Karel van het Reve en Martin van Amerongen over Kunst

.
Is Kunst Elitair?

Deze vraag kwam aan bod in een vijf uur durend gesprek van Martin van Amerongen met Karel van het Reve (live! VPRO, 1986). Hieronder 2'44" uit dat gesprek: bijzonder grappig!
En helemaal onderaan nog een stukje (slot van het Tweede Uur) over Schillers Ode an die ...Freiheit !

MvA: Laten we maar eens even wat spreken over iets wat we nog nauwelijks hebben behandeld: de Schone Kunsten. Ook daar heb je...
KvhR: Vooruit!

Ook daar heb je...
Muziek hebben we al behandeld, of was het buiten de tijd...

Nog niet zo uitputtend als mijzelf wel lief is
Ah.... nou begin maar.

Kunst is elitair, zeg jij.
Nou ja, kunst is elitair …lui die het goed kunnen die komen weinig voor, die behoren tot een elite. Maar iedereen –ja, in zoverre is kunst helemaal niet elitair– iedereen doet wel iets aan kunst, al hangt ie maar een …een zonnebloempje van Van Gogh aan de muur, of een reekalfje van Poortvliet. Dus dat …doet iedereen aan kunst, iedereen versiert zichzelf en versiert zijn huis, en iedereen leest wel eens wat, of je hebt mensen die ook helemaal niet lezen, maar iedereen luistert wel eens naar iets, iedereen kijkt wel eens naar iets, dus wat dat betreft is kunst helemaal niet elitair.

Ja. Maar we praten natuurlijk niet over het reekalfje van Poortvliet, maar net over wat wij dan waarschijnlijk hooguit als echte kunst geneigd zijn te beschouwen.
Ja, ik maak geen verschil tussen echte kunst en Poortvliet. Dat wil zeggen, ik vind Rembrandt veel beter dan Poortvliet.

Hoor je wel vaker ja.
Maar ik vind niet dat Poortvliet geen tekenaar is, of geen kunstenaar. Waarom zou hij dat niet zijn? Een slecht mens is toch een …evengoed een mens? Waarom zou een slecht kunstenaar geen kunstenaar zijn?

Hm ja, laat ik zeggen, in cultuur-consumptief gedrag is er sprake van een zekere elitevorming.
Ja je hebt natuurlijk een zekere, hoe moet je dat zeggen, lui die graag tot een elite behoren en graag naar dingen kijken waar zij eigenlijk geen plezier in hebben. Vaak. Dus menigeen die naar een, een tentoonstelling van abstracte kunst gaat, die zou eigenlijk dolgraag zo’n, zo’n ...zo’n beestje van Poortvliet aan de muur willen hangen. Dat vindt hij eigenlijk pas mooi. Maar dat kan hij niet omdat ie ...dat zijn omgeving dat niet toelaat.

Ja.
Tenminste ik kom vaak – of kom vaak, maar je bent soms bij mensen ...daar hangt iets. En dan denk je: dat heb je daar gehangen omdat je denkt dat het mooi moet worden gevonden., en je probeert jezelf ervan te overtuigen dat je …terwijl als je Poortvliet ziet hangen, dan weet je dat die mensen dat echt mooi vinden.

Dat is waar ja. Dat is authentieker.
Hoe?

Het, het …bedoeld is: het consumptiegenot is dan authentieker dan...
Ja, dat geloof ik wel, dat geloof ik wel. Mensen die een kasteelroman lezen, die lezen dat omdat ze dat fijn vinden. En mensen die Opwaaiende Zomerjurken lezen laten we maar zeggen, die doen dat omdat …je moet dat gelezen hebben. Menige minister zit nu Opwaaiende Zomerjurken te lezen, omdat hij denkt, d’er kan mij door de VPRO gevraagd worden: Wat doe je aan de Nederlandse literatuur? en dan kan hij met die zomerjurken, terwijl hij de pest heeft aan die jurken…

Jaja...precies.
…er helemaal geen aardigheid in heeft.

Of hij moet naar het Hollands Dagboek. In de NRC Handelsblad van zaterdag, ja dan moet je toch wel een paar Franse studiën bij de hand hebben.
Dat heb ik niet gelezen.

Nee, maar zo gaat dat altijd. D’er wordt veel copieus geluncht in de Hollandse Dagboeken over het algemeen…
Ja, jaja.

…er wordt veels Franse studiën bestudeerd.
Aah.

.

Gunstige kritiek!

http://www.frankthevissen.com/

Gerhard Schröders fauler Friede

Gerhard Schröders fauler Friede

In der gestrigen "Zeit" schreibt der Altkanzler über "Das Recht auf Türme" und sagt: "Das Schweizer Bauverbot für Minarette zeigt: Europas Blick auf  den Islam ist immer noch geprägt von  Angst und Unwissen."

Eine Antwort. Von Necla Kelek

Der bekannteste weise Narr der islamischen Welt ist Nasreddin Hodscha. Er soll im dreizehnten Jahrhundert in Anatolien gelebt haben, und man erzählt sich unter Türken noch heute seine Geschichten. Eine geht so: Nasreddin betrat ein Teehaus und verkündete: "Der Mond ist nützlicher als die Sonne." Die Leute waren erstaunt und fragten, warum. "Weil wir in der Nacht das Licht nötiger brauchen."

Gerhard Schröders Artikel zum Schweizer Minarettverbot erinnert mich mit seinen luziden Erkenntnissen über den Islam an diesen weisen Mann. Der frühere Bundeskanzler schreibt vom Mond: "Der Islam ist keine politische Ideologie, sondern eine friedliche Religion. Das lehrt der Koran." Und als Beweis legt er eine falsche Spur: "Es waren keine islamischen Staaten , die die beiden Weltkriege des vergangenen Jahrhunderts verbrochen worden." Das mit den Weltkriegen hat ja auch niemand behauptet, aber was ist mit dem heiligen Krieg, der seit seiner Erfindung im siebten Jahrhundert die Hälfte der damals bekannten Welt unter sein Schwert brachte und erst tausend Jahre später von den Polen vor Wien 1683 gestoppt werden konnte? Lehrte das der Koran?
Tilman Nagel und Bassam Tibi, zwei der hervorragendsten Islamexperten unserer Zeit, forschten und lehrten in Schröders Nähe, in Göttingen. Sie hätten es ihm besser erklären können als ich: Der Islam ist Hingabe an den einen Gott. Er ist Glaube, Kultur, Weltanschauung und Politik. Seine Lehre kennt keine Trennung von Staat und Religion. Er ist unbestritten auch eine politische Ideologie, auch wenn Schröder das vom Tisch wischen will. Es gibt säkulare aufgeklärte Muslime, aber der Islam selbst kennt bisher keine Aufklärung, relativiert Menschenrechte unter den Vorgaben der Scharia, dem islamischen Recht, wie auch aus der Kairoer Erklärung der islamischen Staaten hervorgeht.
Was Schröder über den Minarettstreit schreibt, ist schlicht diskriminierend - für säkulare Muslime hier und zum Beispiel in der Türkei. Er beschreibt die Werte der Demokratie und Aufklärung ganz richtig als "universell", und gleichzeitig dürfe das nicht bedeuten, "kulturelle und religiöse Unterschiede beseitigen zu wollen." Ja, was denn? Es geht bei der Auseinandersetzung mit dem Islam doch gerade um die Grundfragen, um die Freiheit des Einzelnen, die religiös und kulturell zum Beispiel durch den Zwang zur Heirat eingeschränkt werden, und um die Freiheit von religiöser Bevormundung. Schröder legt zweierlei Maß an und relativiert.
Da sind die Europäer, die die Aufklärung für sich gepachtet haben, und auf der anderen Seite die Muslime, die noch nicht soweit sind, von denen man nicht verlangen kann, dass sie die Menschenrechte achten und zulassen mögen, dass man Kirchen in ihrem Land zulässt. Schröders Männerfreundschaft mit Erdogan und die Hoffnung auf Demokratie in allen Ehren, aber die Frauen in der Türkei werden unter der AKP-Regierung immer weiter gesellschaftlich an den Rand, also ins Haus gedrängt. Nur noch jede vierte Frau ist erwerbstätig. Vor Erdogan war es noch jede Dritte. Aber das scheint Schröder nicht so wichtig, bei dem die "seltenen Fälle von Zwangsehen" und das "Kopftuchverbot" angeblich für das schlechte Image der Muslime herhalten müssen. Den Alltag der Muslime scheint der "Zeit"-Autor nur aus den Nachrichten zu kennen.
Seine Haltung ist die eines Machtmenschen, der Probleme relativiert und Werte formuliert, wenn sie ins politische Kalkül passen. Diese Haltung hat nicht nur die Sozialdemokratie und die Sozialarbeit jahrzehntelang auch in der Integrationspolitik vor sich hergetragen. Die muslimischen Migranten, so wurde unterstellt, sind noch nicht soweit, wir können von ihnen nicht zuviel Eigenverantwortung verlangen.
Die Muslime haben ein Recht auf Moscheen und Minarette. Die Volksabstimmung in der Schweiz über ein Verbot war ein Bocksgesang, ein tragischer Entscheid. Kaum ein Schweizer bestreitet nämlich das Recht der Muslime, ihre Religion zu leben, und wohl jeder gesteht den Schweizern zu, zu entscheiden, wie sie miteinander leben wollen. Tragisch ist die Situation dadurch, dass auf legitime Weise über eine Sache entscheiden wurde, um die es gar nicht ging. Muslimorganisationen, die türkische Regierung und jetzt auch Schröder meinen, es sei über Religionsfreiheit abgestimmt worden, eine Minderheit werde diskriminiert. Solche Schweizkritiker üben sich im Fremdschämen für das Volk und Europa. Tatsächlich wollen sie nicht über den Islam diskutieren, sondern wie immer über Europas Schuld.
Auch in Deutschland stellen Islamvereine Anträge für den Bau von Moscheen, es sind 150 Moscheen mit und ohne Minarett in Planung oder Bau. Es sind meist Repliken trivialisierter osmanischer Sinan-Moscheen mit Kuppel und Minarett, ganz so wie sie zehntausendfach in Anatolien stehen, wahrlich keine "architektonischen Wunderwerke". Auch architektonisch findet eine Integration nicht statt. Nur in den wenigsten Fällen erfährt man etwas darüber, was in den Moscheen geschehen soll, wer sie finanziert. Meist werden nicht sakrale Räume, sondern Islamische Zentren geplant. Die muslimische Gemeinschaft hat mit einer zivilen Bürgergesellschaft Probleme. Ein offener Dialog über das ,"was" der Islam ist, findet nämlich selbst in der Islamkonferenz nicht statt, sondern nur darüber, "wie" eine Gruppe von Muslimen ihn leben will, zum Beispiel mit Moscheen und Kopftüchern, mit den Symbolen Halbmond und Schwert.
Der eigentliche "Hinterhof" ist die Abgrenzung gegenüber der offenen Zivilgesellschaft. Das Misstrauen der Schweizer gegenüber den Moscheevereinen rührt auch aus der Konspiration, die in den Moscheen gepflegt wird. Selbst die Schweizer Regierung weiß nicht, was in den Moscheen gepredigt wird. Von den Muslimen erfahren das die Schweizer sowenig wie die Deutschen. Aber läuft sicher auch unter Religionsfreiheit.
Dass der Islam ein "System" ist und nicht nur der Glaube an den einen Gott, will auch Schröder nicht verstehen, und wieder sind es die Europäer und ihre Medien, die sich ändern sollen, die die Muslime die Muslime mit "verändertem Blick" betrachten müssen. Mit dieser wieder nur an den Westen gerichteten Aufforderung fällt der Altkanzler uns säkularen Muslimen im Streit mit den Wächtern des Islam in den Rücken. Ich kenne mich nicht mit Gasleitungen aus, deshalb schreibe ich auch nicht darüber. Ich schreibe über den Islam und der ist, Gerhard Schröder möge es mir glauben, nicht das, was man im Schatten des Halbmondes sieht. Als anatolische Migrantin möchte ich mit dem Staatsmann, die Weisheit Nasreddins teilen: Der Hodscha setzte sich immer verkehrt herum auf sein Reittier, weil er nicht in dieselbe Richtung wie sein Esel gucken wollte.

