp3playerlightsmallv3.swf?audioPath=http://victacausa.podbean.com/mf/play/m2ttrh/Universiteit-Culturelepretentie.mp3&autoStart=no" type="application/x-shockwave-flash" width="210" wmode="transparent"></embed><br />
<span style="color: white;">.</span>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-84230356014658078082011-11-29T12:56:00.009+01:002019-02-07T11:59:53.753+01:00Frank Vanhecke in Terzake, 28 november<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-24096b?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
<br />
<span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;">Dit is de tekst waar Frank Vanhecke naar verwijst, en het ontroerde mij zeer toen hij die eerste zin citeerde: </span><br />
<br />
<span class="Apple-style-span" style="color: #783f04;">Marie-Rose was een geschenk voor wie haar heeft mogen kennen. Het eerst zag ik haar op de televisie, misschien was het wel een ‘live’ programma, maar welk weet ik niet meer. Een debat natuurlijk. Haar argumentatie daar was volkomen klaar, combattief en grappig, en haar verschijning simpelweg overdonderend. Schoonheid is namelijk niet iets dat je hebt of niet hebt, je moet het ook zijn.</span><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: #783f04;">Maanden later kreeg ik op een late avond plots een mail van haar, die nog begon met ‘Geachte heer’ enzovoort. Of ik een tekst wilde nalezen, voor ze die op haar blog zou zetten. Dat vroeg zij aan mij, een wildvreemde blogger.</span><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: #783f04;">Zoveel vertrouwen krijgen is genoeg om iemand van zijn gebruikelijke cynisme af te brengen, en ik was ondersteboven. Ik vroeg haar of ik een halfuurtje later mocht antwoorden.</span><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: #783f04;">Het ging over een zaak, politieke zaak natuurlijk, die haar gegriefd had en waarbij zij ook persoonlijk was aangevallen. Marie-Rose had bij haar antwoord heel zwaar geschut ingezet. Zo gekwetst was ze, dat zij zichzelf vergeleek met de foute vrouwen die na de oorlog kaalgeschoren en publiekelijk tentoongesteld werden. Dit detail klinkt nu wel heel triest, maar Marie-Rose was toen een gezonde jonge vrouw.</span><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: #783f04;">Ik schreef haar terug dat ze met die vergelijking te ver ging. De kwestie toen, die ik mij niet meer herinner, vond ik het niet waard om er zo hard voor te gaan, maar als ze dat beeld toch wilde gebruiken, dan suggereerde ik haar om eerst naar “La Tondue” van Brassens te luisteren.</span><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: #783f04;">Blijkbaar vond Marie-Rose dat een acceptabel argument, al is het er enkel een in poëtische zin, en misschien heeft zij ook naar Brassens geluisterd, want de volgende ochtend vond ik een mailtje waarin zij mij hartelijk dankte.</span><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: #783f04;">Zoet schepsel. Later hebben we een paar keer samen geluncht, en dat zijn herinneringen van levendigheid, strijdvaardigheid en optimisme die ik niet zal vergeten.</span><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-58584168494351556922011-11-28T22:44:00.010+01:002012-01-01T11:26:20.710+01:00Over Moby-Dick, in 'Interne Keuken' (Radio1), met Koen Fillet en Sven Speybrouck<div style="text-align: center;"><span style="color: white; font-size: xx-small;">.</span><br />
<div class="" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: white;">. . . </span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpVf7500mv7gQ4mDOlVI4lICHsTt0Ysp1OyerVYDyb__cjPKCGejMxX-Denl6AQJTz8krYFPpDOIJfF5kYkzaVjFE-XNNw7pAisiBJjbmnul7qWnM41ikE_d56ZIydN_7DFMJfN07NNMs/s1600/Moby-Dick.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpVf7500mv7gQ4mDOlVI4lICHsTt0Ysp1OyerVYDyb__cjPKCGejMxX-Denl6AQJTz8krYFPpDOIJfF5kYkzaVjFE-XNNw7pAisiBJjbmnul7qWnM41ikE_d56ZIydN_7DFMJfN07NNMs/s1600/Moby-Dick.jpg" /></a></div><span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
<embed align="middle" allowscriptaccess="sameDomain" height="12" name="mp3playerlightsmallv3" pluginspage="http://www.macromedia.com/go/getflashplayer" quality="high" src="http://www.podbean.com/podcast-audio-video-blog-player/mp3playerlightsmallv3.swf?audioPath=http://victacausa.podbean.com/mf/play/tpgqjp/2011-11-12Hoofdbrok.mp3&autoStart=no" type="application/x-shockwave-flash" width="210" wmode="transparent"></embed><br />
<br />
<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span></div>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-8285195478706191552011-11-15T23:05:00.000+01:002011-11-15T23:05:16.599+01:00Peter Verhelst in De Standaard<div class="MsoNormal"><b><span style="font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-style: italic;">Wie nu niet luistert, is te kwader trouw</span></b><o:p></o:p></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">dinsdag 15 november 2011<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><i><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Bezorgd om de democratie en de toekomst waren ze, de 704 deelnemers van de G1000 vrijdag in Brussel. Maar vooral ook bescheiden en respectvol. Ze lieten elkaar uitspreken en – ongelogen – ze luisterden zelfs naar elkaar. Of de G704 dan een groepje naïevelingen was? Jazeker, zegt PETER VERHELST, maar wie hun hoffelijke roep negeert, moet wel cynisch zijn.<o:p></o:p></span></i></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-size: 11.0pt;">Ik was een van de 704 mensen, die op 11november naar de G1000 afzakten. Toen ik opgebeld werd of ik kandidaat wilde zijn (‘u bent at random gekozen'), aarzelde ik. Ik was blijkbaar niet de enige. Zeven van de tien mensen met wie ik uiteindelijk aan de gesprekstafel belandde, hadden geaarzeld, getwijfeld, en belden terug dat hij/zij toch wilde komen.<br />
<br />
Twijfel uit weerzin? <span style="background: aqua; mso-highlight: aqua;">Nee, vooral uit bescheidenheid. Zelden zo veel bescheidenheid gezien als op 11november. Zelden ook zo veel hoffelijkheid meegemaakt</span>: hoewel de gespreksgroepjes bijzonder heterogeen waren samengesteld (taal, sociale achtergrond, beroep...), heb ik vooral mensen gezien die luisterden naar elkaar, die elkaar lieten uitspreken, die kortom niet hun grote gelijk uitbazuinden. Wat een verademing.<br />
<br />
Wie blogs leest, heeft de indruk dat het stikt van de medemensen die een discussie verwarren met gifspuiterij en decibels. Onbeleefdheid en gelijkhebberij alom. Niets daarvan op de G1000. <span style="background: aqua; mso-highlight: aqua;">Gewone mensen zoals u en ik, die bezorgd zijn, niet alleen om de democratie, maar vooral om de toekomst.</span> Hoe moet het verder? Niet alleen met ons land. Maar ook met onszelf. In deze complexe, verwarrende wereld. Eén van de gastsprekers zei het al: niet alleen onze sociale zekerheid, maar ook onze bezorgdheid is gebaseerd op twee pijlers: eigenbelang en solidariteit.<br />
<br />
<b>Zonder geblaf en gebrul</b><br />
<br />
Op 11november werd aan de gesprekstafels een conflictmodel gebruikt dat me wel aanstond: <span style="background: aqua; mso-highlight: aqua;">tegengestelde meningen die zachtjes tegen elkaar aanbotsen</span>, zonder geblaf, zonder gebrul. Klinkt dat naïef? Jazeker. Want dat was het ook. Bij elk onderwerp (werkloosheid, migratie, sociale zekerheid...) werd je geconfronteerd met je frustratie: wat een complexiteit. Wat een oefening om eigenbelang en solidariteit met elkaar te laten botsen zonder dat er brokken van komen. <span style="background: aqua; mso-highlight: aqua;">Een naïviteit dus die tot respect leidde. Voor voorzichtigheid. En voor sérieux.</span><br />
<br />
Eén ding was duidelijk. Iedereen die naar de G1000 kwam (van de 1.600 mensen die waren opgebeld, waren er 1.000 die toezegden en van de 1.000 die toezegden, waren er 704 aanwezig), iedereen die opdaagde, had één ding gemeen: stuk voor stuk wilde iedereen van de 704 gehoord worden. Luister naar ons. <span style="background: aqua; mso-highlight: aqua;">Spreek ons desnoods tegen. Maar luister naar ons – omdat we de indruk hebben dat onze stem (= het rode stembolletje) niet wordt gehoord</span>.<br />
<br />
<b>Systeembevestigend</b><br />
<br />
<span style="background: aqua; mso-highlight: aqua;">Wie deze roep (in volle bescheidenheid en in volle openheid) niet eens beluistert, anders gezegd: al wie de G1000 smalend afdoet als een ridicule, particuliere, systeembevestigende jamboree is te kwader trouw. Cynisch. Plat.</span> Elke politicus die niet antwoordt op deze oproep van deze ‘volksvertegenwoordiging', is systeembevestigend (het systeem van de electorale politiek en niet van de politiek met visie). Elke politicus die zich niet verhoudt tot de G1000 (en later tot wat door 32 mensen verder zal worden uitgewerkt aan de hand van de resultaten), is zijn beroep en onze stem niet waard.<o:p></o:p></span></div>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-86305497115647677052011-08-17T21:53:00.005+02:002019-02-07T12:02:31.525+01:00David Van Reybrouck over zijn G1000 bij Jan Hautekiet<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
Wie gesteld is op woorden als "aftoetsen", "draagvlak" enzovoort, die komt bij de stilist Van Reybrouck nooit bedrogen uit:<br />
<br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1ebba6?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<br />
<span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;">4'13" </span><br />
<span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #666666;"><b>Hautekiet</b>:</span> ...Ja maar, is het geen teken aan de wand </span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">(Jan verwijst hier met zijn beeldspraak naar het boek Daniel 5:25)</span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;">, want jullie hebben die oproep nu al, ja, anderhalve maand geleden gelanceerd?</span><br />
<span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #666666;"><b>Van Reybrouck</b>:</span> Ja, er zit een zomer tussen, er zit een 12-12-campagne tussen...</span><br />
<span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #666666;"><b>Hautekiet</b>: </span>een teken aan de, ja...</span><br />