Die Soziologin Necla Kelek veröffentlichte zuletzt das Buch "Bittersüße Heimat: Bericht aus dem Inneren der Türkei".

Text: F.A.Z., 11.12.2009

Die Muslime sind zu empfindlich

Die Muslime sind zu empfindlich

In Europa wird ein Maulkorb schneller gefertigt
als jedes Gegenargument.

Ein Gastkommentar des Politikwissenschaftlers und Historikers

HAMED ABDEL-SAMAD

1.12.2009 0:00 Uhr

Europas Auseinandersetzung mit dem Islam befindet sich noch im infantilen Zustand. Infantil sind ebenfalls die Anforderungen und Ambitionen vieler Euro-Muslime. Das jetzt häufig als überraschend bezeichnete Votum der Schweizer gegen den Bau von Minaretten kommt mir in keiner Weise überraschend vor. Es ist eine natürliche Folge des Auseinanderdriftens der politischen und der öffentlichen Meinung bezüglich des Islam in ganz Europa. Während weite Teile der europäischen Bevölkerung berechtigte Ängste vor dem Islam haben, sehen die meisten Politiker die jüngste abrahamitische Religion und deren Anhänger als Bestandteil Europas. Sie liefern ihrer Bevölkerung dafür aber keine schlagkräftigen Argumente.

Aus Angst oder aus politischem und wirtschaftlichem Kalkül wird eine Appeasementpolitik gegenüber dem Islam betrieben, während die Ängste der eigenen Bevölkerung aus der politischen Debatte ausgeblendet werden. Nur im Rahmen einer scheinheiligen Integrationsdebatte tauchen diese Bedenken verkleidet wieder auf. Jedem Politiker, der es wagt, sie offen zu thematisieren, wird sofort Populismus und Stimmungsmache vorgeworfen. Eine Anzeige der Grünen gegen den Betroffenen wegen Volksverhetzung lässt gewöhnlich nicht lange auf sich warten. Und so wird der Maulkorb schneller gefertigt als jedes Gegenargument. Ergebnis: Das Volk verhetzt sich selbst, und die Angst vor dem Islam schlägt in Ressentiments um.

Für Nietzsche entsteht ein Ressentiment aus dem subjektiven Gefühl, ständig ungerecht behandelt zu werden. Und so sieht er die Psychologie des Ressentiments als Selbstvergiftung durch eine unvollzogene, gehemmte Rache. Rachegedanken, die nicht ausgeführt werden, seien laut Nietzsche wie ein Fieberanfall, den man nie loswird. Diese Metapher erklärt sowohl die antieuropäischen Ressentiments seitens der Muslime als auch antiislamische Ressentiments seitens der Europäer. Beide sind Ergebnis eines jahrhundertealten Fieberanfalls, der sich durch Misstrauen, Unehrlichkeit und unvollzogene Wutausbrüche nährt.

Vor acht Jahren entschied sich ein wütender Moslem, seinen Rachegelüsten freien Lauf zu lassen und jagte die Twin Towers von New York in die Luft. Er hat den Ton angegeben und seitdem tanzen wir alle nach seiner Pfeife. Die dänische Zeitung „Jyllands Posten“ antwortete vier Jahre später und platzierte eine Bombe im Turban des Propheten. Aufgebrachte Moslems gingen auf die Straße und bewarfen westliche Botschaften mit Molotowcocktails, um den Vorwurf des Terrorismus von ihrem Propheten abzuwenden. Kurz danach warf der Papst in seiner Regensburger Rede dem Islam vor, unvernünftig und gewalttätig zu sein. Wiederum gingen Muslime, unvernünftig und gewalttätig, auf die Straße, um auch diesen Vorwurf zu entkräften.

„Jyllands Posten“ brach mit den Mohammed-Karikaturen ein Tabu und so verlor das Land seine Jungfräulichkeit. Nun scheint auch die Schweiz ihre Unschuld verloren zu haben. Dafür bin ich den beiden Ländern sehr dankbar. Diese beiden Vorgänge haben keine neue Realität geschaffen, sondern die Gemütslage beider Seiten deutlicher gemacht. Europa hat Angst vor dem Islam, und Moslems wissen nicht, wie sie darauf reagieren können. Die Maulkörbe, die die Muslime den Islamkritikern zu verpassen versuchten, bewirkten genau das Gegenteil. Die islamische Überempfindlichkeit gegenüber Kritik führte zur Entstehung einer verkrampften Streitkultur, wo deutliche Meinungen unerwünscht waren.

Nach dem 11. September begnügten sich die islamischen Gemeinschaften in Europa mit Lippenbekenntnissen zu der Demokratie und leisteten kaum Beitrag zur Aufklärung. Als wäre nichts passiert, forcierten sie den Bau von repräsentativen Moscheen weiter, ohne die örtliche Bevölkerung dafür reichlich zu sensibilisieren. Oft gingen sie mit der Brechstange in die Debatte und gingen auf die Ängste und Bedenken ihrer Nachbar nicht ein. Statt sich der Debatte zu stellen, sind die meisten Muslime in Europa mit sich selbst beschäftigt. Ihre unreflektierte Verteidigung des Islam und ihre nur zögerliche Distanzierung vom Terrorismus ließen die Angst und das Misstrauen der Europäer ihnen gegenüber wuchern.

Dänemark und die Schweiz haben ihre Jungfräulichkeit verloren, und das ist gut so. Die kleinen Staaten haben angefangen und bald werden die großen auch folgen. Auch wenn es vielen nicht passt, finde ich es besser, wenn die Menschen laut und deutlich sagen, wie sie denken und was sie empfinden. Erst dann kann man ihnen antworten.

Ich hoffe, Moslems in der Schweiz und überall auf der Welt werden dieses Mal anders reagieren und das Votum der Schweizer als Anlass für eine differenzierte Debatte ohne große Emotionen sehen. Ich hoffe ebenfalls, dass Schweizer und Europäer erkennen werden, dass der Baustopp von Minaretten oder Moscheen kein Beitrag zur Abwehr gegen den fundamentalistischen Islam sein kann. Denn wenn Ali mich mit einem Messer bedroht, hilft es überhaupt nicht, wenn ich seinem Kind den Spielball wegnehme!

Der Autor ist Politikwissenschaftler und Historiker an der Universität München und Autor des Buches „Mein Abschied vom Himmel. Aus dem Leben eines Muslims in Deutschland“ (Fackelträger).

(Erschienen im gedruckten Tagesspiegel vom 01.12.2009)

Makkers, laten we het oneens blijven

.

DE MORGEN

Yves Desmet antwoordt Paul Goossens, Etienne Vermeersch
 en anderen in het islamdebat

Makkers, laten we het oneens blijven

Yves Desmet is politiek commentator van deze krant.

Na zijn essay "Makkers, staakt uw wild geraas" (DM 14/11), waarin hij de islamcritici en de progressieve goegemeente vroeg om het islamdebat iets zindelijker en constructiever te voeren, kreeg Yves Desmet lik op stuk van de twee kanten. Zelfs met een aantal zinnige argumenten, vindt hij zelf.

Wanneer je de twee tegenpolen in een debat aanpakt, krijg je het van alle kanten terug, en dat is maar goed ook. Alleen die botsing van ideeën kan uiteindelijk tot een begin van overeenstemming leiden. Op voorwaarde dat iedereen tenminste zijn verantwoordelijkheid opneemt en durft te erkennen dat hij mogelijk wel eens in de fout gaat. Dat lukt aan beide kanten moeilijk, en liever houdt men een competitie in slachtofferschap.

Zo klaagt Paul Goossens dat het belang en de invloed van links in het migrantendebat "compleet overschat, en die van de islamofoben onderschat" worden, en dat het "migratiedebat volledig gekaapt is door de islamcritici, de curatoren van het groot museum van elitaire angsten en bekrompenheid." (DM 17/11) Daarmee doet hij zichzelf, en de hele linkerzijde, groot onrecht aan, want zij hebben het debat wel degelijk jarenlang beheerst en gestuurd. Vanuit een terechte en zelfs lovenswaardige bekommernis voor de zwakkeren van de samenleving, vanuit een even terechte en juiste strijd tegen racisme en onverdraagzaamheid. Maar wat daarbij tegelijk ontwikkeld werd, was een blinde vlek voor een aantal fenomenen die de migratie ook veroorzaakt heeft: de vervreemding en angst voor het vreemde, de reële problematiek van achterstelling die heeft geleid tot criminaliteit en onaangepast sociaal gedrag, maar ook de culturele verschillen die soms, niet altijd, wel degelijk in conflict staan met een aantal grondwaarden van deze samenleving. We hadden dat nochtans kunnen weten. Al in 1984, vijfentwintig (!) jaar geleden, schreef Gerard van Westerloo, een onbesproken progressieve journalist, in Vrij Nederland een reportage over lijn 16, een tramlijn die het toen al steeds multiculturelere Amsterdam doorkruiste. Daar hadden de trambestuurders op zich niet eens zoveel problemen mee. Waar ze wel problemen mee hadden, was dat er, wanneer ze met een mes bedreigd werden door jonge Surinamers tijdens hun dienst en daar hun beklag over maakten bij de vervoersmaatschappij, als antwoord een cursus werd gegeven om hen te leren waar Paramaribo lag en hoe ze met cultuurverschillen moesten omgaan. Terwijl die bestuurders eigenlijk alleen wilden dat het messengetrek zou ophouden. Van Westerloo werd na die reportage net niet als een halve racist weggehoond door de Amsterdamse grachtengordel. Tien jaar later stemden die trambestuurders op Pim Fortuyn, vandaag waarschijnlijk op Geert Wilders.

Paul Goossens, de vrijwel voltallige linkerzijde en trouwens ook bovengetekende, hebben die blinde vlek jarenlang gekoesterd en zo toegestaan dat het migratiedebat inderdaad door anderen gekaapt is. In plaats van dan in het fout gebleken grote gelijk te blijven steken is het misschien aangewezen om het debat terug te claimen, en om naast de terechte en juiste stelling dat de islam en de migratie onverbrekelijk met Vlaanderen gelinkt zullen blijven, te erkennen dat die nieuwe realiteit ook een aantal nieuwe problemen schept. Het minimaliseren of negeren van die problemen geeft alleen het debat weg aan hen die de feiten wel correct benoemen, maar er jammer genoeg alleen onzinnige oplossingen voor kunnen bedenken.