<span class="Apple-style-span" style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #666666;"><b>Van Reybrouck</b>:</span> ...en we hebben vooral eerst het idee willen lanceren, we willen aftoetsen is hier een draagvlak voor, en dat is eigenlijk op heel veel enthousiasme onthaald, en nu zitten we in een volgende fase... &c.</span>&c.<br />
<br />
<br />
<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-52974755889895546412011-08-16T14:01:00.002+02:002019-02-07T12:17:08.649+01:00Yourcenar over reizen<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
Jan Hautekiet en Tom Van De Weghe (China-correspondent van de VRT) in Touché vandaag op R1: <br />
<br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1eaf78?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=7&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-32280409431180965682011-08-08T20:49:00.009+02:002019-02-07T12:06:23.807+01:00D'er is niks zo flauw als naar uwe portemonnee kijke<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPiufD6gg7E3r2eJLexeXVUiwGhEb5SS3v_3Fg3zP9XKF7P2PWthrk02UVjUfMjzdCJheyfpvSMpLH9tMYMw2iTi8b7iqm0hcbDpzz0UfprCnOxevMNlyilMKqpWZPIflLoLlwAT6bTSkQ/s1600/Bart+Peeters.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="74" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPiufD6gg7E3r2eJLexeXVUiwGhEb5SS3v_3Fg3zP9XKF7P2PWthrk02UVjUfMjzdCJheyfpvSMpLH9tMYMw2iTi8b7iqm0hcbDpzz0UfprCnOxevMNlyilMKqpWZPIflLoLlwAT6bTSkQ/s320/Bart+Peeters.png" width="97"></a><iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1e6dac?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=11&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<br />
...en als je geen (Belgische) nationaliteit hebt, dan ben je niemand.<br />
Wat een verfoeilijk <b>nationalistisch</b> standpunt van Bart !<br />
<br />
<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-19396403794822347792011-08-08T00:17:00.006+02:002011-08-09T13:15:06.200+02:00Malika Sorel over het begrip 'jongeren'<div style="text-align: center;"><span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span></div><span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibBTxnu-TRJcVvmdAHUfrs3uHV-epT_-djcA84mktctT1cFEEG3tw7Tn2vbnTRP4Ypd_SGBZGnR6ZIbFZj5BELJmEI0VptbI7ngF1uLQ8kIb6RwLkQHIy24LC2c0UmLSxAYt-qLek_4lRK/s1600/Malika+Sorel.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibBTxnu-TRJcVvmdAHUfrs3uHV-epT_-djcA84mktctT1cFEEG3tw7Tn2vbnTRP4Ypd_SGBZGnR6ZIbFZj5BELJmEI0VptbI7ngF1uLQ8kIb6RwLkQHIy24LC2c0UmLSxAYt-qLek_4lRK/s1600/Malika+Sorel.jpg" /></a><embed align="middle" allowscriptaccess="sameDomain" height="12" name="mp3playerlightsmallv3" pluginspage="http://www.macromedia.com/go/getflashplayer" quality="high" src="http://www.podbean.com/podcast-audio-video-blog-player/mp3playerlightsmallv3.swf?audioPath=http://victacausa.podbean.com/mf/play/kmcxsi/Lemot-jeunes.mp3&autoStart=no" type="application/x-shockwave-flash" width="210" wmode="transparent"></embed><br />
<br />
<br />
(klik in het titelveld voor<br />
een transcriptie en vertaling)Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-8624077022369937462011-08-02T12:23:00.000+02:002019-02-07T13:04:05.653+01:00Bruno Tobback over Charlequint (RTBf)<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1e3a79?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=9&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-9968529060239003292011-08-02T12:21:00.000+02:002019-02-15T15:37:47.136+01:00le Corridor<iframe data-name="pb-iframe-player" frameborder="0" height="100" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1e3a79?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=9&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" width="75%"></iframe>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-36042708361532731612011-07-28T13:14:00.000+02:002019-02-07T13:08:34.177+01:00Herreweghe in "Viertakt" (Radio Vier, 1 januari 2011)<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1e1205?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=4&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-37356314291311002442011-07-16T16:33:00.002+02:002019-02-07T13:20:40.490+01:00Dirk Borgers over Libië<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1f18c0?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=6&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
Telefonisch interview op "Radio Rapaille", met "DJ Hadjememaar".<br />
<br />
En hier het vervolg (aanvulling van 27 augustus):<br />
<br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1db3b0?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=6&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<div style="text-align: center;"><span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span></div>
Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-74469100094634518042011-07-08T19:45:00.011+02:002019-02-15T15:42:31.691+01:00Dieptepsychologische bekentenissen<div style="color: white; text-align: center;">
.</div>
<b>Marc Van de Looverbosch</b>: [...] en dan heeft aan het einde Bart De Wever een soort verklaring gegeven over hoe hij het nu allemaal ziet. We voelden ons daar denk ik een tikkeltje ongemakkelijk bij. Normaal zou je denken: ja, de man geeft een interview voor de camera, voor de microfoon. Neen, we moesten het daar maar mee doen, we mochten het daarmee doen, en ik ga dus proberen om zo waarheidsgetrouw mogelijk dat weer te geven, al voel ik mij ook helemaal geen spreekbuis van de N-VA natuurlijk.<br />
<b>Annelies Beck</b>: Hahaha, ja inderdaad, maar het was dus meer dan hij gisteren heeft verteld, wat jij nu gaat vertellen?<br />
<b>Marc Van de Looverbosch</b>: Ja, euhm, [...].<br />
<br />
<iframe data-name="pb-iframe-player" frameborder="0" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1d7437?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=11&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" width="100%"></iframe><br />
<div style="color: white; text-align: center;">
.</div>
Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-55260086485449687492011-06-22T15:09:00.035+02:002021-05-18T18:57:32.362+02:00Lapidair is anders<div style="font-family: Times,"Times New Roman",serif;">
<span style="font-size: x-small;"><br />
</span></div>
<div style="font-family: Times,"Times New Roman",serif;">
<b><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-size: x-small;">DE LANTAARNS OP HET SINT-VEERLEPLEIN<sup>1</sup> ZIJN VERBONDEN<sup>2</sup> MET</span></b></div>
<div style="font-family: Times,"Times New Roman",serif;">
<b><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-size: x-small;">DE MATERNITEITEN<sup>3</sup> VAN DE STAD<sup>4</sup> GENT.</span></b></div>
<div style="font-family: Times,"Times New Roman",serif;">
<b><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-size: x-small;">ELKE KEER HET LICHT<sup>5</sup> LANGZAAM KNIPPERT,<sup>6</sup> IS ER EEN KIND GEBOREN.<sup>7</sup> </span></b></div>
<div style="font-family: Times,"Times New Roman",serif;">
<b><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-size: x-small;">DIT WERK<sup>8</sup> IS OPGEDRAGEN AAN DE PASGEBORENE EN AAN ALLE KINDEREN<sup>9</sup></span></b></div>
<div style="font-family: Times,"Times New Roman",serif;">
<b><span class="Apple-style-span" style="color: blue; font-size: x-small;">DIE VANDAAG<sup>10</sup> IN DE STAD GEBOREN<sup>11</sup> ZIJN.<sup>12</sup></span></b><span style="font-size: x-small;"> </span><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><sup><b>1</b>.</sup> </span>Naar mijn gevoel beter: “<i>op <b>dit</b> plein</i>”. Of zelfs het lapidaire: “<i>hier</i>”. Met enige zekerheid kan men immers zeggen dat wie die tekst leest, daar ook lijfelijk ter plekke is. Komt daarbij: als de lantaarns een poos niét knipperen, flikkeren, flakkeren of vonkelen, wat ongetwijfeld ook zal voorkomen, kan een argeloze toerist de indruk krijgen dat het over een ander plein gaat. Maar schrijvend vanuit het Stadhuis is dat natuurlijk verschillend.</div>
<div class="MsoNormal">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><sup><b>2</b>.</sup> </span>De gevoelswaarde van “<i>verbinden</i>” ligt voor velen tegenwoordig anders. In de begindagen van de telefonie was deze term ongetwijfeld op zijn plaats geweest.</div>
<div class="MsoNormal">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><sup><b>3</b>.</sup> </span>Dit woord laten we kiesheidshalve onbesproken.</div>
<div class="MsoNormal">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><sup><b>4</b>.</sup> </span>Gent is inderdaad geen dorp, maar een stad. Aangezien echter weinigen dit zullen betwisten, volstond eenvoudig “<i>Gent</i>”.</div>
<div class="MsoNormal">
<sup><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><b>5</b>.</span></sup> Ook in een breedsprakige tekst als deze ontbreekt soms een woordje. Over stijl en sierlijkheid kun je altijd twisten, over andere zaken weer niet, en grammaticaal Nederlands is bijvoorbeeld: “<i>elke keer <b>dat</b></i>”. Maar meer in de geest van deze lange, diepmenselijke en positieve tekst, wil ik graag ook iets positiefs zeggen, en opmerken dat hij geheel vrij is van dt-fouten.</div>
<div class="MsoNormal">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><sup><b>6</b>.</sup> </span>Frequentatieven wijzen inderdaad op herhaling, maar ook op een zekere snelheid bij die herhaling.</div>
<div class="MsoNormal">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><sup><b>7</b>.</sup> </span>Dit had men anders kunnen zeggen. Zonder veel zoeken moet de stedelijke administratie een hoop mensen vinden die over enig taalgevoel beschikken. En de mogelijkheden zijn legio, maar ik wil alvast dit voorstellen: <span style="color: #cc0000; font-size: x-small;">ALS DE LANTAARNS HIER KNIPPEREN IS ER IN DE STAD WEER EEN KINDJE GEBOREN</span>. <i>Schluss</i>. De rest moeten de stadsgidsen maar uitleggen.</div>
<div class="MsoNormal">
<sup><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><b>8</b>.</span></sup> Een werk dus. Een <i>Kunstwerk</i> ongetwijfeld? Ter vervanging van dat andere Kunstwerk mogen we hopen, dat afzichtelijke <a href="http://victacausa.blogspot.com/2007/02/twaolf-boulons-losvijze-mier-es-da-nie.html">spinnenweb</a>, dat zeker in Walibi of bij Meli een mooi tweede leven zal vinden.</div>
<div class="MsoNormal">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><sup><b>9</b>.</sup> </span>Hier is een in-goede, sentimentele ambtenaar aan het woord. Hij drukt zich misschien een beetje houterig uit, maar toch siert hem dit. </div>