Ook Benno Barnard koestert het slachtofferschap, smeekt om hem niet langer als een "onmens" te behandelen. Dat woord stond bij mijn weten niet in mijn stuk, en ik denk dat evenmin, net zomin als ik Barnard het recht ontzeg om aan islamkritiek te doen. Alleen heb ik ook het recht om kritiek te leveren op zijn kritiek, zonder daarom meteen als een naïeveling bestempeld te worden.

Natuurlijk heeft Etienne Vermeersch gelijk wanneer hij het zorgwekkend vindt dat de Organisatie van Islamitische Landen de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens al in 1980 ondergeschikt verklaarde aan de sharia. Net zo zorgwekkend trouwens als Philip Dewinter, die het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ondergeschikt verklaarde aan het principe "Eigen volk eerst", of als het Vaticaan, dat zijn gelovigen een bepaalde seksuele moraal meent te moeten opdringen. Alleen, net zoals de meeste katholieken zich daar weinig van aantrekken, zie ik in mijn stad Mechelen, die nochtans een van de grootste concentraties migranten(kinderen) van Marokkaanse oorsprong van het land heeft, nooit betogingen rondstappen die de invoering van de sharia eisen.

De weinige moslimfundamentalisten in dit land die hun ideologie in de praktijk wilden brengen, zijn inmiddels opgepakt door de gerechtelijke politie en zitten in de gevangenis. En terecht. Voor het overige is de radicaalste moslim in Vlaanderen een Antwerpse imam die pleit voor de oprichting van moslimscholen. Een rotslecht idee, maar hij kleurt wel perfect binnen de lijntjes van de vrijheid van meningsuiting en van onderwijs, verankerd als een grondwaarde van onze samenleving in de constitutie. Mag ik dan de zogezegd zekere ondergang van het Avondland een beetje relativeren? Maar ik beloof plechtig dat wanneer dat ooit een echte bedreiging wordt, deze krant op de barricaden zal staan om de verworvenheden van de verlichting en de democratie te verdedigen tegen een oprukkend godsdienstfanatisme.

Beste Paul, beste Benno

Ons islamdebat leefde in Mechelen overigens iets minder dan een incident dat de afgelopen week wel hét gespreksonderwerp was. Daar had een veertienjarige nieuwe Belg zijn derde Ford Fiesta gestolen, er was een wilde achtervolging door het drukke stadscentrum ontstaan waarbij hij net geen tienjarige fietster van de sokken reed, en uiteindelijk crashte hij tegen een paar geparkeerde wagens, waarop hij ingerekend werd door de politie. Hij had al een paar keer huisarrest gekregen voor eerdere inbraken en handtasdiefstallen. Ik denk niet, beste Paul, dat zijn gedrag een wat creatieve invulling van het verkeersreglement was, of te verklaren valt uit een gerechtvaardigd verzet tegen maatschappelijke achterstelling en racisme, noch uit het gegeven dat zijn stem niet genoeg weerklank krijgt in het maatschappelijke debat. Ik denk niet, beste Benno, dat hij gedreven werd door een diep islamitische overtuiging, of dat hij zijn hoogst individuele invulling gaf aan de jihad.

Misschien kunnen we eens met zijn allen nadenken over wat je aan dit soort situaties doet, in plaats van ons te begraven in het grote gelijk van een mooie polemiek over elkaars ideologieën.

Makkers, staakt uw wild geraas

De Morgen: ESSAY

Yves Desmet ziet hoe het islamdebat in ons land

al te vaak op gescheld uitdraait

Makkers, staakt uw wild geraas

Het langzaam de kop opstekende islamdebat in dit landje onderscheidt zich vooral door veel radicale polemiek, het spelen op de man en de grove veralgemening, eerder dan door inhoudelijke argumenten, het zoeken naar nuance of enige redelijkheid.
Het werkt dan ook meer polariserend dan constructief.
In Het land van aankomst, het standaardwerk over migratie in de lage landen, beschrijft Paul Scheffer de stadia die zowat iedere migratiebeweging in de wereldgeschiedenis kenmerkt. Achtereenvolgens gaan zowel de ontvangende gemeenschap als de migrantenpopulatie door de fase van vervreemding, conflict en verzoening. Vervreemding voor de eerste omdat zijn leefomgeving voor hem op een te drastische manier verandert, vervreemding voor de tweede omdat hij zijn waarden en cultuurpatroon maar met moeite kan handhaven in zijn nieuwe omgeving. Migratie brengt niet alleen verrijking met zich mee, zoals iets te naïeve voorstanders van de multiculturele samenleving verhoopten, maar ook een verlies, zowel voor de oude bewoners als voor de nieuwkomers, die allebei vrezen een stuk van hun cultuur kwijt te raken.
De spanningen die dat oproept, monden uiteindelijk uit in een conflict, waarvan bij ons het hoofddoekendebat maar één van de recente voorbeelden is.
Dat zich daarop een maatschappelijk debat ent, is alleen maar toe te juichen, maar dan zou het toch een beetje volgens de regels gevoerd moeten worden. En dat gebeurt, aan beide kanten van het spectrum, niet of nauwelijks. Het huidige islamdebat, want daartoe dreigt het migratievraagstuk stilaan verengd te worden, lijkt meer en meer op een stellingenoorlog, waarin ieder vanuit de loopgraven van het eigen Grote Gelijk met zo grof mogelijke munitie naar de overzijde schiet. Dat is alvast niet bevorderlijk voor de derde fase die Paul Scheffer beschrijft, de verzoening.

Islamisering

"Het is merkwaardig", liet professor Mark Elchardus onlangs optekenen, "hoe mensen die twintig jaar geleden nog migranten waren, en tien jaar geleden allochtonen, nu uitsluitend als moslims worden aangesproken, zonder dat er eigenlijk iets aan hun leefwereld en overtuiging is veranderd." Het maatschappelijk veranderende discours daarover is af te lezen aan de slogans van het Vlaams Blok, dat twintig jaar geleden nog simpelweg "Vreemdelingen buiten!" riep en het nu nog uitsluitend heeft over de dreigende islamisering van onze steden, en bij uitbreiding heel Europa. Een thema dat niet langer alleen hen zorgen baart, maar ook als thema de cover van populaire weekbladen haalt, de boeken van Jean-Marie Dedecker en de vrije tribunes van schrijvers en filosofen als Benno Barnard en Etienne Vermeersch.
Vooral de tonaliteit van Benno Barnard en sommige van zijn medestanders is ongemeen hard. In een opiniestuk over de hoofddoek luidt het: "Dit gaat over cultuur en beschaving, niet over textiel of alternatieve tienermode. Het gaat om een tactisch wapen in de kruistocht tegen de moderniteit, waarbij iedere hoofddoek een vlag is, geplant in het hart van het Westen." Verderop gaat het "om het uitzetten van bruggenhoofden in een veroveringsproject", en in een ander opiniestuk krijgen tegenstanders de volgende vermaning mee: "Je hoeft me niet te geloven, hoor. De kogels van sultan Mehmet slaan bressen in de muren van Byzantium, maar debatteer gerust over het geslacht der engelen." Elders schrijft Barnard: "Nazisme en negationisme zijn terecht verboden. Maar zou de Koran ook deze lakmoesproef kunnen doorstaan?"
De boodschap kan niet mis begrepen worden: Europa staat voor een beschavingsoorlog, wordt in zijn kern bedreigd door een godsdienst die onmogelijk compatibel kan zijn met de westerse waarden. Mocht dat zo zijn, dan is eigenlijk de onvermijdelijke conclusie dat je die mensen zo snel mogelijk moet neutraliseren: gedwongen bekering, deportatie of nog zwaardere methodes zijn dan de enige oplossingen, ook al hebben betrokken auteurs die logica van hun redenering nog niet op schrift gesteld.
Nu zijn er wat argumenten die deze imminente beschavingsoorlog en verovering tegenspreken.
Volgens demografische berekeningen van het Planbureau zal in 2030 ongeveer 5 procent van de Belgische bevolking van Marokkaanse of Turkse oorsprong zijn. Zelfs indien dat allemaal zeer orthodoxe moslims zouden zijn, is de kolonisering van onze samenleving nog altijd veraf. De problematiek zal zich veeleer stellen in de steden, waar vandaag in Antwerpen bijvoorbeeld al de helft van de kleuters thuis geen Nederlands spreekt. Migratieproblematiek is in eerste instantie een stedenproblematiek, wat in het debat ook vaak gretig vergeten wordt.
Dan heb je de meest uitgebreide studie naar het waardepatroon van moslims ooit, uitgevoerd door het Gallup Center for Muslim Studies, die zes jaar lang tienduizenden moslims in meer dan veertig landen ondervroegen. Zeven procent van die moslims kunnen volgens die studie beschouwd worden als "politiek geradicaliseerd". Dat zijn er allemaal samen een zeer respectabel aantal, maar het blijft een kleine minderheid. De anderen zien absoluut geen heil in de sharia als rechtssysteem, en zijn gelukkig met de democratie, als ze die al hebben.
Onderzoekers John Esposito en Dalia Mogahed stelden bij de voorstelling van hun resultaten dat de gemiddelde moslim in zijn voorkeuren niet afwijkt van westerlingen: democratie, vrijheid, westerse expertise en technologie vinden ze belangrijke verworvenheden. De gemiddelde moslim droomt niet van de jihad, maar van een betere toekomst voor zijn kinderen, van goed onderwijs en een goede baan.
Die statistische waarheid wordt door de islamcritici steevast gecounterd met waslijsten krantenknipsels van gestenigde vrouwen, doden bij duiveluitdrijvingen, bomaanslagen en andere feiten. En natuurlijk hebben ze gelijk: de islam durft zich evenzeer van een zeer onverdraagzame en totalitaire kant te laten zien. Alleen: voorlopig zijn dat excessen, en de definitie van een exces is net iets wat van de algemene norm afwijkt. De stelling dat de moslimwereld te omschrijven valt als Mohammed die droomt van een aanslag, en dat maal anderhalf miljard, is dus misschien wat kort door de bocht.
Je zou dan ook de argumentatie kunnen ontwikkelen dat alle Afrikanen voorbestemd zijn om elkaar met machetes uit te moorden, groepsverkrachtingen te organiseren en kindsoldaten te ronselen. Je vindt vrij moeiteloos voldoende krantenknipsels om die stelling te onderbouwen. Maar toch zou niemand een dergelijke grove en volkomen onterechte veralgemening aandurven, terwijl dat bij de islamcritici schering en inslag is.