<div class="MsoNormal">
<sup><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><b>10</b>.</span></sup> Een kleine onrechtvaardigheid, of discriminatie als u wilt, was hier niet te vermijden: kinderen die vlak voor middernacht geboren worden, zullen het waarschijnlijk met één langzame knippering moeten stellen, in scherp contrast met diegenen die vlak na het middernachtelijke uur ter wereld komen en een volle dag kunnen profiteren.</div>
<div class="MsoNormal">
<sup><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><b>11</b>.</span></sup> De drievoudige herhaling “<i>geboren</i>”, “<i>pasgeborene</i>” en dan nogmaals “<i>geboren</i>”, in exact evenveel regels, is tenminste duidelijk. Ook de stomste toerist in zijn bermuda heeft hier iets aan.</div>
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><sup><b>12</b>.</sup> </span>Achteraf bekeken was heel deze laatste zin misschien overbodig, of toch teveel van het goede. “<i>Lapidair</i>”, van <i>lapis</i>, steen, betekent tenslotte “<i>kernachtig, kort</i>”.<br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: xx-small;"><span style="color: white;">. </span></span></div>
Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-16577686179271743982011-06-11T19:32:00.003+02:002019-02-07T13:32:50.345+01:00Tamboer<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
scheermesjes<br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1cb871?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=4&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<br />
dekens<br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1cb875?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=4&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-78872011221491313712011-06-06T21:06:00.013+02:002019-02-07T13:36:25.933+01:00Censuur is gunstig voor een auteur<div style="text-align: right;"><span class="Apple-style-span" style="color: white; font-size: xx-small;">.</span></div><iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1c983a?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=7&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<br />
<span class="Apple-style-span" style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">na 35":</span><br />
<b>BBC-WS</b>: Your novel “Secrets and Lies”, it sounds as though it could very well be a critique of the government and of the state of things in Syria, but presumably if you want to be read in that country, you need to write in a slightly oblique way, may be to do things as fables or as metaphors? <br />
<b>Ghalia Qabbani</b>: Yeah, I mean this is how do you feel that you became, <i>become a skilled writer</i>, you know. How to avoid, what you think that will be censored or banned. But I mean, in the meantime, most writers in Syria try to publish outside. I mean, if you can’t do this, if you can’t avoid what you think that will be banned, so it’s better to publish outside.<br />
<div style="text-align: right;"><span class="Apple-style-span" style="color: white; font-size: xx-small;">.</span></div>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-24671779083370332742011-05-30T15:04:00.013+02:002011-06-17T21:25:14.843+02:00Gastcolumn van Wim van Rooy<div class="MsoNormal"><div style="color: white; font-family: Arial,Helvetica,sans-serif; text-align: center;"><span style="font-size: xx-small;"> .</span></div><div style="color: blue; font-family: Times,"Times New Roman",serif;">Onderstaande tekst van Wim van Rooy kon niet in Ons Erfdeel. Ik geef hem hier:</div><br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPivqdRW0B0VU00jDMiZsr7-5pGlJMCd7vjVWGfvhEIfe8p1dku6L6grzDONBFOHPU1ncLmnLVEkY0eDQtBz9Wn4ScFDaDxMntkWmellJIRSYIKAJknpfGiKLk1yuDC7d85acma8BaJr4A/s1600/wimvanrooy.PNG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="133" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPivqdRW0B0VU00jDMiZsr7-5pGlJMCd7vjVWGfvhEIfe8p1dku6L6grzDONBFOHPU1ncLmnLVEkY0eDQtBz9Wn4ScFDaDxMntkWmellJIRSYIKAJknpfGiKLk1yuDC7d85acma8BaJr4A/s200/wimvanrooy.PNG" width="200" /></a><span lang="NL-BE">Het tijdschrift Onze Taal heeft zowat 33.000 abonnees, van wie een behoorlijk deel in België/Vlaanderen. Dat is erg veel voor een taalkundig tijdschrift dat zich o.m. ten doel stelt het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen. De scholingsgraad van de Vlaamse bevolking ligt hoog en ook kranten besteden regelmatig aandacht aan het Nederlands, aan het nut van de Taalunie, aan de ondertiteling van Vlaamse films, aan de bastaardisering van onze taal, aan het feit dat we tot een middelgroot taalgebied behoren. In sommige kranten beschikte men tot een paar jaar geleden zelfs nog over een soort taaltuinier, maar dat werd postmoderngewijs algauw als oubollig gekwalificeerd. Het jaarlijks terugkerende taaldictee, zowel regionaal als binationaal, zowel kleinschalig als grootschalig, heeft een immens succes: degenen die anders alleen maar naar voze spelprogramma’s kijken, halen balpen en papier te voorschijn en beginnen frenetiek te noteren, alsof een correcte spelling het hoogste is wat men in een mensenleven kan bereiken. En dan is er de immer geestige weblog van de <a href="http://taalprof.web-log.nl/">Taalprof</a>, een anonymus die van taalkundige wanten weet en die door al zijn artikelen een soortement plezier jaagt dat aanstekelijk werkt. Er zijn verschillende taaltelefoons, en die worden gretig geconsulteerd. Er zijn de vele taalwebsites (<a href="http://www.taalpost.nl/">taalpost</a>, <a href="http://www.taaldrop.be/">taaldrop</a>, <a href="http://taaltelefoon.vlaanderen.be/nlapps/default.asp">taallink</a>, enzovoort). Woestijnvisacteur Bruno Vanden Broecke stelt zich in een interview de vraag wat écht belangrijk is. Naast gezin en vrienden, noemt hij taal, en terecht - maar ondertussen spreekt hij wel over ‘ingangsexamen’ en ‘theatermiddens’. Die alomtegenwoordige belangstelling voor taal heeft er intussen meestal niet toe geleid dat de zogenaamde aandacht die de Vlaming heeft voor taal, van een dusdanige oprechtheid en kwaliteit is dat hij die ook zou verzorgen. Taaltuiniers: dat is immers iets van vroeger, dat was modern, uit de stal van de volksverheffing. Nu zijn we postmodern bezig en dan mag alles, ook in taal. Er was een tijd dat de onverwoestbare politiek columnist van de NRC, Jerôme Heldring, elke week opmerkte hoeveel taalfouten er in de krant hadden gestaan. Die tijd is voorbij: nu maalt men niet meer om een taalfoutje meer of minder. De correctoren had men al gedefenestreerd, de taaltuiniers werden als frikkerige schoolmeesters gelabeld.</span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Men kan dus niet beweren dat taal onverschillig laat, al denkt de modale Vlaming nogal snel dat hij correct spreekt “als hij maar een juiste uitspraak hanteert”. Onze Vlaamse minister-president is daarvan een heus exemplaartje, met een uitspraak die soms wat Hollands aandoet, maar die de ene taalfout na de andere opstapelt. Het paradoxale is echter dat vooral journalisten en academici vandaag een veel beter Nederlands schrijven (niet spreken!) dan vroeger maar dat ze toch veel traditionele taalfouten blijven maken. Hun taal is er qua stilistiek, vergeleken met veertig of vijftig jaar geleden, enorm op vooruitgegaan, maar hun Nederlands blijft doortrokken van incorrect taalgebruik. Een taalboek als dat van Penninckx en Buyse is aan hen niet besteed. Ze blijven dus ‘wetten stemmen’ en ‘ze doen veel inkt vloeien’, ze blijven ‘gevoelig aan’ en gebouwen blijven ‘ingehuldigd’, hun ‘objectief’ blijft het aanleggen van ‘een rond punt’. Enfin, wie elke dag kranten leest of naar de radio luistert, heeft er een hele dagtaak aan. Ik wil in dit essay niet aan ‘naming en shaming’ doen, maar het zou wel al te makkelijk en gratuit zijn taalmolest aan te klagen en nooit eens te verwijzen naar een cultuurbobo. Wie in dit stukje figureert, moet niet boos worden: hij of zij staat immers heel even model voor de doorsneejournalist, de doorgestudeerde academicus, de wauwelende politicus of de postmoderne cultuurpaus. De luttele voorbeeldjes die ik citeer zijn de vrucht van wat hapsnap, oppervlakkig mediascannen, want indien men dat ‘scrutineus’ zou willen doen en over een langere periode, zou één nummer van Ons Erfdeel niet toereikend zijn. Wie zijn linguïstenhart wil tarten, jennen of stangen, moet ’s morgens op de VRT beslist naar De Ochtend luisteren, ofschoon je de hele dag je hartje kunt ophalen. Ik heb dus bewust niet op alle mediataalslakken zout gelegd. Dat niemand zich dus geviseerd voele. Voor elke cultuurmens die ik noem, staan er onmiddellijk tien klaar om het estafettestokje gretig aan te nemen. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE"> De merkwaardige situatie doet zich echter voor dat tweehonderd jaar taalemancipatie (laten we voor het gemak even bij de 18de-eeuwse advocaat Jan Baptist Verlooy beginnen) en latente bekommernis om het Nederlands, er uiteindelijk toe hebben geleid dat niet alleen de modale Vlaming nieuw-koeterwaals spreekt in de vorm van het al vaak gesignaleerde Verkavelingsvlaams, maar dat ook doorgestudeerden, journalisten, nieuwslezers, professoren, cultuurvertegenwoordigers, kunstenaars, bedrijfsleiders, communicatiespecialisten, schrijvers, politici, onderwijsmensen, kortom het culturele puikje, of wat in een andere era het establishment werd genoemd, een taaltje spreken dat niet alleen idiosyncratisch is en postmodern (ieder zijn eigen taal!), maar dat vooral euforisch, gemakzuchtig, leuk, zelfvoldaan, modieus, kakkineus en nonchalant is, waardoor d’onacht waarover de Brabander Verlooy sprak, een nieuwe dimensie krijgt. Het is alsof diens eerlijke woorden in een tijd die vol is van narcistische zelfemancipatie geen enkele draagkracht meer bezitten. In de 19de eeuw kon men nog trots zijn op het Nederlands. De dichter Frans de Cort kon stellig beweren ‘O, mijn Neerlandsch, ja mijn Neerlandsch, dat houd ik steeds in eere’. De man meende het en het maakt van hem vandaag bijna een prehistorisch wezen, iemand die in het grote verhaal van bevrijding geloofde. De een was, zoals bekend, meer op Nederland geaxeerd, op het ‘gemyn goed’ van beide taalgemeenschappen, het Vlaamse en het ‘Hollandse’, de ander meer op het