Schelden

Ironisch is de vaststelling dat beide kampen in het debat zich van gelijkaardige retorische trucs bedienen. Zo schrijft Benno Barnard: "Het is mijn ervaring dat sommige mensen mij schuwen, sinds ik me in het openbaar over de islam uitspreek. Sindsdien ben ik een slecht mens, die ergens tussen het fascisme en het populisme thuishoort. Net als de islam kent links geen genade voor afvalligen."
Het klopt inderdaad dat soms op de man gespeeld wordt. Politicoloog Sami Zemni zei in een interview: "Dat sommige mensen durven te beweren dat elke moslim per definitie gewelddadig is en voorgeprogrammeerd om te doden is hallucinant. Als mensen van links, zoals Benno Barnard en Wim Van Rooy, beginnen te schrijven dat Philip Dewinter gelijk heeft over de islam, wordt het gevaarlijk. Zo is het antisemitisme ook groot geworden." Zoiets hebben Barnard en Vermeersch vooreerst nooit geschreven, en hun islamkritiek meteen gelijkschakelen aan de opkomst van het vooroorlogse antisemitisme is ook niet meteen een zindelijk argument.
Anderzijds gebruikt het vermeende slachtoffer van weldenkend links graag identiek dezelfde methodiek. Toen schrijver Tom Naegels opmerkte dat hij aan waslijsten terroristische aanslagen in Pakistan en enkele goed gekozen en wrede Koranfragmenten weinig had om de reële fundamentalistisch-islamitische bedreiging in zijn stad Antwerpen te kunnen inschatten, was Barnard er als de kippen bij om deze nochtans perfect legitieme vraag af te doen als de verzuchting van een "provinciaaltje" en te stellen "dat nogal wat linkse intellectuelen een afkeer hebben van feiten die springstof vormen onder de noties van de maakbare samenleving."
Terwijl het net de opdracht van een intellectueel, of hij nu links of rechts is, zou moeten zijn om alle feiten, ook deze die zijn hypothese niet ondersteunen, te betrekken in zijn redenering.
Dat doen beiden kanten niet: het blijft vaak hangen in persoonlijk gescheld.
Dat mocht ook Groen!-parlementslid Luckas Vander Taelen ervaren, die zich in een opiniestuk had beklaagd over de toenemende agressie en onverdraagzaamheid in een aantal Brusselse probleembuurten, noem ze gerust getto"s. Een fluim in zijn gezicht was zijn deel geworden toen hij het aandurfde om enkele bewoners van de wijk op hun gedrag aan te spreken. Een eerste standje kwam van publicist Paul Goossens: "Of ze nu Philip Dewinter, Benno Barnard of Jean-Marie Dedecker heten, het nieuwe front van bange Oude Belgen deelt dezelfde onwrikbare overtuiging: de islam bedreigt de westerse waarden, het verkeersreglement in de eerste plaats." Waarop Barnard prompt de vermeende destijdse sympathieën van Goossens voor het maoïsme op de korrel nam. Waarop Kristien Hemmerechts het ego van Barnard onder vuur nam en ook even sneerde naar Vander Taelen: "Ik ben nog nooit in mijn gezicht gespuwd, dus vraag ik me af wat Luckas Vander Taelen doet waardoor er in zijn gezicht wordt gespuwd, maar bon, dit terzijde." Een variant op de redenering dat de vrouw die verkracht wordt er misschien ook wel zelf om heeft gevraagd. Ziedaar het peil van het intellectuele debat in Vlaanderen, anno 2009.

Exegese

Barnard en Vermeersch argumenteren vaak op basis van een exegese van Koranfragmenten. In dat boek vind je inderdaad nogal gruwelijke voorschriften en fragmenten, dat heeft het met het Oude Testament gemeen. Maar net zomin als iedere katholiek nauwgezet de Bijbel of de voorschriften van de paus volgt, is iedere moslim plots een diepgelovige, die voor iedere handeling de vraag stelt welk Koranvers van toepassing zou kunnen zijn. Als we de bronteksten van het christendom en het judaïsme niet toepassen op iedere katholiek of jood, waarom dan wel bij de moslim?
Geschat wordt dat slechts 20 procent van de groep die zich als moslim omschrijft iedere vrijdag naar de moskee gaat. De anderen doen dat nooit of zeer zelden, ook al bidden ze en houden ze ramadan, en vinden ze zichzelf volbloed moslim. Ook binnen de moslimgemeenschap, net als binnen de katholieke, vind je alle varianten van diepgelovig tot randkerkelijk. Daar allemaal het etiket moslim, laat staan radicaal, op plakken is een grove veralgemening. Trouwens, geloven Barnard en Vermeersch echt dat het probleem opgelost zou zijn wanneer morgen alle moslims bij toverslag ex-moslims zouden worden?
Dat een godsdienst last heeft met de moderniteit is niet het exclusieve voorrecht van de islam. Ook de katholieke kerk heeft maar node leren aanvaarden – en nog niet eens de afgelopen twintig jaar – dat de samenleving anders denkt over abortus, euthanasie en het homohuwelijk dan zij. Bij de islam is dat niet anders, en vandaag mogelijk zelfs heftiger. Daar moet je je dan inderdaad tegen verzetten, en de imam moet niet krijgen wat aan de bisschop ontnomen is, maar om dan meteen de islam tot enige en algehele bedreiging van de westerse waarden te bombarderen gaat ook wat ver. Het verwijt van de islamcritici aan de klassieke linkerzijde – een schuldige naïviteit die veel problemen onder de mantel van de tolerantie heeft geveegd – is terecht, maar de slinger dreigt nu wel door te slaan naar een soort verlichtingsfundamentalisme dat zich ent op tien verzen uit de Koran. De verlichtingsretoriek dreigt zo een middel tot onderdrukking en disciplinering van de ander te worden en dan zit je dicht bij een uitspraak van de Franse filosoof Todorov: "De angst voor barbaren is wat ons dreigt tot barbaar te maken. En het kwade dat wij zullen berokkenen zal veruit het kwade dat we eerst vreesden overtreffen."
Terwijl de geschiedenis toch leert dat godsdiensten eerst en vooral onuitroeibaar zijn, maar ook in staat tot het beste en het slechtste. De moslimcultuur rond het Alhambra was in de vroege middeleeuwen de meest vooruitstrevende en open samenleving die er destijds bestond, en het katholicisme was niet zo lang daarna verantwoordelijk voor de inquisitie. Politicoloog Sami Zemni heeft geen ongelijk wanneer hij stelt: "Het theoretische debat over tradities en concepten in de islam kan best interessant zijn, en een aantal kritieken zullen zeker waar zijn, maar is dat het belangrijkste? Nee, de grote vraag is hoe moslims een integraal onderdeel zullen worden van deze maatschappij. Nu praten we vaak over een virtuele media-islam die in de werkelijkheid niet bestaat."

Weldenkend links

Wanneer de islamcritici een overtuigend punt maken, dan is het met hun kritiek op wat ze gemeenzaam als "welmenend links" omschrijven. Daar is tolerantie inderdaad te lang een dekmantel voor onverschilligheid geweest, een blind wegkijken wanneer nochtans fundamentele waarden in het gedrang dreigden te komen. Niet door de voltallige moslimgemeenschap, maar vooral door jonge mannen uit die groep, die de islam vaak misbruiken als vlag van morele superioriteit om weg te komen met zaken die niet door de beugel kunnen. Dat punt is zeer lang onbespreekbaar geweest, zoals ik zelf mocht ervaren in april 2002, toen ik het, jaren voor de huidige islamcritici zich outten, al had over de problemen van de rot-Marokkaantjes in de grootstad. Ook toen was de vaststelling dat die wel degelijk bestaan al voldoende om een huivering door de progressieve goegemeente te jagen. Want als je je door die vaststelling al niet meteen als racist uitte, dan droeg je toch minstens bij tot een stigmatiserende beeldvorming van de betrokken gemeenschap. Die gedachtegang wordt tot vandaag volgehouden door publicisten als Paul Goossens, die de terechte vaststellingen van Luckas Vander Taelen over de feitelijke wetteloosheid en onverdraagzaamheid in een aantal Brusselse probleembuurten niet alleen weg minimaliseerde, maar meteen ook de volledige verantwoordelijkheid legde bij de maatschappelijke achterstelling van de jonge allochtoon. Een fluim in het gezicht, een steen naar de politiecombi, een handtasdiefstal als legitieme daad van politiek verzet tegen een incompetent gemeentebestuur en een racistische samenleving, die redenering.
Maatschappelijke achterstelling leidt inderdaad tot criminaliteit en vandalisme, maar is er daarom nog geen excuus voor. En het helpt niet echt de ogen te sluiten voor de stoet jonge allochtone pubers die voor onze jeugdrechters defileert en die enkel met de dreiging dat ze anders naar de gesloten instelling in Mol worden gestuurd enigszins in het maatschappelijke gareel kunnen worden gehouden. Als ze buiten de rechtszaal al niet worden opgewacht door de meerderjarige bendeleider die een nieuwe klus in petto heeft. En natuurlijk zijn die rotjochies met even weinig als de werkelijk radicaal-fundamentalistische moslims, maar ze zijn er wel en hun gedrag kapot verklaren of vergoelijken is alleen maar een middel om de publieke opinie rustig verder te later verrechtsen. Als de islamcritici vaak makelaars in angst zijn, dan zijn er ook producenten van slachtofferschap, die met mooie maatschappijanalyses, waarin zelfs een grond van waarheid zit, de illusie creëren dat je niet langer verantwoordelijk zou zijn voor je eigen daden.
Een samenleving heeft de verdomde plicht kansen te bieden aan haar migranten en hun kinderen, iets waar we al decennia jammerlijk in falen. Maar omgekeerd hebben migranten en hun kinderen ook de verplichting die kansen te grijpen en er een inspanning voor te leveren. Velen doen dat gelukkig, een minderheid ostentatief niet. Volhouden, zoals Goossens doet, dat de pure vaststelling van dat gegeven alleen past in "het Groot Museum van elitaire angsten en bekrompenheid" is niet meteen een sterk argument. De tolerantie voor dat soort gedrag is immers in wezen schuldig verzuim, de vermijding van die vaststelling is niet langer doenbaar, en vandaar ook het ontstaan van het conflict.
De vraag is alleen hoe je naar de verzoening gaat.

Dialoog

Journalist Joël De Ceulaer maakte een mooie observatie bij het bekijken van de Terzake 09-verkiezingsuitzendingen, waar met een aantal stellingen naar de mening van de Vlaming werd gepeild. Eén van die stellingen was: "Ook een moslim is een Vlaming." Alleen al dat je er een stelling van maakt, suggereert dat er over dit gegeven gediscussieerd zou kunnen worden. De Ceulaer stelde terecht vast dat geen redactie op het idee zou komen om stellingen te bedenken als "ook een vrouw is een mens" of "ook een homo is een Vlaming". Het toont hoe diep het wij- en zij-denken in het onderbewuste aanwezig is. Overigens aan de beide kanten van het spectrum: al te gemakkelijk wordt ook iedere kritische benadering van moslimthema"s of migratievraagstukken door allochtone woordvoerders afgedaan als een illustratie van het wij-zij-denken en daarmee meteen al te makkelijk van tafel geveegd.
De enige mogelijke oplossing is een open en taboeloos debat, waarbij eenieder zijn mening en vrijheid blijft behouden. Wanneer moslims zeer terecht het grondwettelijk verankerde recht op godsdienst en godsdienstbeleving opeisen, dan moeten zij ook aanvaarden dat anderen hun even grondwettelijk verankerde recht op godsdienstkritiek uitoefenen. Zelfs al gebeurt dat soms radicaal, maar zowel Geert Wilders als Nordine Taouil hebben recht op hun mening. Het democratische debat is niets anders dan dat: een botsing van meningen. Religieuze orthodoxie heeft altijd bestaan. Marginalisering ervan maakt een samenleving niet opener of vrijer. Maar de prijs daarvoor is even heftige godsdienstkritiek. En op zijn beurt weer kritiek op die godsdienstkritiek.
Er moeten meerderheden van gelovigen zijn die aanvaarden dat zij hun normen niet kunnen opdringen aan de samenleving. Vooralsnog zijn er geen aanwijzingen dat een grote meerderheid van moslims die dialoog of dat respect voor de rechtsstaat afwijst. Maar wanneer moslims vrijheid opeisen, moeten ze die ook aan anderen gunnen. Pluralisme wordt ook in hun gemeenschap onvoldoende aanvaard, voor geloofsafvalligen is het helemaal onleefbaar. Ook dat moet gezegd en bekritiseerd kunnen worden.
Als er zich al problemen stellen met orthodoxe of fundamentalistische denkbeelden in bepaalde moskeeën, dan is dat in tegenstelling tot een wijd verbreid misverstand overigens niet te linken aan maatschappelijke achterstelling van de migrant. De staatsveiligheid en de gerechtelijke politie, die deze radicalen nauwgezet volgen, bevestigen allebei dat radicalisering vooral een probleem vormt bij hoger opgeleide moslims, die in de orthodoxie een politieke leer vinden die hen aanspreekt. Net zoals je bij de maoïsten destijds ook meer universitairen dan arbeiders vond om de gewapende revolutie van het proletariaat te verdedigen.
Wat we eigenlijk nodig hebben, is een opstand van de gematigden. Waarbij taboeloos kan worden gesproken over de thema"s die het conflict weerspiegelen.
Patrick Janssens kreeg een stortvloed van kritiek toen hij de problematiek van de volgmigratie aankaartte. Nochtans terecht: zo"n 70 procent van de kinderen van migranten haalt op zijn of haar beurt een partner uit het land van herkomst, 30 procent huwt met een partner van de tweede of derde generatie. Trouwen met een autochtoon gebeurt zogoed als nooit. Dat fenomeen is een van de grootste remmen op een beter samenleven, want telkens importeert men Nederlandsonkundige partners, die hun kinderen niet in het Nederlands opvoeden, waardoor die met achterstand aan hun schoolloopbaan beginnen, waardoor de emancipatie binnen deze samenleving generatie na generatie opgeschort wordt. Dat probleem aankaarten heeft niets met islamofobie te maken maar alles met een oprechte sociale bekommernis. Het kan immers anders: in Groot-Brittannië wordt vandaag één op de tien kinderen uit een gemengd huwelijk geboren, en Britten van gemengde afkomst zijn de grootste minderheidsgroep geworden, en de levende negatie van het wij-zij-denken.
Of neem de hoofddoek: ik begrijp volledig de argumenten van vele vrienden die voor het verbod zijn, en daar ook een goede redenen voor hebben. Zelf ben ik tegen zo"n verbod, omdat ik vrees dat je de mentaliteit van mensen niet met dwang kunt veranderen, en je op die manier de symbolen alleen maar belangrijker maakt. De hoofddoek is voor mij weliswaar een symbool van de ongelijkheid tussen man en vrouw, maar evengoed ken ik moslimmeisjes die hem alleen dragen omdat hij hun vrijgeleide is om buitenshuis te komen en even verlost te zijn van hun mach-broers. Dat is geen principiële maar een pragmatische vaststelling. Maar ook daarvoor hoort er in een debat plaats te zijn: niet alleen voor de verdediging van het Heilige Grote Gelijk en de Grote Principes, maar ook voor enig wederzijds begrip, mededogen en nuance.
En vooral voor het compromis en de verzoening, waar we in dit land altijd al in geslaagd zijn. Waarom zouden we dat met de islam niet kunnen? We zijn te afhankelijk van elkaar geworden om nog een andere keuze te hebben. Het is tijd om het debat niet langer over te laten aan de makelaars in angst en de producenten van slachtofferschap.
In het debat hoort ook plaats te zijn voor compromis en verzoening, iets waar we
in dit land altijd al in geslaagd zijn. Waarom zouden we dat met de islam niet kunnen?
We zijn te afhankelijk van elkaar geworden
om nog een andere keuze te hebben.
Het verwijt van de islamcritici aan de klassieke linkerzijde – een schuldige naïviteit die veel problemen onder de mantel van de tolerantie heeft geveegd – is terecht, maar de slinger dreigt nu wel door te slaan naar een soort verlichtingsfundamentalisme dat zich ent op tien verzen uit de Koran

De Morgen
Publicatiedatum : 2009-11-14
Sectie : Zeno

Karel van het Reve over Zuinigheid (en over Elsschot)

Herman Van Rompuy over Turkije en Oekraïne

.

CD&V en Vlaams Belang tegen toetreding Turkije

dinsdag 21 december 2004

Bron: belga

Auteur:br

BRUSSEL - Met gloed heeft premier Guy Verhofstadt in het Belgisch parlement de beslissing van de Europese Raad om met Turkije te onderhandelen verdedigd. De eerste minister kreeg alleen kritiek uit Vlaamse hoek. Het Vlaams Belang en CD&V-boegbeeld Herman Van Rompuy kantten zich tegen het besluit van de Europese regeringsleiders. Opmerkelijk was ook het pleidooi van het CD&V-kopstuk voor het EU-lidmaatschap van Oekraïne. ,,Als ze het vragen, aldus Van Rompuy, moeten we zeker ja zeggen.''

In het Adviescomité voor Europese aangelegenheden noemde Van Rompuy het een avontuurlijke beslissing om nu reeds met de onderhandelingen te starten. Volgens hem moest de Europese grondwet eerst geratificeerd zijn. Verder had hij het over de kostprijs van de Turkse toetreding. ,,Dat zal geld kosten'', aldus Van Rompuy, ,,en dat hebben de rijke EU-landen er niet voor over.'' Het CD&V-kopstuk verwees naar de 6 lidstaten die eisen dat het EU-budget de volgende jaren slechts 1 procent van het Bruto Nationaal Inkomen (BNI) mag bedragen.

Vlaams Belang stoort er zich vooral aan dat Turkije Cyprus nog altijd niet erkent. Verder gebruikte het vele argumenten van Karel Van Miert om de beslissing van de Europese Raad aan te vallen. Zijn interview in De Morgen van vandaag werd uitvoerig geciteerd. Het Vlaams Belang dringt er tenslotte op aan dat er een volksraadpleging over Turkije komt.

Verhofstadt wees er tenslotte op dat elke uitbreiding risico’s inhoudt. Volgens de premier is EU-lidmaatschap de beste manier om de democratie te verankeren. Om die reden werden de voormalige fascistische dictaturen Spanje en Portugal opgenomen en recentelijk de Oosteuropese landen. ,,Het is betekenisvol, aldus Verhofstadt, dat de mensenrechtenorganisaties de krachtigste pleitbezorgers van het Turks EU-lidmaatschap zijn.''

France Culture, Répliques: Liberté, Egalité, Diversité

Alain Finkielkraut, avec le philosophe Alain Renaut et Malika Sorel qui vient d'être nommée au Haut Conseil à l'intégration.

émission du samedi 26 septembre 2009

______________

Hieronder de volledige transcriptie van de fragmenten die u op victacausa kon horen, en daaronder ook een vertaling, waarbij ik mij in beide gevallen voor correcties bij u aanbeveel, lezer.

_______________________

AF = Alain Finkielkraut

MS = Malika Sorel

AR = Alain Renaut

_______________________

tekst 1

38”

AF : Est-ce que vous pouvez dire un peu d’où vous venez Malika Sorel? parce que les gens ne savent pas. Vous parlez , vous l’avez dit à plusieurs reprises, de l’intérieur. Vous êtes de quelle origine?

MS : Algérienne.

AF : Vous avez vécu en Algérie?

MS : Oui, tout à fait.

AF : Combien de temps?

MS : Quinze ans.

AF : C’est à l’âge de quinze que vous êtes arrivée?

MS : Je suis née en France.

AF : Vous êtes née en France.

MS : Je suis née en France, j’y ai passé toute ma petite enfance et j’ai fait une grande partie de ma scolarité en Algérie, et je suis revenu ensuite pour faire un troisième cycle, en France.

AF : Et là, maintenant vous êtes française.

MS : Maintenant je suis, hein, je suis française oui.

AF : Vous avez la double nationalité, ou vous êtes seulement français?

MS : Absolument pas, je suis française, je n’ai pas besoin de double nationalité.

AF : Et vous retournez de temps en temps en Algérie?

MS : J’y retourne de temps à autres.

______________________________

tekst 2

2’44”

MS : Vous partez du postulat de base que les Français discriminent, et ça, ça m’a gêné. Parce que la discrimination, dans le recrutement –j’ai fait du recrutement– c.à.d. lorsque vous regardez des cv. et que vous tendez à choisir quelles sont les personnes qui vont former les équipes. Cet, cet angle d’attaque, qui consiste à dire que la France est fermée, je reprendrai à mon compte ce qu’a dit Marcel Gauchet, l’historien et philosophe, qui dit que le continent Européen est le continent le plus ouvert sur le monde et le moins ethnocentrique. Et je voudrais dire que ce procès, continuel, fait à la France, a des répercutions dramatiques. On ne peut pas demander à des personnes de s’intégrer dans un univers qu’on leur décrit aussi négativement. Je pense qu’il faut une prise de conscience sur ce point. Comme dit Max Gallo, on traine la France, on l’habille en bure, on la traine et il faut chaque fois lui cracher dessus. Maintenant prenons conscience, pour aider les enfants issus de l’immigration, à ne serait-ce que respecter les règles de bien vivre ensemble, il faut absolument les aider à construire ce que leurs parents ne leur construisent pas, contrairement aux précédents parents, précédente vague d’immigration, ce qu’on appelle le socle de reconnaissance, leur dire que la société française n’est pas haineuse à leur égard, contrairement à ce que fait la HALDE, puisque la HALDE en permanence monte les Français les uns contre les autres, et j’espère que là…

AF : La HALDE c’est la Haute Autorité de Lutte contre les Discriminations [et pour l’Égalité]

MS : …et la Lutte contre les Discriminations, qui chaque jour nous invente qu’il ne faut pas enseigner du Ronsard, parce que ça fait la discrimination anti-vieux, il faut pas faire telle chose ou telle chose, donc cessons d’injecter ce poison de la division dans la société, remettons l’école au centre, et les enseignants bien entendu au centre du débat, et peut-être que le modèle républicain, qui n’a pas été appliqué ces dernières trente années, je tiens à le dire, on ne peut pas dire qu’il a échoué, il n’a tout simplement pas été appliqué.

AF : Alain Renaut, juste avant que vous ne répondiez, un mot pour illustrer le propos de Malika Sorel sur la HALDE. En effet il ya ce poème célèbre de Ronsard, “Mignonne allons voir si la rose, hein…cueillez, cueillez votre jeunesse, comme à cette fleur la vieillesse fera ternir votre beauté.” Et dans son dernier rapport, la Haute Autorité de Lutte contre les Discriminations écrit : “Certains textes pourraient contenir des stéréotypes. Par exemple en français le poème de Ronsard: ‘Mignonne allons voir si la rose’, est étudié par tous les élèves. Toutefois ce texte véhicule une image, somme toute très négative des seniors. Il serait intéressant de pouvoir mesurer combien de textes proposés aux élèves présentent ce type de stéréotype, et chercher d’autres textes présentant une image plus positive des seniors, pour contrebalancer ces stéréotypes.” Voilà un exemple qu’on peut verser au débat de lutte contre la discrimination, les discriminations.