Vlaams, maar al deze lieden geloofden dat een verzorgde en correcte taal een pure conditio sine qua non was. Kom daar vandaag eens om! </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Tot de jaren zestig van de 20ste eeuw sleepte het grote moderne taalverhaal zich voort, met een schrijver als Jeroen Brouwers, die zowat de helft van alle Vlaamse romans herschreef, met iconen als de pijnlijk articulerende Fons Fraeters, de wat nuffige Annie van Avermaet en de stijfdeftige Marc Galle, in de jaren zeventig tachtig afgelost door de blauwe brieven van taalbeul Eugène Berode. Die sleepte zijn taaltrots nog mee naar het eind van de eeuw, mompelde nog wat over tussentaal, maar dan was het gedaan. Vanaf dan gingen de taalremmen, die vanaf de jaren zestig al waren afgesleten, volledig los: anything goes werd het devies van een pomogeneratie, de kinderen en kleinkinderen van de taal- en andere bevrijders van de jaren zestig. De generatie ’68 wilde immrs niet alleen het kapitalisme verslaan, ze introduceerde ook een al bij voorbaat obsolete, neomarxistische woordenschat die, naar later zou blijken, Orwell in de schaduw stelde en Gramsci navolgde. Spraken Fraeters en Van Avermaet als ‘volksverheffenaars’ nog traag en plechtstatig omdat ze verstaan en begrepen wilden worden, dan slikt men nu letters in, spreekt iedereen zowat zijn eigen ADHD-taal, is joligheid een pluspunt en gaat het staccato. Wie ’s morgens naar de klassieke zender Radio 4 luistert en Maartje van Weegen hoort kakelen, weet niet wat hij meemaakt: Maartje spreekt nauwelijks één woord helemaal uit, slikt woorden in, is de achteloosheid en de slordigheid zelve, en is soms nauwelijks verstaanbaar. Dus ook Nederland wordt geïnfecteerd door het postmoderne virus: het komt er immers allemaal niet zo op aan! Vroeger wilde de Vlaming ook via zijn taal aan volksverheffing doen, terwijl hij/zij vandaag zo individualistisch is geworden dat hij ervan uitgaat dat iedereen zowat zijn eigen taal mag spreken. Het vreemde daarbij is, dat niemand zich nog bewust is van enige taalfout: de Vlaming is de taalfout ver voorbij. Hij is op een rare manier geëmancipeerd, gede-emancipeerd als het ware. In een ‘Brief van de Dag’ in de Standaard van 31 maart 2011 merkt filosoof en ethicus Etienne Vermeersch nagenoeg hetzelfde op: “Ik ben eveneens diep beschaamd dat het Algemeen Nederlands, waarvoor wij sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw in ABN-kernen gestreden hebben, het in allerlei contexten, zelfs in het theater, moet afleggen tegen een (veelal onzuiver) dialect aan de ene kant en een ‘wete-gij’-Vlaams aan de andere kant’; voorts spreidt hij een soort heimwee tentoon naar de tijd dat Vlaamse ambtenaren behoorlijk Nederlands praatten, toen het taalgebruik in de Vlaamse media nog onder druk stond van de modernistische idee van een ‘Algemeen Nederlands’. Vanaf de jaren tachtig echter begon de ADHD-verslonzing, de verkleutering en de ‘opleuking’ van het taalgebruik, een evolutie die parallel liep aan de intrede van het postmodernisme in de samenleving. Dat had een broertje dood aan hiërarchieën, was gecharmeerd van het gezagsloze, de wanorde en het relativisme, een ontwikkeling die al lang in gang gezet was door de soixante-huitards, en die nu haar apogeum bereikte bij hun kinderen en kleinkinderen. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Vlaanderen, zo dachten velen, was geëmancipeerd, bezat culturele autonomie en véél meer; vanaf dan echter begon ook het grote taalbashen, de wilde individualisering van de taal, de afbraak van de idee dat er regels zijn, het diaboliseren van het normatieve, spijts alle zogenaamde interesse voor het Nederlands. Het was en is een deel van het postmodernisme, het weren van elk groot verhaal, dat als onderdrukkend wordt gepercipieerd. In het vervolg had ieder zijn of haar eigen verhaal, modieus- deconstructivistisch ‘narratief’ genoemd, zijn of haar eigen opinietje. Ook het normatieve in het Nederlands werd gedegradeerd, zoals alles naar de filistijnen werd geholpen, want ook op andere gebieden sloeg de grote Kladdaradatsch toe: het gerecht functioneert niet, de wegen liggen er slecht bij, de treinen rijden niet op tijd, het onderwijs werd in goede sovjettraditie een pensée unique/pravda opgedrongen, waardoor onder elke school een veenbrand sluimert, de immigratie is bandeloos, nieuwe vormen van criminaliteit krijgen alle kans, de wetgevende macht is permanent onderhorig aan de uitvoerende macht, het juridisme houdt het fatsoen in een houdgreep terwijl het zelf aanvoert de rechtsstaat te beschermen, de bonussencultuur tart elke ethica, enzovoort, enzoverder. Het postmoderne levensgevoel leidt op die manier tot een bananenrepubliek. Ook de taal dus werd postmodern, anomisch, antinormatief, slordig, idiolectisch. Was en is dat erg? Taalkundig beschouwd kan men stellen dat taal leeft, en dus voortdurend verandert, dat regels vaak archaïsch en willekeurig zijn, dat een taalgemeenschap voortdurend evolueert, dat bepaalde taalfenomenen die vroeger als fout werden aangemerkt vandaag als correct worden beschouwd, dat klachten over taalverval en taalverloedering van alle tijden zijn, dat taalpausen hun status natuurlijk zelf dik in de verf zetten en con gusto als hogepriesters voor het taalaltaar fungeren. Maar is er toch niet meer aan de hand? </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Dat een bedrijfsleider (namen zat) het Nederlands door de hakselaar draait: het is bekend, het verwondert ons al lang niet meer en men kan het nagenoeg elke dag op de treurbuis meemaken. Dat politici een eigen sloom idioom hebben ontwikkeld, geen volzin kunnen brouwen, Vlaams of Brabants spreken: geen hond kijkt er van op. Een modale Vlaming hoort het niet eens en zal in het beste geval eens glimlachen wanneer het koeterwaals of het ‘decroïsme’ hem/haar bekend voorkomt. De meeste ministers of parlementsleden slagen er immers niet in een zin met twee voegwoorden correct te laten eindigen, doorspekken hun lingo met rare eigen vondsten en larderen ze met wat treurige gallicismen, maken zelden een zin af of spreken het eigen dialect in veredelde vorm – en dat na tweehonderd jaar taalstrijd (cf. ut supra J.B.Verlooy). Sommige tv-presentatoren van wie de joligheid van het scherm spat, hebben zelfs een eigen kakelend en schaamteloos idiolectje gecreëerd dat tenenkrommend vals is: het Ben Crabbés, of het Bart de Pauws, of het Peter van Asbroecks, bijvoorbeeld. Iemand als de fotografe Lieven Blancqaert spreekt gewoon wat gekuist Gents, het Blancqaerts. Niemand die zich nog realiseert dat in ‘idiolect’ het Griekse woord ‘idiootès’ zit…. Dat een bekende kunstschilder een eigensoortig, dialectisch gekleurd, agressief brabbeltaaltje hanteert, kan men hem misschien nog vergeven: tenslotte is de Vlaming een plastisch kunstenaar, een verteller met beelden, niet met woorden, en dialect is, zoals de dichter Koos Geerds ooit zei ‘een taal zonder grootspraak’. Laten we dus mild zijn voor deze species. Als in een parlementaire onderzoekscommissie zowat de hele fauna en flora van het menselijk ras aan bod komt, wordt men bevestigd in zijn treurigheid: niemand, maar dan ook niemand slaagt erin fatsoenlijk Nederlands te brouwen. Wat taal betreft komen al deze citoyens au-dessus de tout soupçon uit het buitengewoon onderwijs. Maar laten we clement zijn: deze anti-Demosthenessen leven niet van taal alleen, al blijft het verwondering wekken waarom Nederlanders wél kunnen wat de modale Vlaam niet kan: fatsoenlijk praten, i.e. zonder al te veel fouten. Oké, ze zeggen dan misschien wel ‘fessoenlijk’ en ze jammen door hun taal behoorlijk wat Engelse modetermen, maar ze kunnen in volzinnen spreken. De eerste de beste ‘Hollandse’ coureur – en hij hoeft niet eens Maarten Ducrot te heten – steekt elke Vlaamse politicus in zijn zak, de achterzak van zijn maillot (een woord overigens dat de timide Vlaming doet huiveren, want Franse inslag).</span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Dat schrijvers, journalisten en academici, mensen die van en met hun pen leven, hun eigen taal zo schabouwelijk uitbraken: dat is pas merkwaardig. Hun taal immers is hun gereedschap, ze hebben er vaak voor doorgestudeerd, maar slagen er toch niet in een zin foutloos uit te spreken of neer te schrijven. Is wat ik hier beweer niet wat overdreven? Gebruiken zij hun prima materia dan niet feilloos, zoals men zou verwachten? Ik heb het gedurende een jaar elke dag geturfd: radio, tv, kranten, en hun bedienaars, het maakt niet uit, ze zijn allemaal in hetzelfde bedje ziek. Geen journalist die eraan ontsnapt. En het kan alleen maar erger worden. Was de oudere generatie nog min of meer geporteerd om zo correct mogelijk te praten en te schrijven, vanaf de jaren zestig werd in het onderwijs de grote communicatiemantra van kracht en was het voldoende dat we elkaar begrepen, of dat we ‘het’ konden lezen. Het normatieve werd bij de vuilnisbelt gezet, net zoals dat in de maatschappij gebeurde. Anomie werd de regel. Nieuwe generaties werden met die neurotische dwanggedachte opgevoed door leerkrachten en docenten die zelf geen taalkundige sense of urgency meer bezaten, waardoor jongere leerkrachten met een raar soort virtuositeit een roedel fouten aanbrengen in een simpele tekst en het bestaan een zin met drie voegwoorden onleesbaar te vinden. In de jaren negentig werd de onderwijsmalaise nog vergroot door de introductie van een nieuw toverwoord: competentieonderwijs, een gedachteloze zet waarvan men in Nederland nu toegeeft dat het niets heeft opgeleverd, tenzij misère. Ooit vroeg een collega-docent aan de Lerarenopleiding me om een goed boek. Ik gaf hem Hans Achterhuis’ ‘Het rijk van de schaarste’. Na een half jaar gaf hij het me bedremmeld terug: het was te moeilijk… Met zulke docenten bouw je de achterlijkheid in je onderwijs in, maar in het kader van een verkeerd begrepen democratisering en van een dom gelijkekansenbeleid moest ook een hond met een hoge hoed een diploma kunnen verwerven. Politici en onderwijsadministratie verrichten met dit beleid eigenlijk een sovjetexperiment op de bevolking. Dit soort processen komt inderdaad neer op een maakbaarheidsproeve die men loslaat op kinderen: vanuit de onderwijsgremia, aangestuurd door de politiek en door modieuze strijdkreten, legt men wereldvreemde oekazes op die ingaan tegen elk gezond verstand. “To rub their noses in diversity”, zoals een van de spindoctors van Blair het formuleerde. Tijdens dit experiment wordt heel veel van de leerkrachten gevraagd (ze moeten bijvoorbeeld mini-antropoloog zijn), maar leren en hard studeren is daar niet bij. Alleen competenties immers tellen. De brave leerkrachten – ik noem ze de nieuwe heiligen – ondergaan gelaten deze gevaarlijke onzin waarvan niemand beter wordt en trachten er het beste van te maken, maar ook zij zijn het slachtoffer van een voortdurende en gevaarlijke experimenteerdrift en van een niet als dusdanig erkende criminele attitude. Ook het Nederlands wordt daar slachtoffer van. De Tocqueville, aan wie iedere politicus vandaag refereert, terwijl niemand hem heeft gelezen, had ons al gewaarschuwd voor de kinetiek van het egalitarisme, maar het onderwijs heeft niet geluisterd. Het wentelt zich in de roes van egalitaristische en multiculturalistische idealen, maar heeft een broertje dood aan het realiteitsprincipe. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Elke taalkundefaculteit die naam waardig, klaagt erover dat de nieuwe studenten geen zin op papier krijgen, zodat heel wat professoren en docenten hun tijd moeten invullen met het bijspijkeren van hun studenten met elementaire linguïstische vaardigheden, met grammatica, met spelling. Navrant is ook dat geïnteresseerde leken, zakenmensen of leerkrachten altijd maar weer hun verbolgenheid richten op spelfouten, terwijl dit taalonderdeel au fond het minst interessante facet van de taal is; ondertussen herkennen ze zelfs de grofste taalfouten niet eens en spreken en schrijven ze zelf tussentaal, vertaald Frans, idiolect of koeternederlands. Over spelling trouwens had Mark Twain zijn banbliksems al gestort in een scabreus-brutaal werkje, en welke spellingdiscussie ook die later volgde, in welk land ook, is slechts een variante op wat Twain al zo gevat had uiteengezet in verband met wat hij ‘foolish English’ had genoemd. Als men al ‘aan taal doet’ richt men zijn pijlen op bijvoorbeeld de toenemende vloed van Engelse termen, alsof woorden en begrippen uit die nieuwe lingua franca, ondanks hun snobappeal en een gebrek aan taalcreativiteit, het Nederlands niet zouden kunnen verrijken/upgraden! </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Op het moment dat ik dit schrijf, krijg ik van een bekende uitgeverij een uitnodiging voor het zoveelste nieuwe handboek Nederlands “met een volledig nieuwe methode”, waarbij opgemerkt moet worden dat er op den duur meer methoden zijn dan leerkrachten om ze toe te passen. De eerste zin luidt: “Vorig jaar gingen de nieuwe leerplannen eerste graad in voege”. In die eerste zin staat – in een nieuw handboek voor het Nederlands! – al een gallicisme. Moet men daar zwaar aan tillen, aan deze nieuwe vorm van ‘anything goes’? De toevoeging “met een volledig nieuwe methode” zou al een omineus teken geweest moeten zijn, want om het jaar worden in onderwijs nieuwe methodes ‘uitgevonden’, maar nooit is het Nederlands, ondanks een hoge scholingsgraad, zo erbarmelijk geweest. Door uitgeverij Plantyn word ik uitgenodigd voor ‘onze Taaldagen Nederlands 2011’, en hop: in de derde zin van de brief staat al het soort taalfout waarvan elke eerstejaarsneerlandicus wéét: dit zit niet goed! ‘In voege’ is een klassieker: zelfs De Standaardjournalist Guy Tegenbos, die toch een zindelijke manier van schrijven en denken heeft, spreekt over ‘in voege komen’, kun je nagaan! Maar misschien doet men aan de universiteit al lang niet meer aan taalzuivering. Dat is ook zo’n ouderwets begrip. Ten overvloede: moet men daar zwaar aan tillen, aan dit soort taalfouten? Ik til er bijzonder zwaar aan, en wel om een heel andere reden.</span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Ik schreef al dat vanaf de jaren zestig het normatieve werd losgelaten. Die volgens ons negatieve ontwikkeling betekent echter niet dat we tegenstander zouden zijn van het feit dat in de standaardtaal evenwaardige varianten bestaan, woorden en uitdrukkingen die tot stand zijn gekomen binnen een bepaalde cultuur; heel wat ‘Vlaamse’ woorden en uitdrukkingen kunnen als standaardtalig worden aangemerkt. Daarover gaat het dus heus niet. Als een Vlaamse leerkracht spreekt van ‘brugklassen’, dan is dat niet minder correct dan het Nederlandse ‘schakelklassen’. Hoe ver men daarin te ver kan gaan, is à la limite geen taalkundig besluit. De ene taalpurist zal gruwen van het woord ‘pennenzak’, de andere taaltuinier zal het typische onderwijsbegrip ‘deliberatie’ een niet te versmaden en dus verrijkend franciserend woordje vinden. Fluovestjes of veiligheidshesjes: het zal me een zorg wezen, al begrijp ik dat sommige taalfrikken van oordeel zijn dat hier de poort wagenwijd wordt opengezet voor ‘d’onacht der moederlijke tael’. Wie ook dàt soort typisch Vlaamse woorden wil weren, moet zich niet beroepen op het normatieve: woordenschat verschilt overal en zolang het grootste deel ervan gemeenschappelijk is, is er niks aan het handje. De woordenschat van de vroegere DDR en die van de Bondsrepubliek was vaak ook niet dezelfde, die van Canada of Australië verschilt soms van die van de VS, en vaak kan men dat als een verrijking beschouwen. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Ik herinner me dat de redactie van De Gids een jaar of twintig geleden het woord ‘godendeemstering’ in mijn essay schrapte, niet omdat het te ‘germanistisch’ zou zijn of ouderwets, maar wel te Vlaams, terwijl het precies aangaf wat ik wilde zeggen. Het is niet alleen een mooi woord, een beetje Duits angehaucht, maar het is zeer zeker ook een verrijking vanuit de archaïsche nevelen van de taaltijd. Het gebruik van dit soort woorden splijt de ‘eenheidstaal’ niet in twee talen. Ze vullen elkaar op die manier juist aan en maken het Nederlands krachtig. Vandaag echter ondergaat die eenheidstaal een verspintering in tientallen luie subtalen, idiolecten en taalongerechtigheden. Dit hele proces van postmoderne en nonchalante taalanarchie komt voort uit een taalonverschillige houding die ontstaat vanuit een zelfgenoegzame luiheid; nog erger is het als die indolentie toeslaat bij mensen die met taal werken: journalisten, cultuurmensen, politici, communicatiespecialisten. Bij hen moet het normatieve zo veel mogelijk usance zijn, bij hen moet het Nederlands feilloos zijn, maar juist zij verkwanselen hun taal, drijven op modieuze wauwelgolven, de taalkundige idiotieën waarmee hun spreken doordrenkt is, zijn legio en soms gebruiken ze zelfs onbewust de taal uit satirische programma’s om een gewone mededeling te doen. Als la Tanghe, de ankervrouw van de VRT die door de Taalunie middels prijzen wordt opgevrijd, uitdrukking wil geven aan haar gevoel van monkelende verontwaardiging, zegt ze met een zekere ironie: ‘Kijk es an’, een clausje dat direct refereert aan en overgenomen wordt uit het onovertroffen programma In de Gloria, waarin een opdringerige en op sensatiebeluste ‘veldreporter’ wordt gepersifleerd. Men bekijkt dus een of ander zwakzinnig infotainmentachtig televisieprogramma. Dat wordt terecht belachelijk gemaakt door de rasacteurs van In de Gloria, en dat wordt dan weer krachteloos en een beetje bête overgenomen in een ernstig gesprek tijdens het journaal. Als diezelfde ankervrouw even haar tekst niet opleest, maar gedurende twee seconden moet improviseren, gaat ze onmiddellijk in de fout. Bij het zien van ons Palestijnse Kuifje te velde, Rudi Vranck op het Tahrirplein, zegt onze VRT-passionaria en moeder van alle nieuwsankers bezorgd: “Dag Rudi, ik ben blij van je te zien”. Negen spontane woorden en het loopt al mis, en ook spreekt deze vriendelijke tante, wier gelaat haar af- of goedkeuring van het ter sprake gebrachte onmiddellijk verraadt, van ‘aan verminderd RSZ-tarief’. Ouwe VRT-rot Dirk Tieleman gaat voor VT4 werken en wordt door De Standaard geïnterviewd. Zoals elke rechtgeaarde Vlaming spreekt hij van ‘zo’n interessante mensen’ – geen hond die het opmerkt, en al zeker niet de journalist die het interview moet uittikken. Maar ook Tom Naegels weet niet dat het meervoud van zo’n ‘zulke’ is. Reken maar dat de modale journalist van De Morgen of De Standaard zulke fouten niet eens ziet, of het nu de buitenlandcommentator is of de literatuurrecensent, want zelfs die laatste ‘galliciseert’ zich rot (Mark Cloostermans in De Standaard: toegangsexamen). Jeroen Brouwers moest jaren geleden de manuscripten van vele bekende Vlaamse auteurs op taalfouten nakijken. Hij schrijft daarover op een openhartige, vileine, brisante en pittige manier in zijn Brievenboeken , maar je voelde het al aan: dit komt nooit goed, en inderdaad, wat Brouwers toen aanklaagde, duikt vandaag nog steeds op. Is het dan nu niet een ietsepietsie beter? Vast wel, zeker journalisten schrijven beter, al blijven zij en vele Vlaamse romanschrijvers toch vaak dezelfde taalfouten maken. Ze blijven in hetzelfde taalbedje ziek. Dat is wat vreemd, want stel dat zo’n Vlaams auteur of journalist een brief in het Frans moet schrijven, dan zal hij met de tong uit de bek zijn uiterste best doen om dat foutloos te doen, ook al moest hij/zij door de hele Robert of Grevisse fietsen. Voor de eigen taal geldt dat blijkbaar niet. De intuïtie is: het is mijn moedertaal, dus dat zit wel goed. Maar het blijft aanmodderen met dat Nederlands: iedereen legt klacht neer, spreekt van ‘de’ moment (Lisbeth Imbo op VRT-radio, journalist en fascismebestrijder Tom Cochez in de krant, politicoloog Rik Coolsaet op VRT-televisie), zowat heel het journalistengilde heeft het over de Obama-administratie , over de frontpagina en ‘van zodra’ (Reynebeau), nagenoeg iedereen denkt dat het voltooid deelwoord van aanzien ‘aanzien’ is (aangezien dus), zelfs Lieven van den Haute, die ook ‘op het eerste zicht’ zegt en voorts wat dialectgekleurd en populistisch stamelt over ‘ne still op een foto’; voor velen zijn de media enkelvoud (opnieuw Lisbeth Imbo), Bart Sturtewagen spreekt van ‘ons nieuwe thuishaven’, Peter Vandermeersch en minister Crivit spreken van ‘aan ons vrienden ter beschikking te stellen’ en ‘in ons maatschappij’, het is voorts altijd ‘de bedoeling van iets te doen’ en ‘ bereid zijn van iets te doen’, en elke minister spreekt van betoelaging i.p.v. subsidie; vaak hoort men taalwerkers die beter zouden moeten weten ‘hij wilt’ zeggen, bijvoorbeeld Rik van Cauwelaert (wie inzicht wilt verwerven, en: wie wilt meeregeren moet zwaar inboeten op zijn of haar partijprogamma), maar zelfs in de ondertiteling van Mat Bijt Hond is het van dattem: het groteske daarbij is, dat men ondertitelt omdat de opgevoerde persoon een dialectgekleurd taaltje spreekt en dus niet goed verstaanbaar is! ‘Van zodra’ i.p.v zodra is dus ook een voltreffer, zeker bij onze correspondent uit Peking, Tom van de Weghe; schrijver Joost Vandecasteele hanteert zijn taal als een soort pidgin en vraagt ‘hoe noemt dat?’ , Wouter Vandenhaute spreekt zoals de mensen die hij laat opvoeren in Man Bijt Hond over ‘sterker dan ons’, voor velen is het ‘had geweest’ i.p.v. ‘was geweest’, Bart Brinckman weet niet dat je niet ‘aan een snelheid’ maar ‘met of tegen een snelheid’ rijdt, hij denkt als niet-agrariër dat een vork ‘aan de steel zit’ en schrijft steevast ‘van zodra’, Lieven Verstraeten meet zoals elke geretardeerde Vlaming ‘met twee maten en twee gewichten’ en radiojournaliste Veerle de Vos kakelt unverfroren ‘net als ons’. Boontje mocht in zijn meesterlijke proza over ‘wolfijzers en schietgeweren’ schrijven, en de fijnzinnige Richard Minne mocht het als titel van een mooie dichtbundel gebruiken, maar laten we overeenkomen dat voetangels en klemmen voor de gewone journalist of academicus volstaan. Men spreekt ongegeneerd zinnen uit met ‘voor’ i.p.v. ‘om’ (Wéér Lisbeth Imbo, het spijt me enorm, maar ze orakelt het soort zin ‘ik ga naar huis voor te eten’), Rondas heeft het unverfroren over ‘een wet stemmen’ (maar ook onze Lisbeth Imbo stemt allerlei wetten) en ‘onder de vorm van’, elke journalist heeft het over ‘hoe dat wij omgaan met’ of ‘hoe dat wij begrippen manipuleren’ of ‘hoe dat we kunnen komen tot’, of ‘aangezien dat wij moederziel alleen staan’, of nog, over ‘de kost van levensonderhoud’, of over vervoegen als het gaat over zich voegen bij. Talloos veel tientallen die elke dag met taal werken ‘vervoegen de troepen’, bijvoorbeeld. Hoe zou je dat zoal doen, de troepen vervoegen? Ik troep, jij troept, hij troept? Zelfs een literatuurcriticus als Mark Cloostermans schrijft ‘waar hij de wachters vervoegt’. ‘Wachters vervoegen’, het is kras, maar bij deze literatuurcriticus ‘stellen zich ook problemen’! Geert Sels van De Standaard denkt dat cliënteel een ‘het-woord’ is, dat ‘betoelaging’ en ‘zo’n fraaie uitdossingen’ correct Nederlands zijn; hij schrijft vertaald Frans als hij ‘in voege zijn’ gebruikt, maar dat doet zijn baas, Guy Tegenbos, zoals reeds gezegd, ook. Nog volgens Sels is een ‘product te bekomen’. Tom Heremans ‘spant rechtszaken in’, Maarten Goethals ‘voorziet opvang’ en ‘doet beroep op’, en Wouter Hillaert heeft het over ‘begoede’ personen. Bart de Wevers lieftallige assistente, Liesbeth Homans, heeft het over een faling (faillissement) en over ‘positiever als’. Wie het nog erger wil: ‘positiever als mij’, je hoort en ziet het vaak. Journalist Tom Ysebaert heeft het vlotjes over een ‘toegangsexamen’, sportcommentator Michel Wuyts spreekt van ‘doorwinterd’ i.p.v. ‘doorgewinterd’ en van ‘de gewoonte van commando’s te geven’, zijn co-commentator Karl Vannieuwkerke ‘verwacht zich aan’ en rijdt ‘aan een razende vaart’, Wim de Vilder denkt dat een ziekenfonds ‘ziekenkas’ heet en schrijver Dimitri Verhulst schrijft ‘telkens’ als hij ‘telkens als’ bedoelt en heeft het over een rond punt. Marc Platel heeft het nog altijd over de frontpagina, en hij staat daarin niet alleen. Het is trouwens tekenend dat politici die trots zijn op hun Vlaamsgezindheid zo onbekommerd vertaald Frans spreken: ‘gordeler’ Eric van Rompuy zegt met aisance dat ‘hij hoopt van’, maar au fond zijn ze allen in hetzelfde taalbedje ziek. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Ook in literaire en semi-literaire bladen vindt men hetzelfde on-Nederlands: de voorbeelden zijn legio. Het onzijdig zelfstandig naamwoord krijgt meer en meer ‘die’ als betrekkelijk voornaamwoord (het huis die, het contract die): men kan het elke dag op radio en televisie horen. Zo heeft Inge Vrancken het in het VRT-journaal over Duitsland die… De verwarring tussen ‘niet het minst’ en ‘niet in het minst’ (in DS door Luckas Vander Taelen, maar zowat elke journalist treedt dat onderscheid met voeten) is hallucinant, elk probleem ‘stelt zich’ en het verschil tussen ‘te danken aan’ en ‘te wijten’ aan, kent blijkbaar niemand meer. Er wordt ook nogal wat met de voeten getreden en voor velen is het vaste prik te spreken van iets dat ‘had geweest’. Het ligt in de mond van elke Vlaming bestorven. In de reclamewereld blijft ‘aan een aantrekkelijke prijs’ een evergreen en het meervoud van zo’n blijft, zoals gezegd, raar genoeg zo’n i.p.v. zulke: ‘zo’n’ fouten, jongens toch! Men kan uit dit soort slordigheden makkelijk afleiden dat de desbetreffende schrijvers, journalisten e.t.q. meestal dialect praten. Twijfel er niet aan: bij de dokter doen ze zeker hun best. Ze spreken dan een veredeld dialect, een soort doktersnederlands. Enfin, het lijkt er soms op of al die taalwerkers nooit Nederlands geleerd hebben of - hoe dan ook - geen moeite doen om het fatsoenlijk te hanteren, uit onkunde of slordigheid, of een mix van beide. Allebei zijn ze even erg, niet alleen omdat taal de prima materia is van die scribifaxen, maar misschien nog meer omdat men zo gestreden heeft voor dat Nederlands en het nu zo molesteert. Als leerkracht Nederlands zou ik er nu al mijn conclusie uit trekken: het maakt allemaal niet uit. In Antwerpen passen ze dat adagium al toe want daar afficheert men op grote borden dat ’t Scheld van elke Antwerpenaar is’, en over het taalgebruik van de modale Antwerpse politicus zwijg ik zedig. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Een ander, merkwaardig facet van het actuele taalgebruik, is het aanwenden van superlatieven, leuke kreetjes en - als het ware - gezongen taal. Het superlativisme uit zich bijvoorbeeld in het jolig toespreken van de kijker. Die wordt nu ‘heel welkom’ geheten, of hem wordt een ‘héél goede morgen’ gewenst, geen gewone goede morgen, maar een speciaal voor hem gebrouwen ‘héél goede morgen’. De vriendelijke toeschietelijkheid wordt dermate in de verf gezet dat ze uiteindelijk niets meer inhoudt. Het postmoderne taalgebruik creëert nu eenmaal zijn eigen entertainment- maniërismen. De leuke kreetjes komen uit zo verschillende monden als die van Martine Tanghe en Kurt van Eeghem, twee toffe peren die er alles aan zouden doen het de kijker of luisteraar zo fijn naar zijn zin te maken, zodanig dat hij/zij, langzaam onderuitgezakt in zijn/haar fauteuil of bankstel, zelfs het treurigste nieuws als een fait divers verwelkomt. De nieuwe song lines, niet die van de Australische aboriginals maar het bijna gezongen Nederlands, vernemen we van Lisbeth Imbo: die neemt nagenoeg elke dag ’s morgens afscheid van weerman De Boosere op een manier die op een zekere montere verliefdheid wijst. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Ook de uitspraak is soms een kleine taalramp. Het is niet erg dat men lichtjes hoort uit welke streek iemand afkomstig is. Iedereen mag het algemeen Nederlands op zijn manier effleureren. Maar sommigen bakken het wel heel bruin. Lisbeth Imbo spreekt van ‘parlemantairen’, op zijn Frans dus; Kurt van Eeghem, de man met de geaffecteerde uitspraak en de vele taalfouten, spreekt met een rare emfase, hij roept en tiert, legt rare klemtonen, is daarbij soms licht hysterisch en heeft het in een bui van jovialiteit over ‘nen aap’ en ‘ne zotten aap’; Martine Tanghe doet het weer anders: zij spreekt van ‘foor fanafond in Flaanderen, maar een paar woorden later is het vette vis, met vette ‘v’. Minister-president Peeters, maar ook Johan Vande Lanotte, betracht een mooie uitspraak, lichtjes nijgend naar het Hollands, maar ze maken ondertussen de ‘meest Vlaamse’ (de ‘Vlaamste’) taalfouten. Renaat Landuyt, naast Herman de Croo superkampioen in carnavalesk taalgebruik, spreekt soms ongegeneerd Brugs (met makanders). De baas (bazin) van het Vlaamse onderwijs, Mieke van Hecke, spreekt dan weer een vreemd soort Nederlands, doorspekt met alle denkbare taalfouten, en dat is toch merkwaardig als men bedenkt dat elke dag brave leerkrachten zo aandoenlijk hun best doen om fatsoenlijk Nederlands aan te leren. Maar klopt dit laatste nog wel? Mijn 30-jarige ervaring in het onderwijs heeft me geleerd dat zelfs vele leerkrachten Nederlands een raar amalgaamtaaltje spreken. Hoe kan het ook anders? Een tycoon (sit venia verbo) als Tony Mary zegt ergens in een interview dat we vandaag keurig Nederlands spreken, maakt ondertussen taalfout na taalfout en beweert en passant ‘een Vlaams sprekende Brusselaar te zijn’. Vlaams? Of Nederlands misschien? Net kreeg ik een scriptie, ingediend bij de faculteit Letteren en Wijsbegeerte, onder ogen: alleen al in de titel prijkte een domme taalfout. Ook onder professoren merkte men dat dus niet op. Mijn collega-docenten in de Lerarenopleiding spraken een veredeld soort Antwerps en realiseerden zich nooit dat ze geen Nederlands kenden. Ze waren dan ook hevig verontwaardigd toen ik hun dat vertelde en hun een lijst meegaf met veelvoorkomende taalfouten die ze elke dag weer maakten. Ze konden het niet geloven, zo’n lange lijst!, en stotterden beteuterd dat ze dan wel nooit Nederlands hadden gesproken, q.e.d. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Als deze Vlaamse voormannen, deze circulaire elite van Vlaamse koppen, bestaande uit journalisten, bobo’s allerhande, cultuurfreaks, politici, hoogleraren en communicatieboys het al niet kunnen, wie dan wel? Ik vraag het opnieuw: is dat erg? Sub specie aeternitatis natuurlijk niet, maar in het licht van de inspanningen die vele leerkrachten zich ondanks alles elke dag getroosten om toch op zijn minst wat fatsoenlijk Nederlands te praten (ook al slagen ze daar steeds minder en minder in: één op de zes leerlingen blijkt wat de eindtermen betreft de eisen inzake Nederlands niet te halen) en zeker in het licht van het postmoderne relativisme, is een en ander zeer noodlottig. Waarom immers zou men in de school nog aan kennisoverdracht moeten doen en regeltjes, grammatica en spelling van het Nederlands aanleren, als het er later toch allemaal niet toe doet? Als zelfs docenten, de nieuwe managerial class in onderwijs, professoren, journalisten and the like het Nederlands schandelijk mishandelen, wat zou het er dan verder toe doen! Als die taalmensen ons willen doen geloven dat het toch niet zo erg is dat men de eigen taal niet kent, als ze niet eens weten dat men ze radbraakt, hoe zou men dan willen dat men er trots op zou zijn, dat men ze foutloos kan spreken! Er zijn bij ons nauwelijks voorbeelden die dienst kunnen doen als model. Bij de eerste spontaneïteit gaat het al fout – niet als men zijn dialect mag spreken, maar als men verondersteld wordt Nederlands te praten. De moedertaal van de modale taalmens is dan ook nog steeds zijn dialect, uitzonderingen niet te na gesproken: Johan de Boose of Johan van Cauwenberghe, of Frans Boenders bijvoorbeeld, de vroegere woordproducer van Radio 3, een zender van de BRT (nog geen VRT!) die nog vrij was van het kinderlijke, postmoderne gebazel en geneuzel van de Bart Stoutens van vandaag en die daarbij ook nog ‘formatvrij’ was - want ook vandaag moet op Klara alles leuk en fijn zijn, opgeleukt en opgepimpt met wat adolescentengegiechel en kekke prijsvraagjes. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">In de postmoderniteit degradeert alles, things fall apart, the centre cannot hold: eerst moest het waarheidsbegrip eraan geloven, later degradeerde zowat alles wat los en vast hing. Justitie werkt niet, de stiptheid van de treinen is een hel voor de forens, de wegen liggen er als in een failed state belabberd bij, het multiculturele onderwijs, dat vertrekt vanuit een nieuwe en gevaarlijke staatsideologie, is failliet maar de minister weet het nog niet, de migratiepolitiek leidt alleen maar tot miserie voor alle betrokken partijen, de criminaliteit wordt driester, de social engineering van de maatschappij leidt tot een nieuwe vorm van gelijkheidstirannie en de zorgsector kreunt onder de wachtlijsten. Het zou dus verwondering wekken mocht de taal er niet ook onder lijden. Niet alleen is ze Orwelliaans geworden en politiek correct, vol van maatschappelijke waanzin, gemunt door wat men in het Duits zo mooi ‘Tugendwächter’ noemt. Flaubert wist het al: met de toenemende eis tot democratisering wordt ook de idiotie gedemocratiseerd, en aristocraat Alexis de Tocqueville had in de negentiende eeuw al een voorgevoel van wat, gaande de democratische weg, ‘Gesinnungstyrannei’ zou kunnen worden, en dit met behulp van taalmanipulatie. De idee achter de taalpolitieke correctheid bestaat in de veronderstelling dat een taal die veranderd en gemanipuleerd wordt ten voordele van minderheden ook de status van die groepen zal veranderen. Dat gaat ver: de neger in Mark Twain’s Huckleberry Finn wordt in een nieuwe vertaling/hertaling slaaf genoemd. De negers werden eerst gemuteerd tot ‘colored people’, dan werden ze terug black people genoemd, dan weer Afro-Americans. Zo heeft de dwaze politieke correctheid een griezelige lingua franca geschapen, net zoals dat gebeurde onder het Derde Rijk met de LII, de Lingua Tertii Imperii, uitmuntend en exhaustief beschreven door de Duitse romanist Victor Klemperer. Samen met de verslonzing van de taal, met op de achtergrond het anything goes en het eclecticisme van het postmodernisme, is de taalpolitieke correctheid een omineus teken van een tijd in verval, waarin ‘mere anarchy is loosed upon the world, en waarin ‘the best lack all conviction, while the worst are full of passionate intensity’, zoals Wiliam Butler Yeats het profetisch uitdrukte. Of is het niet significatief dat Agatha Christie’s ‘Tien kleine negertjes’ in sommige vertalingen zo niet meer mogen heten? Met de titel ‘En dan bleef er geen meer over’ werd m.i. het summum aan ijverige dolheid en hallucinant surrealisme bereikt. Dit in wezen malicieuze denken van de gutmensch zet de toon: vanuit de taal tracht men de maatschappij te veranderen en op die perverse manier wordt een dakloze ‘residentieel flexibel’. De hele perversiteit doet soms eerder aan Anthony Burgess’ roman 1985 denken dan aan Orwell, een strakke aanklacht tegen elke staatsideologie en tegen de maatschappelijke anarchie en weerloosheid die een ver-psychologiseerde samenleving opwekt. Een eeuw van psychologie heeft het Westen in het nauw gedreven, zo schreef Cioran. Daaraan heeft de taal een grote steen bijgedragen door niet meer durven te benoemen wat benoemd moest worden. En zo kwam taal vanaf de jaren zeventig terecht in een geparfumeerde wolk van feministische, daarna van multiculturalistische verdwazing. Eco schreef erover in zijn Guerre calde e populismo mediatico uit 2006. Taal werd modieus gedeconstrueerd tot ze in het Procrustesbed van een lichtzinnige postmoderniteit paste. De moderniteit zelf werd, zoals de Poolse socioloog Zygmunt Bauman het beschreef, vloeiend, ongrijpbaar, visceus zou Sartre hebben gezegd. Samen met het gebrek aan kennis van het Nederlands en de groeiende nonchalance ten opzichte van de eigen taal, levert het een nivellerend taaltje op dat om de haverklap en om zijn leeghoofdigheid te maskeren ‘ik bedoel’, ‘en zo’, ‘hoe noemt dat’, ‘allez’ en ‘leuk’ uitbraakt. Er is het opgepimpte taaltje van de Marcel van Tilts van deze wereld die het uitschreeuwen van de opgepompte pret, dat alles doorschoten met dialecttaal die ouwejongenskrentenbrood moet suggereren, of Koen Crucke die heel familiair tot ons spreekt: ‘Ge kent den blik’. Als het maar leuk is! </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Degenen die zouden menen dat boven genoemde taalperipetieën iets taalfrikkerigs hebben, moet ik resoluut tegenspreken. Waarom immers zou men niet trachten zo correct mogelijk te spreken en te schrijven? Waarom zou een schrijnwerker (de oude timmerman, Joris Notes versie ervan in de roman ‘Timmerwerk’) niet proberen zo’n stevig en mooi mogelijk meubel te maken, een artefact waarop hij trots kan zijn? Misschien heeft het postmodernisme de geesten zo geïnfecteerd met het anything goes dat het à peu près al goed genoeg is. In de tijd van het modernisme en de daarbij horende volksverheffingsgedachte ging men ervan uit dat aandacht en nauwgezetheid van belang waren; misschien sprak men toen archaïscherwijs wel van een ‘edel goed’ of van ambacht. In het Duits betekent ‘die Andacht’ het gebed, een houding die aandacht en ‘attentio’ vergt. Daar moeten we nu helaas een beetje om lachen, maar de schoolmeesters uit die tijd wilden ook in de taal een soort fatsoen en craftsmanship hooghouden, net zoals ze daarmee, zoals de arts and crafts-beweging, de hele samenleving wilden doordringen. Maar fatsoen is een verouderd begrip geworden in een anomische wereld, zowel in de echte als in de taalwereld. Fatsoen is een deugd, een soort oude aristotelische houding die vandaag op menig obstakel botst. En de leerkracht Nederlands of de journalist is allang geen ambachtsman meer. De leraar is een coach, zoals men dat nu noemt – alsof de school een bedrijf is, en de journalist holt amechtig achter de feiten aan, zijn taak is ingebed in infotainment en commercialisering, en zijn historisch bewustzijn spoort met het onachtzaam hanteren van de taal, zijn eerste werktuig. In een interessant werk spreekt de Amerikaanse socioloog Richard Sennett over de craftsman. </span><span lang="EN-US">Hij ziet zijn werk als ‘an enduring, basic human impulse, the desire to do a job well for its own sake’. </span><span lang="NL-BE">Originaliteit en ‘zijn eigen ding doen’ hebben de hang naar perfectie vervangen in een maatschappij die ook taalkundig ‘deskilled’ is. Dat resoneert ook in het impliciete motto ‘ieder zijn eigen taal’, als wat ik zeg (stotter, stamel, uitroep) maar verstaan en begrepen wordt. De kakofonie die daaruit voortspruit, weerspiegelt de domme luidruchtigheid van de postmoderne tijd met zijn bagger aan ignorante opinietjes. Ambacht is sociaal kapitaal, maar zo ziet de postmoderne taalgebruiker het niet. Hij kakelt erop los, zijn enige kapitaal berust op het pecuniaire en vertaalt zich in een vermoeiende hyperkinetiek. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Als journalisten en schrijvers, taalgebruikers par excellence, zich niet langer de moeite getroosten correct te schrijven, hoe zou men het dan van de modale taalgebruiker kunnen verwachten? Ondertussen is er een generatie taalanalfabeten les beginnen te geven. Ze zijn gepokt en gemazeld in het schrille toontje van permanente zelfemancipatie, maar tijdens die amechtige zelfontplooiing is men even de taal vergeten. Het is de MMN- en MTV-generatie. Zij hebben van roepen, dialect, reclametaal, leuk en gemeenzaam taalgebruik hun handelsmerk gemaakt. Hoe noemde gij trouwens? Van die dingen, ja, zouden Koot en Bie gezegd hebben. Maar zelfs taalmaniak Elsschot, geïnspireerd door het ‘Hollands’, schreef toentertijd ‘hoe de vork aan de steel zit’, en dat staat opgetekend in een geredigeerde versie van 1995. Bart Brinckman moet dus niet ongerust zijn.</span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Ik heb in dit essay een aantal namen genoemd van taalboosdoeners. Ze zijn exemplarisch maar even zo goed willekeurig. Wie radio of televisie aanzet, wie kranten en tijdschriften leest, wie Vlaamse auteurs of acteurs bezig hoort, kan het bij ieder van deze cultuurmensen vaststellen. De beklijvende vraag luidt dan ook: zullen de Vlamen, een term ooit gemunt door Jeroen Brouwers, het dan nooit leren? Want de slotsom van dit alles is, dat welke Vlaming ook, geschoold of ongeschoold, doorgestudeerd of niet, academicus of journalist, een soort eigengemaakt en eigengereid Vlaams blijft praten, ook al verkeert hij in de waan keurig Nederlands te spreken. Ze zullen het dus nooit leren, vrees ik. Elke cultuurmens heeft de bedoeling ‘van’ iets te doen in plaats van ‘om iets te doen’ en Paul Goossens blijft emmeren over een ‘resolutie stemmen’. Het is er met een scherp mes ingeslepen, het gaat er nooit meer uit en zelf zullen ze het als tevreden lieden nooit merken. Hun slijpsteen van de geest is een bot, niet ambachtelijk gemaakt mes. Het excuus dat onze elite ooit naar Amsterdam toog om daar de Gouden Eeuw mee gestalte te geven en het dus hier in Vlaanderen een plattelandsboeltje bleef, het eeuwige mekkeren over de voortdurende overheersing door andere mogendheden die ons de kans ontnam een eigen taal deftig te formeren, die drogredeneringen zijn ondertussen erg lachwekkend en een gotspe. Men kan niet blijven ‘kapitaliseren’ op zijn ongeluk. Als voorts de aimabelste onder de aimabelen, Guy van Hengel, samen met Eric van Rompuy, eigenlijk een wandelend gallicisme is, als Sarah Vankersschaever in De Standaard het blijft hebben over ‘aan 100 km/uur in de bochten’, als Bart Brinckman ‘niet het minst’ en ‘niet in het minst’ door elkaar husselt en daardoor het tegenovergestelde zegt van wat hij eigenlijk bedoelt, als Geert Joris, de patron van boek.be het in een Franse bui over ‘de hoge kost’ heeft, als de altijd olijke semi-macho Tom Heremans ‘doorheen’ als voorzetsel gebruikt, als Mark Platel dezelfde taalfout maakt en het onbekommerd over ‘frontpaginanieuws’ heeft, en als de Cerberussen van Radio 1, het olijke duo Peeters en Pichal, unverfroren spreken van ‘zijn eigen’, van ‘lavabo’ en ‘sacochen’, dan, tsja, dan wat? Maakt niet uit: als we het maar verstaan, dan kunnen we het ook begrijpen.