______________________________

tekst 3

27”

MS : Dans votre Livre vous parlez justement de prises de position lors de la loi sur le foulard islamique. Excusez-moi! parce que je connais l’envers du décor, la plupart des filles ne se voilent pas par plaisir. Elles sont obligées. Je parle même pas de la burka, je parle du voile…

AR : Ah, je ne parle pas non plus de burkas… rassurez-vous.

MS : …je parle du voile, donc si vous estimez, vous, que c’est un modèle de progrès de voiler les femmes, excusez-moi! La régression, c’est non, le progrès, c’est oui, l’obscurité, c’est non, et les Lumières on les a eu, et on va les garder.

______________________________

tekst 4

2’07”

AR : Je vous rappelle cette phrase extraordinaire: “Il y a pour les races supérieures un droit, un droit à coloniser, parce qu’il y a un devoir pour elles de diffuser la civilisation.”

MS : Nous n’en sommes plus là monsieur Renaut. Nous n’en sommes plus du tout là et d’ailleurs, votre livre, le modèle que vous mettez en place, heu, vous partez avec des hypothèses qui à mon sens, vu que je connais quand-même bien la situation de l’intérieur, sont fausses, les hypothèses. Vous prenez une hypothèse principale, vous dites nous sommes encore dans le rapport dominant-dominé issu de la colonisation. Je vais vous décevoir: le rapport s’est inversé. Les enseignants dans les banlieues qui sont de culture d’origine européenne, vivent chaque jour la difficulté de transmettre des savoirs à des enfants issus de l’Afrique ou du Maghreb, qui refusent la transmission du savoir de l’enseignant, au motif qu’ils ne sont pas de la même culture. Et là est le principal problème, le rapport dominant-dominé, je cherche pas ce qu’est le rapport dominant-dominé, il faut que les rapports soient d’égal à égal, c’est un évidence, sauf que je ne mets pas l’enseignant au même niveau que l’élève, et ça aussi c’est un problème, l’enseignant est là pour transmettre et l’élève doit être réceptif. C’est une grave question aussi à se poser : qu’est-ce qu’il faut faire pour que l’enfant arrive en classe en étant dans des conditions de réceptivité optimales ? Il y a toute une discussion autour de ça, parce que ça implique aussi que les parents aient un rôle à jouer. Donc ce qui serait important, c’est de regarder le présent, il y a beaucoup à dire sur le présent, et de se projeter dans l’avenir pour aider ces enfants. Aider ces enfants, c’est aider notre République. Et je veux dire aussi, que je fais désormais, depuis quelques années la distinction: pour moi ce n’est la République qui a échoué, c’est l’État Français. Et je ne mets pas en cause l’État actuel, je mets en cause l’État, c.à.d. les gouvernants depuis trente ans. La responsabilité, c’est la leur. Je ne dis pas ça pour, pour stigmatiser une quelconque classe politique, elle soit de droite ou gauche: ils ont tous leur responsabilité. Simplement il faut qu’ils ouvrent les yeux maintenant et qu’ils travaillent avec un peu plus de sérieux ce sujet qui est capital pour l’avenir de notre cohésion nationale.

______________________________

tekst 5

41”

MS : Qu'appelle-t-on diversité? Et ça c’est vraiment quelque chose qu’il va falloir analyser de près, parce que si on appelle diversité le fait d’être d’origine, de venir de sociétés culturellement différentes, à ce moment-là, dans quelle catégorie allons nous mettre les personnes d’origine chinoise ou arabe, comme moi-même, qui sont parfaitement intégrées au sens où Marc Bloch l’entend. Donc, ça c’est une question qui se pose : qu'appelez-vous diversité, et est-ce que ça questionne les principes Républicains, qui sont le socle de la société française, qui sont le socle de l’identité française ? Auquel cas j’ose dire qu’il y a des principes non-négociables.

______________________________

tekst 6

1’06”

AF : Vous pensez que c’est, heu… là vient le problème, c.à.d. que il y a des gens qui n’acceptent pas ce vivre-ensemble propre au peuple français?

MS : Tout à fait. Il y a un refus d’intégration, c’est une réalité. Je pense que de ne pas le reconnaître, c’est une, c’est laisser ces enfants dans la souffrance. Il y a beaucoup de souffrance de la part des enfants issus d’immigration. C’est cet aveuglement d’une politique, qui m’a poussé à écrire, parce que je connais l’envers du décor. Et d’entendre toujours des, des… le procès fait à l’école aux enseignants, qui essaient de s’en sortir mais qui n’arrivent plus à transmettre leur savoir. Je me suis dit, il faut parler, il faut que ce sujet soit véritablement mis un jour sur la table, dans l’intérêt de tous, c.à.d. français d’origine européenne, français originaires de l’immigration, et ceux qui ne souhaitent pas être français et qui disent : ‘Je ne suis pas français’, mais qui souhaitent vivre en France, et que nous devons accepter si l’État français leur a délivré ce qui permet de vivre sur le territoire français.

______________________________

tekst 7

1’52”

MS: Les personnes issues de l’immigration, renvoient depuis quelques années des images épouvantables au reste de la population. N’oublions pas que les français ont une mémoire. Le territoire français n’était pas vierge. Ils ont connu des flux, des phénomènes migratoires. Ils ont accueilli de nombreux flux migratoires: ils n’ont jamais assisté à un tel déchainement de violence, une telle haine qui se qui je projette contre tous les représentants de leurs institutions françaises. Ce n’est pas du tout un hasard si ceux sont, qui représentent les HLM, la police, les enseignants, maintenant même les médecins – les médecins désertent ces quartiers-là. On ne peut pas accuser les médecins de ne pas être humanistes. Certains se barricadent, pour essayer d’y rester, pour continuer à soigner les gens. Il y a un problème. Cette image épouvantable, il faut faire prendre conscience au parents issus d’immigration, et au pouvoirs publics, ce sont eux, moi je le dis, pour moi l’État français, donc les hommes et femmes politiques sont les premiers responsables. Qu’ils cessent de justifier ce qui n’est pas justifiable, et vous verrez que ces enfants-là ne seront pas différents. J’ai vécu dans des situations en Algérie, où c’était la misère. Les enfants ne se comportaient pas comme ça. Alors, effectivement, il y a une telle image qui accompagne les personnes d’origine arabe, que tout le monde se méfie. Et je voudrais juste dire aussi, donner une recommandation. Qu’on cesse dans les média de dire, d’employer le mot “jeunes” à tort et à travers, parce que ça aussi c’est un grave problème. Ça cause préjudice à nos jeunes, à notre jeunesse qui souhaite s’insérer dans la vie économique par la suite. À chaque fois qu’il y a des délinquants, des voyous, on dit: “des jeunes ont agressé”. Et on ne se rend pas compte à quel point la mauvaise utilisation du mot “jeune” cause des problèmes à la “bonne jeunesse” entre guillemets, qui souhaite s’insérer tout simplement dans notre société.

______________________________

tekst 8

2’33”

AF : Comment perçoit-on là-bas vos prises de position, votre républicanisme?

MS : En Algérie, et c’est partagé dans d’autres pays du Maghreb, ils sont consterné par ce qui se passe en France, le laisser-aller de la part des adultes. Ils ne comprennent pas, parce que là-bas ils sont dans la misère, malgré, comme l’Algérie a beaucoup de ressources, et pourtant beaucoup de gens sont dans la misère. La population là-bas n’a pas le comportement d’incivilité qu’on constate en France. Et pour eux, c’est lié à cette repentance: il y a encore des gens qui ont vécu la guerre d’Algérie, en Algérie, et ils ne sont pas habités d’une telle haine vis-à-vis de la France. Pour eux la responsabilité incombe aux adultes français, qui passent leur temps à se prosterner, à être à genoux et à, à… comment voulez-vous éduquer un enfant même dans une famille, c’est quand-même le b.a-ba de la psychologie, si vous remettez en cause en permanence les parents, et si les parent devant les enfants passent leur temps à leur dire: “c’est de ma faute, c’est de ma faute, c’est de ma faute!”? Eh bien, les enfants n’écoutent pas derrière. C’est ce qui se passe, donc vous voyez monsieur Renaut, vous, vous parlez des jeunes, comme ça adolescents, moi je vais vous dire : c’est dès l’école maternelle qu’il faut absolument s’occuper de ces enfants, avoir des petites classes, leur transmettre les principes –non-négociables!– de la société française. Non-négociable. La France n’a jamais fait disparaître personne. Tout à l’heure vous avez dit quelque chose de très intéressant. Vous avez dit “la langue”. Vous avez cité, dans votre livre, Marie-France Thiesse, qui a publié le livre sur la formation des identités nationales [Anne-Marie Thiesse, La création des identités nationales, Editions du Seuil, 2001]. Elle cite, donc, elle dit les éléments élémentaires qui permettent de définir une nation, euh …une nation. Et dans ces éléments elle cite: la langue. Vous venez de dire qu’il faut dire aux enfants issus de l’immigration qu’ils peuvent parler d’autres langues. Eh bien non, au final on leur dira: “Eh bien vous vous êtes trompés, on vous a menti parce que en France, la langue c’est le français.” Et quand ils arrivent en sixième, qu’ils n’arrivent pas à déchiffrer un texte, on ne peut pas leur dire ensuite: “Dans le supérieur je vais vous faire entrer, parce que la discrimination positive.” Rendons leur service, comme moi et d’autres on nous a rendu service, en ne faisant pas de misérabilisme, pas de compassion qui, là, rejoignent le comportement des colons: la compassion, le misérabilisme, la condescendance. Disons-leur les choses comme on dit à nos propres enfants, plaçons leur les mêmes exigences, la même hauteur d’exigence, et vous verrez: ils réussiront. On peut en prendre le pari. Et c’est très, très rapide puisqu’en quelques années, on verra les transformations, dans cette jeunesse-là.

______________________________

tekst 9

2’24”

MS : Donc moi, quand on continue à parler tout le temps de la colonisation, je dis: c’est trop commode. Posez vos yeux sur la réalité, parce que nos descendants nous jugeront sur ce que nous avons laissé faire, et pas sur ce que nos ancêtres on fait. Sur la diversité, vous en parlez très bien à un moment donné dans votre livre, monsieur Renaut, et vous dites que le principal problème, donc vous avez mis le doigt sur l’essentiel, et c’est pourquoi d’ailleurs que la commission Weill a renoncé à inscrire la diversité dans le préambule de la Constitution. Moi je ne comprends pas pourquoi le débat resurgirait aujourd’hui, ça a été tranché. Le peuple français a une consti… préambule…

AR : Je trouve ça trois fois rien du tout… c’est… qu’on n’inscrit pas dans le préambule de la constitution sans réfléchir du problème.

MS : oui mais, à un moment donné, un moment donné il faudra quand-même que les pouvoirs publics se rendent compte qu’il y a un divorce entre les élites et le peuple français, et que ça peut se terminer très mal, parce que je vous laisse deviner ce qui se passe lorsqu’un peuple estime que ses élites ne représentent plus, ne défendent plus son identité. Ne défendent plus ce qu’il est. Eh bien, l’étape suivante est que le peuple reprend son destin en main, donc faisant sorte que le compte à rebours qui est déjà enclenché, soit arrêté. Sur la diversité simplement, je rappellerai ce vous avez dit dans votre livre: le principal danger, et vous ne l’avez pas du tout sous-estimé, c’est le fait de ré-adosser les personnes à leur communauté d’origine, communauté de naissance, fera que le groupe aura un ascendant sur lui…

AR : Ce que je récuse hein, je le récuse…

MS : Absolument, vous avez tout-à-fait mis le doigt dessus. Et vous dites même, comparé, vous dites que c’est un système qui est encore plus incroyable que les pires systèmes totalitaires qu’on ait connu, parce que le groupe vous dira ce qu’il faut, penser ce qu’il faut faire, comment il faut vous habiller –rappelons-nous l’histoire du foulard– nous le voyons se déployer en France à l’heure actuelle, et vous dites: on arriverait à ce moment-là à détruire le sujet, la destruction du sujet. Alors moi je dis…

AR : Ah je vous remercie de montrer que ma position est nuancée en tout cas, on peut défendre la diversité sans …heu…sans qu’il soit contre…

MS : absolument, tout-à-fait …vous …oui mais il y a beaucoup de contradictions dans votre livre

AR :c’est pas des contradictions, c’est des nuances…

MS :si, il a des contradictions et puis, vous reconnaissez quand-même à la fin de votre livre que votre modèle ne peut s’appliquer que sur, finalement des domaines tellement restreints, qu’il ne pourrait pas être étendu. Donc merci de reconnaître que ce n’est pas applicable en France.

AF : Ce n’est pas exactement ce vous dites, j’imagine Alain Renaut?

AR : Non, c’est pas ce que…

MS : Ah si, ah si. Dans votre livre vous le dites et je vous repris la page si vous le souhaitez

AR : Non, non…excusez… comme un menteur…

MS : Dans la conclusion vous dites que votre modèle est applicable à des schémas restreints, et qu’il ne faudrait pas être étendu.

_________________

AF = Alain Finkielkraut

MS = Malika Sorel

AR = Alain Renaut

_________________

tekst 1

38”

AF: Kunt u ons even zeggen, Malika Sorel, waar u vandaan komt? want de mensen weten dat niet. U spreekt, zegt u wel vaker, van binnenuit. Van welke afkomst bent u?

MS: Algerijnse.

AF: U hebt in Algerije gewoond?

MS: Zeker.

AF: Hoelang?

MS: Vijftien jaar.

AF: Op uw vijftiende bent u naar hier gekomen?

MS: Ik ben in Frankrijk geboren.

AF: U bent in Frankrijk geboren.

MS: Ik ben in Frankrijk geboren, heb er mijn kinderjaren helemaal doorgebracht, dan een flink stuk van mijn schooljaren in Algerije, en voor mijn hogere opleiding ben ik teruggekomen naar Frankrijk.

AF: En nu bent u française.

MS: Nu ben ik, wel, ik ben française, ja.

AF: Hebt u de dubbele nationaliteit, of bent u enkel Franse?

MS: Helemaal niet, ik ben Franse, en ik heb geen behoefte aan een dubbele nationaliteit.

AF: Komt u af en toe nog in Algerije terug?

MS: Ik kom er nog terug, soms.

___________________________________________

tekst 2

2’44”

MS: U vertrekt van het basispostulaat dat de Fransen discrimineren, en dat, dat heeft mij gestoord. Want discriminatie bij aanwerving –ik heb voor een werfbureau gewerkt– d.w.z. dat je cv-s inkijkt en een keuze probeert te maken tussen de personen die de ploegen zullen bemannen. Die invalshoek die er in bestaat te zeggen dat Frankrijk gesloten is: dan maak ik de woorden van de historicus en filosoof Marcel Gauchet tot de mijne, waar hij zegt dat het Europese continent het meest open staat voor de wereld, en het minst etnocentrische is. En ik wens te zeggen dat dit aanhoudende proces dat men van Frankrijk maakt, dramatische repercussies heeft. Je kunt van mensen niet vragen dat ze integreren in een wereld die hen op een zo negatieve manier wordt voorgesteld. Ik meen dat men zich hier bewust van dient te worden. Zoals Max Gallo zegt, men sleept Frankrijk… men doet het een boetekleed aan, men sleept het door de modder, en altijd moet er op gespuwd worden. Laten we goed tot ons doordringen dat, als we de kinderen van de immigratie willen helpen om, al was het maar respect op te brengen voor de regels van de goede samenleving, wij hen absoluut moeten helpen om op te bouwen wat hun ouders voor hen niet opbouwen, in tegenstelling met de ouders daarvoor, uit de vorige immigratiegolf, namelijk datgene wat men noemt een basis van erkenning, hen zeggen dat de Franse samenleving hen geen haat toedraagt, net het omgekeerde van wat de HALDE doet, want de HALDE zet onophoudelijk de Fransen tegen elkaar op, en ik mag hopen dat daar…

AF: De HALDE is Hoge Autoriteit in de Strijd tegen Discriminaties [en voor Gelijkheid].

MS: …strijdend tegen discriminaties, en die dag na dag voor ons uitzoekt dat je beter geen Ronsard kunt onderwijzen, want die discrimineert tegen ouderen, dat je nu weer dit, dan weer dat niet mag. Laten we asjeblief ophouden met het inspuiten van dit gif van verdeeldheid in de maatschappij, laten wij de school opnieuw haar centrale plaats geven, en de onderwijzers natuurlijk centraal zetten in het debat, en misschien zal dan het republikeinse model, dat de laatste dertig jaar niet meer van toepassing was, ik wens dit met nadruk te zeggen: dat model heeft niet gefaald, het is eenvoudigweg niet meer toegepast.

AF: Alain Renaut, voor ik u laat antwoorden, misschien even een woord van toelichting bij de bewering van Malika Sorel, over de HALDE. Er is inderdaad dat beroemde gedicht van Ronsard, “Schatje, laten we gaan kijken of de roos…heu …geniet, geniet van uw jeugd, want zoals bij deze roos, zal de oude dag ook uw schoonheid doen verwelken.” En in haar laatste rapport schrijft de Hoge Autoriteit in de Strijd tegen Discriminaties: “Bepaalde teksten zouden stereotypen kunnen bevatten. Bijvoorbeeld in de Franse les wordt het gedicht van Ronsard, ‘Mignonne allons voir si la rose’, door alle leerlingen bestudeerd. Niettemin geeft deze tekst een alles bij elkaar zeer negatief beeld van de senioren. Het zou interessant zijn om na te gaan hoeveel meer teksten, die aan de leerlingen worden aangeboden, dergelijke stereotypen bevatten, en om andere teksten uit te zoeken, die een positiever beeld geven van de senioren, om op die manier voor een tegenwicht te zorgen.” Ziedaar dus een argument dat bruikbaar is in het debat over de strijd tegen discriminatie, tegen discriminaties.

______________________________

tekst 3

27”

MS: In uw boek spreekt u precies over de stellingnamen bij de wet op de islamitische hoofddoek. Neemt u me niet kwalijk, want ik ken de keerzijde van de medaille: voor het grootste gedeelte gaan de meisjes niet voor hun plezier gesluierd. Ze worden ertoe verplicht. En dan spreek ik niet eens van de burka, ik heb het over de hoofddoek…

AR: Ah, maar ik spreek evenmin van de burka … stel u gerust.

MS: …ik heb het over de hoofddoek, welnu als u het een voorbeeld van vooruitgang acht om vrouwen de sluier om te doen, neemt u mij niet kwalijk! Tegen de regressie zeg ik Neen, voor vooruitgang is het Ja, voor duisternis Neen, en de Verlichting is verworven, en zullen wij behouden.

______________________________

tekst 4

2’07”

AR: Ik breng u die ontzettende zin in herinnering: “Superieure rassen hebben het recht te koloniseren, want zij hebben de plicht om de beschaving uit te dragen”.

MS: Dat stadium zijn we voorbij, mijnheer Renaut. Dat station is al lang gepasseerd en overigens, in uw boek, het model dat u daar presenteert, heu, u vertrekt van hypotheses die mijns inziens, aangezien ik de situatie toch goed en van binnenuit ken, verkeerd zijn, die hypotheses. U maakt als hoofdhypothese, u zegt dat we nog altijd, als gevolg van de kolonisatie, in een verhouding van meester-slaaf zitten. Ik moet u ontgoochelen: de verhouding is gekeerd. In de voorsteden ondervinden de onderwijzers die uit de Europese cultuur voortkomen dag na dag problemen om hun kennis over te dragen aan de kinderen uit Afrika of de Maghreb, want die wijzen de kennisoverdracht van hun onderwijzers af, op grond van het feit dat ze tot een andere cultuur behoren.

En daar zit het voornaamste probleem, die meester-slaafverhouding, ik maak me niet druk om die meester-slaafverhouding, het moeten verhoudingen van gelijke tot gelijke zijn, dat spreekt, met dien verstande dat ik de onderwijzer niet op gelijke hoogte met de leerling plaats, wat ook een probleem vormt: de onderwijzer is daar om zaken door te geven, en de leerling moet receptief zijn. Ook dat is een gewichtige vraag die we ons moeten stellen: hoe kunnen we er voor zorgen dat de leerling de klas binnenkomt in omstandigheden die hem optimaal receptief maken? Daar is een hele discussie over, want dit houdt ook in dat er voor de ouders een rol is weggelegd. Belangrijk is het dus dat we naar de huidige toestand kijken, en daar valt veel over te zeggen, en dat wij een toekomstvisie hebben om deze kinderen te helpen. Die kinderen helpen, is onze Republiek helpen. En wat ik nog wil zeggen is dat ik inmiddels, en al enkele jaren het onderscheid maak: voor mij is het niet de Republiek die heeft gefaald, maar de Franse Staat. En ik bedoel niet de huidige Staat, ik bedoel de Staat zelf, d.w.z. de bestuurders van de laatste dertig jaar. Bij hen ligt de verantwoordelijkheid. Ik zeg dat niet om de een of andere politieke klasse te stigmatiseren, of ze van links is of van rechts: allemaal zijn ze verantwoordelijk. Ze moeten eenvoudigweg nu hun ogen opendoen, en met iets meer ernst beginnen werken aan een zaak die van kapitaal belang is voor de toekomstige samenhang in het land.

______________________________

tekst 5

41”

MS: Wat heet diversiteit? Kijk, dit is echt een zaak die wij nauwkeurig zullen moeten analyseren, want als men ‘diversiteit’ noemt, het enkele feit dat iemand van vreemde origine is, uit een samenleving stamt met een verschillende cultuur, in welke categorie zullen we dan mensen onderbrengen met Chinese of Arabische achtergronden, zoals ikzelf? die perfect geïntegreerd zijn in de zin die Marc Bloch hieraan geeft. De vraag is dus: wat noem je diversiteit? En komen er dan vraagtekens bij de republikeinse principes? die de sokkel vormen waarop de Franse samenleving berust, die de sokkel vormen van de Franse identiteit? In dat geval zou ik durven zeggen dat er principes bestaan waarover niet kan worden onderhandeld.