</span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">De Vlaming is taalkundig gesproken een raar wezen: hij blijft ervan uitgaan dat taal in de eerste plaats spelling is, terwijl dit onderdeel eigenlijk het minst met echte taalkunde te maken heeft; daarom ook scoort hij/zij zo goed bij taalspelletjes waarin spelling de hoofdmoot vormt en denkt de Nederlander dat de Vlaming daardoor zijn leuke taal zo goed beheerst. Zijn fixatie op dt-fouten is aandoenlijk. Niet dat dit deel van de spelling niet belangrijk zou zijn, maar haast elke geschoolde Vlaming gaat er impliciet vanuit dat wie zonder dt-fouten kan schrijven, zijn taal kent, quod non, want ondertussen worden de afgrijselijkste taalmisbaksels onbekommerd neergepend. Ik heb het bedrijfsleiders vaak horen zeggen: wéér een sollicitatiebrief vol dt-fouten ontvangen. Toen ik die epistels onder ogen kreeg, stelde ik altijd weer vast dat men andere, veel ergere ‘enormiteiten’ niet eens had opgemerkt! Een ander merkwaardig gegeven is de gedrevenheid waarmee de modale taalzuiverende mens Vlaamse woorden of archaïsmen uit de taal wil bannen. Ik heb het dan niet over woorden als het reeds bovengenoemde ‘sacoche’: die worden uit een dom soort luiheid geboren. Ik heb het dan eerder over woorden als ‘begeestering’ (een oud germanisme), ‘euveldaad’, ‘koninginnenhapje’ (typisch Vlaams), ‘goesting’, ‘als de wiedeweerga’ of ‘houtekster’ (gewestelijk woord voor ‘Vlaamse gaai’). Met die woorden is niets mis: ze wikkelen de taal in de aura van het oude of het typische. Een ander heikel punt zijn Engelse of Franse woorden die in het Nederlands worden opgenomen. De Vlaming vindt nu eenmaal dat zulke woorden al te vaak uit snobisme ontstaan, om te epateren, of om te tonen dat men geen intellectueel van de koude grond is. Het is het typische minderwaardigheidsgevoel dat hier spreekt en dat zijn absolute tegenhanger vindt in Nederland waar allerlei exotische leenwoorden door de radical chic van de Grachtengordel met veel aisance, con gusto en met sprezzatura in de mond genomen worden. In die zin is de woordenschat van de Nederlander automatisch rijker dan die van de timide Vlaming die al bloost als hij een moeilijk woord boven tafel brengt (en dus niet onder de pet houdt…). Ook al is de Nederlander (de Hollander) vaak een psittacist, zijn taal is die van een calvinist, van een ouderling uit de romans van Jan Siebelink. Heel wat uitdrukkingen, gezegden en archaïsmen uit de bijbel zijn immers het Hollands binnengeslopen en worden zowel door rekkelijken als preciezen zonder air d’importance gebruikt. Katholieken kennen hun bijbel niet, helaas, en dat heeft zijn uitwerking op de taal niet gemist. In die zin alleen al zijn Nederlanders en Vlamingen niet ‘cor unum et anima una’ en zal er nog veel water in de zee moeten vloeien, willen de twee talen één worden; niet één via een koude uniformiteit, maar één in de betekenis van ‘eenheid in verscheidenheid’. Maar die mag dan weer niet uit oblomovisme ontstaan, uit gemakzucht, maar uit een verstandige ‘weldoordachtheid’. De Vlaming moet creatiever met zijn taal om durven te springen. Wat de Nederlander allicht aan taalarrogantie te veel heeft, heeft de Vlaam helaas te weinig. Wie een doorsnee Nederlander of Vlaming op radio of televisie hoort spreken, zal weten wat ik bedoel. De Vlaming stapelt taalfout na taalfout op, stottert, is onverstaanbaar, maakt geen enkele zin af, is een clichémannetje van haver tot gort, beëindigt elke half-afgemaakte zin met ‘en zo’, ‘allez’ of de dooddoener par excellence ‘meer moet dat niet zijn’, terwijl de Nederlander zijn volzinnen met radde tong produceert (ook de Gooise vrouwen met hun Gooise ‘r’) en die hier en daar lardeert met een bon mot of een andere taaltrouvaille. Wie de gasten bij Pauw en Witteman ‘beluistert’, hoort zelden taalfouten en merkt mooie en vaak kekke woorden en uitdrukkingen op die nooit in het hoofd van de Vlaming zouden opkomen. Die vindt dan ook dat ze daar bij die twee snelle jongens te vlug en vaak raar spreken, en met dat laatste bedoelen ze dan dat ze niet begrijpen wat ‘ten detrimente van’ betekent. Neen, het wordt nooit wat met die Taalunie. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Nogmaals en uitentreuren: ik heb er begrip voor dat sommigen menen dat de bovengenoemde taalfouten onbelangrijk zijn en dat het schoolmeesterachtig is ze telkens weer op te merken, ook al zijn het de 19de- en 20ste-eeuwse schoolmeesters geweest die onze taal mooi geboetseerd hebben en aan de basis liggen van het voortbestaan van het Nederlands in Vlaanderen. Maar laten we dat vooral gaan vertellen aan de leerkrachten Nederlands, dan hoeven die zich niet meer uit te sloven om bijvoorbeeld het gebruik van ‘moest’ aan te leren/af te leren. Het blijft een merkwaardig gegeven dat mensen het materiaal waarmee ze ambachtelijk werken, niet beheersen. De Vlaming is een mens van à peu près, als het er maar wat op lijkt: daarin, zegt men, ligt zijn charme. Het is dezelfde charme die ingezet wordt door belgicisten om op een bijna triomfalistische manier het surrealisme van de Belgische levenswijze en politiek te duiden, alsof dat een pre zou zijn! Een zwaktebod, als je het mij vraagt, een geval van zelfingenomen narcisme. Laten we dat niet op onze taal overdragen. </span></div><div class="MsoNormal"><span lang="NL-BE">Soms beweert iemand als Ludo Permentier in een misplaatste bui weleens dat de laatste decennia een Belgisch-Nederlandse standaardtaal gegroeid is die haar plaats inneemt onder en tussen andere ‘subtalen’. De algemene democratisering van de maatschappij zou daartoe geleid hebben. In die visie passen we onze taal aan de situatie aan, een fenomeen dat in de socio-linguïstiek heftig bestudeerd wordt. Was het maar waar! Was het maar waar dat de Vlaming volautomatisch zou kunnen overschakelen van taalregister naar taalregister. Ik vrees echter dat de zaak anders in elkaar steekt: de Vlaming spreekt ofwel dialect ofwel een zelfgebrouwen tussentaal omdat hij de standaardtaal niet beheerst. Als zelfs in een krant als De Standaard, de krant van de goede Vlaam, zoveel taalfouten staan…. Als zelfs op de VRT zoveel ‘taalkrakkemigheden’ opgelepeld worden…. Als zelfs de teksten van de meeste Vlaamse schrijvers doorspekt zijn met taalslordigheden… Tja, dan kan ik toch niet anders dan vaststellen dat er dan misschien wel beter geschreven wordt maar wel met oneindig veel taalfouten. In Nederland hoort men dat graag, percipieert men het als mooie folklore. Stellig als de Hollanders zijn, maken ze er onmiddellijk een pluspunt van en spreken ze over dat mooie Vlaamse taalgebruik. Het is nog straffer: vaak nemen de Nederlanders de taalfouten over van de doorgestudeerde Vlaming. Ze merken het niet eens meer! Een nieuwe paradox, een nieuw surrealisme, zeker een nieuw geluid, maar zeker geen nieuwe lente.</span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><b><span lang="NL-BE">Wim van Rooy</span></b></div><div style="color: white; font-family: Arial,Helvetica,sans-serif; text-align: center;">.</div>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-51751339849322746552011-05-17T23:10:00.007+02:002019-02-07T12:12:37.705+01:00Rioufol over Malika Sorel<span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
Hier niet bij Finkielkraut, maar op RTL:<br />
<br />
<iframe src="https://www.podbean.com/media/player/itewf-1be5d0?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=7&btn-skin=102&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" height="122" width="100%" frameborder="0" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player"></iframe><br />
<div style="text-align: center;"><span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span></div>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3922967357714225954.post-11525487885999766382011-05-06T19:35:00.012+02:002011-12-31T10:51:47.670+01:00Israëlitische uitzending over Heine, 12 mei 2011<div style="text-align: center;"><span style="color: white;">.</span></div><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSgyWoxK53mqojhyRzm5M9gLVj4ACkdv6MrO_b3GIc7bBYs866-8hV1n0MdHthbVrvja6ZHtloDgMk_RELrrmix_uLHrF28wLxZf00icMHNGWvjjCXL_w8aHc67CqKnwE365f0EY3yWyQe/s1600/images.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="170px" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSgyWoxK53mqojhyRzm5M9gLVj4ACkdv6MrO_b3GIc7bBYs866-8hV1n0MdHthbVrvja6ZHtloDgMk_RELrrmix_uLHrF28wLxZf00icMHNGWvjjCXL_w8aHc67CqKnwE365f0EY3yWyQe/s320/images.jpg" width="128px" /></a><span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span><br />
<br />
<div style="text-align: center;"><br />
<span style="color: white;">.</span></div><br />
<div style="border: medium none;"><br />
<embed allowscriptaccess="sameDomain" height="12" name="mp3playerlightsmallv3" pluginspage="http://www.macromedia.com/go/getflashplayer" quality="high" src="http://www.podbean.com/podcast-audio-video-blog-player/mp3playerlightsmallv3.swf?audioPath=http://victacausa.podbean.com/mf/play/kgq59/IsraelitischeuitzendingoverHeine12mei2011.mp3&autoStart=no" type="application/x-shockwave-flash" width="210" wmode="transparent"></embed></div><div style="text-align: center;"><div style="border: medium none;"><span class="Apple-style-span" style="color: white;">.</span></div></div>Marc Vanfraechemhttp://www.blogger.com/profile/16205483468561231373noreply@blogger.com0