______________________________

tekst 6

1’06”

AF: U gaat er van uit dat…heu… daar het probleem zit, namelijk dat er mensen zijn die de manier van samenleven, eigen aan het Franse volk, niet accepteren?

MS: Precies. Er is een weigering om te integreren, zo staan de zaken eenmaal. Dit niet erkennen is volgens mij een… is deze kinderen in hun lijden laten zitten. Er is veel leed bij de kinderen die voortspruiten uit de immigratie. Die blinde vlek in de politiek heeft mij ertoe gebracht om te gaan schrijven, want ik ken de keerzijde van de medaille. En dan telkens weer te horen dat, dat …die aanvallen op de school, op de leraars, die het beste er van pogen te maken, maar er niet meer in slagen om hun kennis over te brengen. Ik vond voor mijzelf, iemand moet spreken, dit onderwerp moet op een dag toch werkelijk eens op tafel komen, in ieders belang, d.w.z. dat van de Fransen van Europese oorsprong, de Fransen die uit de immigratie stammen, et diegenen die geen Fransen wensen te zijn, en die zeggen: “Ik ben geen Fransman”, maar die toch in Frankrijk wensen te leven, en die wij moeten accepteren als de Franse Staat hen [papieren] heeft bezorgd, die hen toelaten op Frans grondgebied te verblijven.

______________________________

tekst 7

1’52”

MS: De mensen die uit de immigratie zijn voortgekomen, geven aan de rest van de bevolking al enkele jaren een ontzettend schouwspel te zien. Laten wij niet vergeten dat de Fransen over een geheugen beschikken. Het Franse grondgebied was niet maagdelijk. Toestromende bevolkingsgroepen en migratiefenomenen hadden zij al meegemaakt. Vele migratiestromen hebben zij ontvangen, maar nog nooit hebben zij een dergelijk ontketend geweld ondervonden, en dergelijke haat, die zich richt op al de vertegenwoordigers van hun Franse instellingen. Het is helemaal geen toeval als dit de verantwoordelijken voor de sociale woningbouw zijn, de politie, de leraren, nu zelfs de dokters – zelfs de dokters beginnen uit die wijken weg te trekken. Je kunt de dokters toch niet verwijten dat ze geen humanisten zouden zijn? Er zijn er die zich barricaderen, in een poging om ter plekke te blijven, om verder zorgen te kunnen verstrekken aan de mensen. Hier is een probleem. Dat verschrikkelijke schouwspel, men moet de immigrantenouders verplichten zich hier bewust van te worden, en de overheden ook, want zij zijn, dat benadruk ik …voor mij zijn de Franse Staat, en dus de mannen en vrouwen politici de eerste verantwoordelijken. Laat ze ermee ophouden te verrechtvaardigen wat niet te verrechtvaardigen is, en je zult zien dat die kinderen zijn als andere kinderen. Ik heb in Algerije geleefd in omstandigheden die armoedig waren. De kinderen daar gedroegen zich niet op deze manier. Wat me nu hebben, is dat er een dergelijk beeld is ontstaan rond mensen van Arabische afkomst, dat iedereen wantrouwig is geworden.

En ik wil nog even zeggen, een aanbeveling doen: laat de media er mee stoppen om blindelings het woord “jongeren” te gebruiken. Want ook dat op zich is een ernstig probleem. Het is de oorzaak van vooroordelen tegen onze jongeren, tegen onze jeugd die zich daarna in het economische leven wenst opgenomen te zien. Telkens als er delinquenten en schoften in het spel zijn, zegt men “Jongeren hebben agressie gepleegd”, en men geeft zich er geen rekenschap van, in wat voor mate het slechte gebruik van het woord “jongere” problemen stelt voor de "goede jeugd" tussen aanhalingstekens, die eenvoudig haar plaats in onze samenleving wenst in te nemen.

______________________________

tekst 8

2’33”

AF: Hoe bekijkt men ginds uw opvattingen, uw republikeinse gezindheid?

MS: In Algerije, en men deelt die mening in andere landen van de Maghreb, is men verbijsterd over wat zich in Frankrijk afspeelt, over de laksheid die de volwassenen laten zien. Zij snappen dat niet, want ginds leeft men in armoede, want al heeft Algerije heel wat rijkdommen, dat neemt niet weg dat velen in armoede leven. De bevolking ginds vertoont niet het ongeciviliseerde gedrag dat je in Frankrijk merkt.

En voor hen komt dat voort uit die geest van boetedoening. Er zijn in Algerije nog mensen die de Algerijnse oorlog hebben meegemaakt, en zij zijn ten opzichte van Frankrijk niet door een dergelijke haat bezeten. Voor hen ligt de verantwoordelijkheid bij de Franse volwassenen, die zich voortdurend verliezen in verootmoedigingen, in knievallen, in, in… wat wil je kinderen dan opvoeden, zelfs binnen een familie? het is toch wel een eerste regel van de psychologie, dat als je de ouders voortdurend ter discussie stelt, en als die ouders zich van ’s morgens tot ’s avonds voor hun kinderen op de borst kloppen met: “het is mijn schuld, het is mijn schuld, het is mijn schuld!”? De kinderen hebben daar geen oren naar. En dat is wat er gebeurt. Want ziet u mijnheer Renaut, u spreekt van jongeren, adolescenten zeg maar, maar laat mij u dit vertellen: men moet zich absoluut vanaf de lagere school met die kinderen bezighouden, in kleine klasjes, en hen de principes bijbrengen –die onbespreekbaar zijn!– van de Franse samenleving. Onbespreekbaar. Frankrijk heeft nooit iemand laten verdwijnen [bedoeld wordt: hem zijn identiteit ontzegd].

Zo-even zei u iets heel interessants. U zei “taalkennis”. U citeert in uw boek Marie-France Thiesse, die een werk heeft geschreven over de vorming van nationale identiteiten [M.Sorel bedoelt: Anne-Marie Thiesse, La création des identités nationales, Editions du Seuil, 2001]. Zij somt op… geeft dus de elementaire bestanddelen die toelaten om een natie te definiëren. En bij die elementen geeft ze: de taal. U beweert net dat men aan de kinderen van de immigratie moet zeggen dat ze andere talen mogen spreken. Helaas neen, aan het eind van de rit zal men hen zeggen: “Sorry, jullie hebben je vergist, men heeft jullie iets voorgelogen, want in Frankrijk is de taal het Frans.” En als ze dan uit het zesde jaar komen, en er niet in slagen om een tekst te ontcijferen, mag men hen vervolgens niet zeggen: “Ik laat je toch maar doorgaan naar het hoger onderwijs, tenslotte is er positieve discriminatie.”

Laten we hen een dienst bewijzen, zoals men aan mij en anderen een dienst heeft bewezen, zonder miserabilisme te bedrijven, zonder medelijden, want die dingen gelijken te goed op gedragingen van kolonialen: medelijden, miserabilisme, neerbuigendheid. Laat ons de dingen aan hen zeggen, zoals we die ook aan onze eigen kinderen zeggen. Laat ons aan hen dezelfde eisen stellen, dezelfde hoogte van vereisten, en u zult zien: zij zullen slagen. Dit is geen kwade gok. En al snel, heel snel want hoogstens na een paar jaar, zul je de metamorfose zien, in die jeugd.

______________________________

tekst 9

2’24”

MS: Ik voor mijn part, als men over de kolonisatie blijft emmeren, antwoord: dat is te makkelijk. Open je ogen voor de realiteit, want onze nazaten zullen ons beoordelen op wat wij hebben laten gebeuren, en niet op wat bij onze voorvaderen is gebeurd. Over diversiteit, u spreekt er op een moment heel goed over in uw boek, mijnheer Renaut, en noemt dat het voornaamste probleem, en u hebt daar de vinger op het meest essentiële gelegd, en dat is ook de reden waarom de commissie Weill er van heeft afgezien om de diversiteit op te nemen in de preambule van de Grondwet. Ik zou niet weten waarom dit debat vandaag opnieuw zou opduiken, die beslissing is gevallen. Het Franse volk heeft een grondw… een preambule…

AR: Ik vind dat volsagen onbelangrijk… maar het is… men schrijft niet zomaar iets in een preambule van de grondwet zonder eerst over het probleem te hebben nagedacht.

MS: …ja maar, op een gegeven moment… op een gegeven moment zal de overheid er zich toch rekenschap van moeten geven dat er een kloof is tussen de elites en het Franse volk, en dat zoiets heel slecht kan aflopen, want ik laat u raden wat er gebeurt als een volk oordeelt dat zijn elites niet langer zijn vertegenwoordigers zijn, zijn identiteit niet meer verdedigen. Dus niet langer verdedigen wat het volk IS.

Wel, in een volgende stap neemt dat volk zijn lot in eigen hand, en zorgt er dan voor dat de aftelling, die nu al loopt, wordt stilgelegd.

Over diversiteit eenvoudig dit nog, ik mag herinneren aan wat u in uw boek zegt: het voornaamste gevaar, en u onderschat het absoluut niet, is dat mensen zich gedwongen gaan terugplooien op de gemeenschap waaruit zij afkomstig zijn, waarin zij geboren zijn, wat voor gevolg zal hebben dat deze groep een bepaalde macht over hen verwerft…

AR: Wat ik verwerp, hè, ik verwerp dat…

MS: Zeker, en u hebt de vinger op de wonde gelegd. En zelfs zegt u dat, bij vergelijking, dit systeem nog onvoorstelbaarder is dan de slechtste totalitaire systemen die we gekend hebben, want de groep zal je dan vertellen wat er nodig is, wat je moet doen, hoe jij je behoort te kleden –denken we maar aan de geschiedenis met de hoofddoek– wij zien dit systeem zich ontplooien in het Frankrijk van vandaag, en dan zegt u: op dat moment zou de vernietiging van het subject bereikt zijn, de vernietiging van de persoon. Wat ik daarop antwoord is …

AR: Wel, mag ik u danken, nu u laat zien dat mijn standpunt in elk geval genuanceerd is. Diversiteit kun je verdedigen zonder… heu… zonder dat je tegen…

MS: …ongetwijfeld, zeer zeker … u… ja, maar er staan veel tegenstrijdigheden in uw boek…

AR: dat zijn geen tegenstrijdigheden maar nuances…

MS: …toch, er staan tegenstrijdigheden in, en daarbij, aan het eind van uw boek erkent u toch dat het model dat u voorstelt goed bekeken enkel van toepassing is binnen zeer beperkte domeinen, en niet geëxporteerd kan worden. Bedankt dan voor de erkenning dat het in Frankrijk niet kan worden toegepast.

AF: Dat is niet exact wat u zegt neem ik aan, Alain Renaut?

AR: Nee, het is niet wat ik…

MS: Ah jawel, ah jawel. U zegt dat in uw boek en als u het goedvindt sla ik de pagina even op

AR: Nee, nee…excuseer… als een leugenaar…

MS: In de conclusie zegt u dat uw model enkel in beperkte programma’s van toepassing is, en er verder geen rek op zit.